5. Sınıf Türkçe Ders Kitabı Cevapları ANITTEPE Yayınları Cevap anahtarı

AŞAĞIDAKİ LİSTEDEN SAYFA SAYISINA GÖRE CEVAPLARA ULAŞABİLİRSİNİZ.

Sayfa 56 Cevapları

7. ETKİNLİK

Metni okurken aldığınız notlardan yararlanarak metni defterinize özetleyiniz.

Cevap: Çanakkale Savaşı sırasında boğazdan düşman gemilerinin geçmesini engellemek için Nusrat mayın gemisiyle boğaza 26 mayının döşenmesi görevi ve bu görevin kim tarafından nasıl başarılı şekilde gerçekleştiğidir. Cevat Bey bu görev için Nazım Bey’i görevlendirir, o da Yüzbaşı Hakkı’yı bulur başarılı şekilde mayınlar döşenir düşman gemileri abluka altındadır düşman gemileri boğazı geçemez ama Yüzbaşı Hakkı da vatan için şehit olur.

8. ETKİNLİK

“6 Mart 1915 Gecesi” adlı metinle aşağıdaki Çanakkale şiirini biçim ve tür yönünden karşılaştırınız.

Cevap: Tür yönünden Çanakkale Şehitleri metni şiirdir, oysa 6 Mart 1915 Gecesi metni bir düz yazıdır. Biçim yönünden Çanakkale Şehitlerine dize ve kıtalardan oluşur, kafiyelidir, 6 Mart 1915 Gecesi ise paragraflardan oluşmaktadır.

9. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Soruları cevaplayınız.

1) Son 26 mayını âdeta iri tespih taneleri gibi dizdiler.
2) Adeta ter muslukları ağılmışçasına vücutları ıslandı.
3) Eğer Nusrat Gemisi’ni odaklayarak tararsa her şey bitecekti.

a) Hangi cümlede bir varlık başka bir varlığa benzetilmiştir? Bu cümlede ne, neye benzetilmiştir?

Cevap: Son 26 mayını âdeta iri tespih taneleri gibi dizdiler derken mayınlar iri tespih tanelerine benzetilmiştir.

b) Hangi cümlede bir işin olması başka bir işin olmasına bağlıdır?

Cevap: Eğer Nusrat Gemisi’ni odaklayarak tararsa her şey bitecekti. Taramazsa iş gerçekleşmeyecektir.

c) Hangi cümlede bir durum, olduğundan daha abartılı olarak verilmiştir?

Cevap: Adeta ter muslukları ağılmışçasına vücutları ıslandı. Terleme olayı çok abartılmıştır.

5. Sınıf Türkçe 6 Mart 1915 Gecesi Metni Sayfa 57 Cevapları

10. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleyi iki noktanın kullanımına dikkat ederek okuyunuz, iki noktanın cümlelerde niçin kullanıldığını boş bırakılan yerlere yazınız.

Cevat Bey, mayın grup komutanı Hafız Nazım Bey’i çağırdı ve şunları söyledi: “Oğlum, sana çok önemli bir görev veriyorum.”

Cevap: Konuşma cümlelerinden önce sonra konulur.

“Dünkü buluşmada gördüğüm arkadaşlarım: Metin, Buse, Ali, Ayşe.”

Cevap: Aynı tür kelimeler sıralanmadan önce konulur.

Barış: Yarın aynı yerde mi buluşuyoruz?

Cevap: Konuşma cümlelerinden sonra kullanılır.

Bu bilgileri https://www.kultur.gov.tr adresinden aldık.

Cevap: İnternet arama adreslerinde kısa yollarında kullanılır.

Çiftçi Mehmet yetiştirdiği ürünleri sayar: arpa, yulaf, mısır…

Cevap: Sıralanan aynı türden kelimeler açıklanırken kullanılır.

11. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Yay ayraçla gösterilen yerlere uygun noktalama işaretlerini getiriniz.

Acıları dindirecek tek bir ilaç var (:) zaman.

Geziye katılanlar şunlardır (:) Kemal, Mert, Aynur, Tülin.

Ayça (:) Halk oyunu bir milletin zenginliğidir.

Onur (:)

— Halka ait tüm gelenek, görenekler milletin zenginliğidir

12. ETKİNLİK

Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Görsellerin sizde uyandırdığı duyguları arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Görsellerde Milli Mücadele kahramanları resmedilmektedir. Görsellere bakında Türk milletinin vatanı için yaptığı fedakarlıkları, gösterdiği kahramanlıkları düşünüyorum. Tüm bunları düşününce atalarımla gurur duyuyorum. Hepsine minnet duyuyorum.

5. Sınıf Türkçe 6 Mart 1915 Gecesi Metni Sayfa 58 Cevapları

13. ETKİNLİK

Aşağıda verilen Çanakkale Savaşı ile ilgili filmlerin afişlerini inceleyiniz.

a) Çanakkale Savaşı ile ilgili bir film hazırlasaydınız adı ne olurdu?

Cevap: KADIN KAHRAMANLAR

b) Filminizin içeriğini defterinize kısaca yazınız.

Cevap: Filmim Çanakkale’de savaşan, cephane taşıyan, hastaları tedavi eden, şehit olan kadınlardan bahsedecektir.

c) Filminiz için bir afiş tasarlayınız. Afişiniz için Çanakkale Savaşı ile ilgili görseller kullanınız.

Afişi kendiniz hazırlayınız

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

15 Temmuz gecesi ile ilgili gazete, dergi ve internet sitelerinden araştırma yapınız. Araştırma sonuçlarınızı sınıfa getiriniz.

SAYFA 59-60-61

Bir Temmuz Gecesi Dinleme-İzleme Metni Cevapları

HAZIRLIK

1. “Demokrasi” kavramı sizde ne çağrıştırıyor?

Cevap: Demokrasi olmazsa insanların kendi iradeleri ile yaşama imkanları da olmaz demektir. İstediklerini seçme ve istedikleri gibi seçme hakkına demokrasi ile düşüncelerini dile getirme şansını insanlar ancak demokrasi ile bulabilirler.

2. Bir ülkenin bağımsızlığı sizce neden önemlidir? Açıklayınız.

Cevap: Çünkü bağımsızlık giderse kölelik gelir. Bağımsız olmayan devletler bir başkasının emri altına girer o ülkeler ne isterse nasıl isterse öyle yaşamak zorunda kalırlar. Bu da o ülke insanının köle gibi olması mutsuz olmasına neden olur.

3. 15 Temmuz gecesi ile ilgili yapmış olduğunuz araştırmanızın sonuçlarını arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Milli birlik ve beraberlik, ülkemize yapılan saldırılara, düşmanca yapılan tavırlara ve işlere karşı gelebilmemiz konusunda çok önemlidir. Milli birlik ve beraberlik içinde davranan halklara düşmanlar zarar veremezler. 15 Temmuz gecesi düşmanlar ülkemize zarar vermek ülkemizin birlik ve beraberliğini bozmak istemişlerdir. Ama halkımız bu oyuna gelmemiş, kahramanca ölen şehitlerimiz vatanı düşmana bırakmamışlardır.

1. ETKİNLİK

Metni dinlerken önemli bulduğunuz yerleri not ediniz.

Cevap: Bu etkinliği sizler yapmalısınız.

2. ETKİNLİK

a) Metinde geçen bazı kelimeler aşağıda verilmiştir. Bu kelimelerin anlamlarını metinden yola çıkarak tahmin ediniz. Daha sonra tahminlerinizi TDK Türkçe Sözlük’ten kontrol ediniz.

baygın

Tahminim: Halsiz halsiz bamak.
Sözlük anlamı: kendinden geçmiş, bayılmış durumda olan (kimse).

sızı

Tahminim: Acı hissetme
Sözlük anlamı: hafif, ince ve genellikle sürekli ağrı.

olağanüstü

Tahminim: Çok sık görülmeyen
Sözlük anlamı: her zamankinden, benzerinden farklı ve onun ötesinde, üstünde olan

gergin

Tahminim: Sinirli
Sözlük anlamı: gerilmiş durumda olan

birlik

Tahminim: Bir olma beraber davranma durumu
Sözlük anlamı: bir ve bir tek olma durumu

b) Anlamını öğrendiğiniz kelimeleri birer cümle içinde kullanınız.

Yarı baygın bir şekilde bir kenarda duruyordu.

Dünden beri dişim sızlıyor.

Olağanüstü bir durum belli oluyordu.

Bugün çok gergin görünüyorsun.

Birlik ve beraberliğimizi kimse bozamaz.

3. ETKİNLİK

a) Dinlediğiniz metinde geçen deyimleri anlamlan ile eşleştiriniz.

Yakınında konuşulanları konuşmaya katılmadan dinleme. (kulak misafiri olmak)
Ya heyecamndan ya da öfkesinden yerinde duramaz olmak. (hop oturup hop kalkmak)
Bir yere gitmek üzere bulunduğu yerden ayrılmak. (yola çıkmak)
Yenilmek, mağlup olmak. (yenik düşmek)

b) Anlamını öğrendiğiniz deyimleri birer cümlede kullanarak defterinize yazınız.

Heyecandan hop oturup hop kalkıyordu.

Babasının söylediklerine kulak misafiri olmuştu.

Sabah erkenden yola çıkacağız.

Düşmana yenik düşmek bize yakışmaz.

4. ETKİNLİK

Okuduğunuz metne göre aşağıda verilen cümleleri doğru ya da yanlış olarak işaretleyiniz

0 akşam olağanüstü bir durum vardı. (D)
0 akşamdan sonra her şey eskiye döndü. (Y)
0 akşam olanlardan metnin kahramanları haberdar değildi. (Y)
0 akşamdan sonra ailece ya Kızılay’da ya Külliye’deydiler. (D)
Arada geçen aylarda vatanın birliği için dua ettiler. (D)

5. ETKİNLİK

Dinlediğiniz metinle ilgili üç soru hazırlayarak bu sorulan cevaplayınız.

Sorularım	Cevaplarım
Aile, kalkışmayı nereden öğreniyorlar?	Televizyondan öğreniyorlar.
Babası, çocuğun onunla gelmesine izin veriyor mu?	Hayır, izin vermiyor.
O akşamdan sonraki akşamlarca ailece neredeymişler?	Ya Kızılay’da ya da külliyedeymişler.

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki hikâye haritasında boş bırakılan yerleri dinlediğiniz metinden hareketle doldurunuz.

Olayın geçtiği yer: Ev

Zaman: 15 Temmuz gecesi

Olay: Darbe girişimi akşamında bir ailenin evinde yaşananlar

Kahramanlar: Çocuk, baba, anne, anneanne.

Ana fikir: 15 Temmuz gecesi yaşananlar çocuklar dahil herkesi etkilemiştir.

Anlatıcı: 1. kişi

7. ETKİNLİK

Aşağıdaki metni okuyunuz.

15 Temmuzda, yabancı güçlerin desteği ile içimizdeki düşmanlar, güzel ülkemizi ele geçirmeye çalışmışlardır. Ancak milletimiz, bu işgale karşı gelmiş ve büyük bir direniş göstermiştir. Mustafa Kemal’in yukarıdaki konuşmasını, 15 Temmuzda Türk milletinin gösterdiği kahramanlık hareketiyle yorumlayınız.

Cevap:15 Temmuz Türk milleti için aydınlık bir gündür. Demokrasisine sahip çıktığı, bayrağına sahip çıktığı, vatanına sahip çıktığı bir gündür.15 Temmuz gecesi Türk milleti silahtan, toptan, tüfekten korkmamıştır. Kendi canını ortaya koymuş ve vatanının geleceğine sahip çıkmıştır. Bu ülke için kötü şeyler düşünenlere hiç acımadan cevabını sert bir şekilde vermiştir.

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki görseller ve sloganlardan hareketle 15 Temmuz gecesi ile ilgili bir slogan hazırlayınız.

15 Temmuz demek, bağımsızlık demek.
Tankları durduran bir millete kimse kafa tutamaz.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Çevreyi korumaya yönelik dernek ve vakıfları araştırınız.

TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele, Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı)

Türkiye Tabiatını Koruma Derneği (TTKD)

ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı)

Doğa Derneği

TÜRÇEK (Türkiye Çevre Koruma Ve Yeşillendirme Kurumu)

2. Çevre kirliliği ile ilgili gazete haberleri bulup sınıfa getiriniz.

Hormonlar üzerinde olumsuz etkisi var!

Sanayi atıklarından, tarım ilaçlarına, kozmetik ürünlerden ağır metallere kadar çevreyi olumsuz etkileyen birçok faktör insan sağlığını tehdit ediyor. Zararlı maddelerin solunum ve yiyecekler yoluyla vücuda girdiğini belirten Prof. Dr. Reyhan Ersoy, "Çevre kirliliği obeziteyi artırıyor" dedi

Türkiye Endokrinoloji ve Metobolizma Derneği (TEMD) Yönetim Kurulu Üyesi Endokroloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Reyhan Ersoy, çevre kirliliğinin sonucu olarak maruz kalınan endokrin bozucuların hormon sistemi üzerinde olumsuz etki gösterdiğini ve obeziteyi artırdığını açıkladı.

Çevre kirliliği ile mücadelenin obezite ile mücadele anlamına geldiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ersoy, "Yapılan çalışmaların sonuçlarına bakarak çevre kirliliği ile mücadelenin aynı zamanda obezite ile mücadele anlamına geldiği söylenebilir. Bununla birlikte maalesef bu önemli konu obeziteyle mücadele programları içinde hiç yer almamaktadır" diye konuştu.

"HORMONLAR ÜZERİNDE OLUMSUZ ETKİSİ VAR"

40 yıldır yağ ve şeker içeriği yüksek gıdaların tüketiminde yaşanan sürekli artışın dünya genelinde obezite oranlarını artırdığını ifade eden Prof. Dr. Ersoy, "Eş zamanlı gelişen bir başka durum sanayileşmenin bir sonucu olarak 'endokrin bozucu' olarak adlandırılan toksik kimyasalların yol açtığı çevre kirliliğinin de dünya geneline yayılmış olması.

Sanayi atıklarından tarım ilaçlarına, kozmetik ürünlerden ağır metallere kadar pek çok endokrin bozucu, her gün deri, solunum ya da yiyecekler yoluyla vücudumuza giriyor. Bu kimyasal bombardıman 21'inci yüzyıl yaşam tarzının kaçınılmaz bir yan etkisi. Ancak ne yazık ki çevre kirliliğinin bir sonucu olarak maruz kaldığımız endokrin bozucular, hormonal sistemler üzerinde olumsuz etki göstermekte ve pek çok hastalığın yanı sıra, metabolik hastalıklara ve obeziteye de neden olmaktadır" diye konuştu.

Sayfa 64 Cevapları

A. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sorulan yukandaki metne göre cevaplayınız.

1. Yazar anlattığı günü nasıl tasvir etmiştir?

Cevap: “Yeşeren yapraklarda, tüten topraklarda, tepelerde ve eteklerde boy veren otlarda, aralarına serpilmiş çiçeklerde bahar gülüyordu. Ayak basmamış, sessiz sedasız ormanlarda kuşlar ötüyor; taze ot kokulan rüzgâra karışıyordu. ” şeklinde tasvir etmiştir.

2. Hamilton ve kurmay heyeti kıyıları niçin inceliyor olabilirler?

Cevap: Kıyılarda hendek, siper, haberleşme gibi savunma tesisleri olup olmadığını öğrenmek için inceleme yapıyor olabilirler.

3. Emir subayı ile Esat Paşa, Queen Elizabeth’i niçin ihtişamlı buluyor olabilirler?

Cevap: Çok büyük bir yapı olduğu için olabilir.

4. Esat Paşa, savaşın bir ilim olduğuna karşı çıkmıyor ancak bunu yetersiz buluyor. Niçin?

Cevap: Çünkü ilimin yanında cesaret, kahramanlık ve vatan sevgisi gibi duyguların savaşı kazanmada önemli rol oynadığını düşünüyor.

5. Esat Paşa’ya göre savaşın asıl gıdası nedir?

Cevap: Vatan sevgisi ve kahramanlıktırç

6. Metindeki altı çizili söz öbeğinin cümleye olan katkısını açıklayınız.

Boy vermek cümlede büyümek anlamında kullanılmıştır.

Yeşermeye başlayan otların görünümünü hatızamızda canlamdırmaya yaramaktadır.

5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Sayfa 65 Cevapları

7. “Kahramanlık, vatan sevgisi” gibi duygulara sahip olmayan biri savaşabilir mi? Neden?

Cevap: Hayır, bence savaşamaz. Belki de savaşabilir ancak kahramanlık ve vatan sevgisi olmadığından savaşmayı canı gönülden istemez. Bu şekilde de başarılı olma konusunda sorun yaşar.

8. Savaş, dünya barışını nasıl etkiler? Açıklayınız.

Cevap: Savaş, dünya barışını olumsuz etkiler. İnsanlar ölür, şehirler harap olur, ülkeler yıllar öncesine geri döner.

B. Aşağıdaki cümlede verilenleri okuyunuz. Doğru (D) ya da Yanlış (Y) oklarım takip ederek kaç numaralı kapıya ulaştığınızı yazınız.

Dedesi ormandaki çam ağaçlan gibi kokuyordu” cümlesinde benzetme vardır. (D)

Yağmur yağarsa yola çıkamayız.” cümlesinde koşul anlamı vardır. (D)

Dünya kadar işim var.” cümlesinde abartma yapılmıştır. (D)

C. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşluklara doldurunuz.

• “Rüzgâr, sanki bu kel tepelere hiç uğramamaya yemin etmişti.” cümlesinde altı çizili kelimenin eş anlamlısı yeldir.

• Yüzünde acı tebessüm belirdi.” cümlesinde yüz kelimesi eş seslidir.

• “Taarruz ve saldırı kararma kim itaat eder.” cümlesinde taarruz eş anlamlıdır.

• “Aşağı yukarı üç yıldır buralara uğramıyorlar.” cümlesinde ikileme zıt anlamlı kelimelerden oluşmuştur.

Ç. Aşağıdaki cümlelerde abartma anlamı olan cümlenin başına “A”, koşul anlamı olan cümlenin başına “K”, benzetme anlamı olan cümlenin başına “B” yazınız.

Mutfakta dağ kadar bulaşık birikmişti. (A)
Zamanında evden çıksaydm şimdi otobüsü kaçırmazdım (K)
Fırtınalı bu gecede bir deniz feneri gibi yalnızdım. (B)
İstediği olmadığı için yine kıyameti kopardı. (A)
Bizim vatanımız bir cennet, çocuklar. (B)
Babam erken gelirse ödevlerimi birlikte yapacağız. (A)
İnsan bir ormandır, derdi annem. (B)

5. Sınıf Türkçe Anıttepe Yayıncılık Sayfa 66 Cevapları

D. Aşağıdaki sorulan cevaplayınız.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru işareti yanlış kullanılmıştır?

Cevap: B) Bahar geldi mi içim neşe ile dolar?

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki noktanın kullanımında yanlışlık yapılmıştır?

Cevap: D) Erkenden uyandı: Kuşların cıvıltılarını dinledi.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

Cevap: C) Anneler gününde anneme güzel bir hediyem olacak.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde abartma anlamı vardır?

Cevap: A) Mor menekşe hüzünlü şarkılar söylerdi.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde insan dışı bir varlık insana ait özellikler kazanmıştır?

Cevap: A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan.

Sayfa 64 Cevapları

A. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sorulan yukandaki metne göre cevaplayınız.

1. Yazar anlattığı günü nasıl tasvir etmiştir?

2. Hamilton ve kurmay heyeti kıyıları niçin inceliyor olabilirler?

Cevap: Kıyılarda hendek, siper, haberleşme gibi savunma tesisleri olup olmadığını öğrenmek için inceleme yapıyor olabilirler.

3. Emir subayı ile Esat Paşa, Queen Elizabeth’i niçin ihtişamlı buluyor olabilirler?

Cevap: Çok büyük bir yapı olduğu için olabilir.

4. Esat Paşa, savaşın bir ilim olduğuna karşı çıkmıyor ancak bunu yetersiz buluyor. Niçin?

Cevap: Çünkü ilimin yanında cesaret, kahramanlık ve vatan sevgisi gibi duyguların savaşı kazanmada önemli rol oynadığını düşünüyor.

5. Esat Paşa’ya göre savaşın asıl gıdası nedir?

Cevap: Vatan sevgisi ve kahramanlıktırç

6. Metindeki altı çizili söz öbeğinin cümleye olan katkısını açıklayınız.

Boy vermek cümlede büyümek anlamında kullanılmıştır.

Yeşermeye başlayan otların görünümünü hatızamızda canlamdırmaya yaramaktadır.

Sayfa 65 Cevapları

7. “Kahramanlık, vatan sevgisi” gibi duygulara sahip olmayan biri savaşabilir mi? Neden?

8. Savaş, dünya barışını nasıl etkiler? Açıklayınız.

Cevap: Savaş, dünya barışını olumsuz etkiler. İnsanlar ölür, şehirler harap olur, ülkeler yıllar öncesine geri döner.

B. Aşağıdaki cümlede verilenleri okuyunuz. Doğru (D) ya da Yanlış (Y) oklarım takip ederek kaç numaralı kapıya ulaştığınızı yazınız.

Dedesi ormandaki çam ağaçlan gibi kokuyordu” cümlesinde benzetme vardır. (D)

Yağmur yağarsa yola çıkamayız.” cümlesinde koşul anlamı vardır. (D)

Dünya kadar işim var.” cümlesinde abartma yapılmıştır. (D)

C. Aşağıdaki cümlelerde verilen boşluklara doldurunuz.

• “Rüzgâr, sanki bu kel tepelere hiç uğramamaya yemin etmişti.” cümlesinde altı çizili kelimenin eş anlamlısı yeldir.

• Yüzünde acı tebessüm belirdi.” cümlesinde yüz kelimesi eş seslidir.

• “Taarruz ve saldırı kararma kim itaat eder.” cümlesinde taarruz eş anlamlıdır.

• “Aşağı yukarı üç yıldır buralara uğramıyorlar.” cümlesinde ikileme zıt anlamlı kelimelerden oluşmuştur.

Ç. Aşağıdaki cümlelerde abartma anlamı olan cümlenin başına “A”, koşul anlamı olan cümlenin başına “K”, benzetme anlamı olan cümlenin başına “B” yazınız.

Sayfa 66 Cevapları

D. Aşağıdaki sorulan cevaplayınız.

1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde soru işareti yanlış kullanılmıştır?

Cevap: B) Bahar geldi mi içim neşe ile dolar?

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde iki noktanın kullanımında yanlışlık yapılmıştır?

Cevap: D) Erkenden uyandı: Kuşların cıvıltılarını dinledi.

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

Cevap: C) Anneler gününde anneme güzel bir hediyem olacak.

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde abartma anlamı vardır?

Cevap: A) Mor menekşe hüzünlü şarkılar söylerdi.

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde insan dışı bir varlık insana ait özellikler kazanmıştır?

Cevap: A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan.

Sayfa 68 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Aşağıda adları verilen vakıf ve dernekler hakkında bildiklerinizi kısaca söyleyiniz.

TEMA (Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı): 1992 yılında İstanbul’da kurulmuştur. Ağaçlandırma, orman kurma, fidan dikme projesiyle Türkiye’de kuraklık tehlikesine karşı mücadele ederler.

TÜRÇEV (Türkiye Çevre Eğitim Vakfı): 1993 yılında Ankara’da devlet desteği ile kurulmuştur. Yeşil ve ekolojik yaşamdan denizlerin temizliğine, kültürel değerlerin korunmasından bu konularda halkın ve gençlerin bilinçlendirilmesine kadar birçok alanda çalışmalar yapar.

ÇEVKO (Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı): 1992 yılında İstanbul’da kurulmuştur. Ambalaj atıklarının geri dönüşümünde Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş en büyük kuruluştur.

2. Etrafınızda çevreyi kirleten kişiler ya da kuruluşlar var mı? Varsa bunların çevreyi nasıl kirlettiklerini kısaca anlatınız.

(örnek) Yakınımızda bir deri fabrikası var. Bu fabrika atık sularını yakındaki bir dereye boşaltıyor. Fabrika suların filtrelendikten sonra boşaltıldığını söylüyor ama dereden yayılan pis koku ve ölü balıklar suyun yeteri kadar filtrelenmediğini gösteriyor.

3. Çevre kirliliğini önlemeye yönelik neler yapılabilir?

Çevreyi kirletenler için caydırıcı cezalar uygulanabilir. Geri dönüşüm tesislerinin sayısı arttırılabilir. Çöp ve geri dönüşüm kutularının sayısı arttırılabilir.

4. Sınıfa getirdiğiniz gazete haberlerini arkadaşlarınıza gösteriniz. Haber üzerine tartışınız.

DİKKAT EDELİM

1. Metinde geçen şahıslar kimlerdir, varlıklar nelerdir?

Cevap: Furkan, güvenlik görevlisi, Sinan Bey, Ömer.

2. Metindeki olaylar nerede ve ne zaman geçmektedir?

Cevap: Olaylar bir şehirde geçmiş zamanda geçmektedir.

3. Olaylar nasıl başlamıştır?

Cevap: Furkan ve arkadaşlarının nehirde yüzerken bir borunun nehre pis su bıraktığını fark etmeleriyle başlamıştır.

4. Olaylar nasıl sonuçlanmıştır?

Cevap: Şikayetleriyle ilgili televizyonda haberlerini görmüşler.

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 73 Cevapları

1. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinde geçen kelime ve kelime gruplarının anlamı aşağıda verilmiştir. Kelime ve kelime gruplarını anlamları ile eşleştiriniz.

a) göz yummak – b) duyarsız – c) atık – ç) şok olmak – d) tetkik – e) imza

1. Görmezlikten gelmek, hoş görmek. (a)

2. Bir kimsenin herhangi bir belgeyi yazdığını veya onayladığını belirtmek için her zaman aynı biçimde kullandığı işaret. (e)

3. Duyarlı olmayan. (b)

4. İnceleme. (d)

5. Birdenbire şaşırmak, hoşa gitmeyecek bir şeyle karşılaşmak. (ç)

6. Hastane, ev, fabrika vb. yerlerde kullanılmış; artık işlenemez veya çevre için zarar oluşturan her türlü madde. (c)

2. ETKİNLİK

Metinden hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Furkan ve arkadaşları, düşüncelerini gerçekleştirmek için hangi girişimlerde bulunuyorlar?

Cevap: Fabrika sahibiyle görüşüyorlar.

2. Furkan ve arkadaşları, amaçlarına ulaşmak için nasıl bir planlama yapıyorlar? Bu planlama, herkes tarafından kabul edilebilir, güzel bir uygulama mıdır? Neden?

Cevap: Öncelikle fabrika sahibi ile görüşüyorlar. Fabrika sahibinden olumsuz yanıt alınca şikayet için çevredeki insanlardan imza topluyorlar. İmzalarla birlikte kaymakamlığa başvurmayı planlıyorlar. Bu planlama herkes tarafından kabul edilebilir güzel bir uygulamadır. Böyle konularda yasal yollara başvurulmalıdır.

3. Furkan ve arkadaşlarının girişimlerini nasıl değerlendiriyorsunuz? Açıklayınız.

Cevap: Furkan ve arkadaşlarının bilinçli ve cesur olduklarını söyleyebilirim. Çoğu insan bu durumdan rahatsız olsa da uğraşmamak ya da olumsuz düşünüp korktukları için böyle bir girişimde bulunmaz. Furkan ve arkadaşlarının girişimleri örnek bir davranıştır.

4. Sinan Bey, Furkan ve arkadaşlarının güvenini nasıl sağlıyor?

Cevap: Fabrika sahibinin oğlu olmasına rağmen onlara yardım ederek sağlıyor.

5. Sinan Bey, fabrikanın sahibinin oğlu olmasına rağmen çocuklara neden yardımcı olmuştur?

Cevap: Çünkü o da nehrin kirlenmesinden rahatsızdır. Çevre bilincine sahiptir.

3. ETKİNLİK

Çevre kirliliğini önlemek için neler yapmalıyız? Konu ile ilgili görüşlerinizi açıklayınız. Konuşmanızda aşağıdaki uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanmaya dikkat ediniz.

Dünya, içerisinde milyarlarca canlıyı barındıran büyük bir yuvadır aslında. Bu yuvanın korunması, içerisindeki milyarlarca canlının da korunması anlamına gelmektedir. Hem insanoğlunun, hem de diğer canlıların yaşama alanı olan dünyamızı korumak bu nedenle çok önemlidir.

Peki çevrenin korunması için neler yapabiliriz? Öncelikle geri dönüşüm tesisleri kurulmalı ve kağıt, metal, plastik gibi pek çok malzeme geri dönüşüm sonrası yeniden kullanılmalıdır. Yağ ve deterjan atıkları korunaklı şekilde imha edilmelidir. Çöp kutularının sayısı artırılmalı ve ulaşılabilirliği daha kolay olmalıdır. Zehirli atıklar doğaya bırakılmamalıdır. Bu atıkları bırakanlar şikayet edilmelidir.

Çevremizi korumalıyız fakat bunu bilinçli bir şekilde yapmalıyız. Sadece yerlere çöp atmamak yetmez ancak bu konuda toplumun duyarlı olması gerekir. Herkes birbirini uyarmalı, toplum baskısı bu yönde kullanılmalıdır.

4. ETKİNLİK

Okuduğunuz metindeki kahramanların benzer ve farklı yönlerini yazarak kahramanları karşılaştırınız.

Furkan; Azimli, çevreyi seven, biliçli
Ömer; Zor güvenen, çevreyi seven, bilinçli
Sinan Bey; Tecrübeli, çevreyi seven, bilinçli

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 74 Cevapları

5. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız. Verdiğiniz cevaplardan yola çıkarak metnin türünü belirleyiniz.

a) Okuduğunuz metinde bir olay mı anlatılıyor yoksa bilgi mi veriliyor?

Cevap: Olay anlatılıyor.

b) Okuduğunuz metinde anlatılanlar gerçekte olabilir mi?

Cevap: Olabilir.

c) Okuduğunuz metinde anlatılanlar, yazarın kendi kurguladığı bir olay mıdır?

Cevap: Evet.

• Okuduğum metnin türü: Hikaye

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki görsellerden hangileri okuduğunuz metinle ilgilidir?

Cevap: İlk ve son görsel

7. ETKİNLİK

Okuduğunuz metni değerlendiriniz. Metindeki beğendiğiniz ve beğenmediğiniz yerleri sebebiyle açıklayınız.

Okuduğum metni beğendim. Metin akıcı ve okuyucuyu sıkmıyor. Kahramanların düşünceleri net bir şekilde aktarılmış. Metinle anlatılan olayla ilgili ne yapılması gerektiği açıkça anlatılmış. Bu yönden öğretici bir metindir.

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 75 Cevapları

8. ETKİNLİK

Aşağıda verilenleri okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Varoluş Nedenimiz

Toprak… Toprak… Toprak…

Ülkemiz yılda 743 milyon ton toprağını erozyonla kaybediyor. Toprak, kaybetmeyi göze alamayacağımız kadar kıymetli bir varlık. Bize aşımızı, işimizi, sanayimize ham maddeyi toprak sağlıyor. Eğer toprağımızı kaybedersek hayatımızı da kaybederiz. TEMA’ nın varoluş nedeni yaşama yani toprağa sahip çıkmak, toprağı korumaktır.

Ufkumuz, Geleceğe Bakışımız

Sürdürülebilir yaşam ilkesiyle başta topraklarımız olmak üzere doğal varlıkların korunması için bilim temelli çalışan, topraktan gelen toplumsal barışa inanan, halkla bütünleşen, ülkenin ve dünyanın geleceğinde söz sahibi olan, gönüllü, bilinçli, öncü, uluslararası ve muteber bir sivil toplum kuruluşu olmaktır.

http://www.tema.org.tr/web

a) İnternetten alınan yukarıdaki bilgiye güvenebilir miyiz? Niçin?

Cevap: Güvenebiliriz. Çünkü site TEMA Vakfı’nın resmi sitesidir.

b) Siz internette araştırma yaparken hangi sitelerden yararlanıyorsunuz?

Cevap: edu ve gov uzantılı sitelerden yararlanıyoruz.

c) Yararlandığınız internet sitelerinin güvenirliğini nasıl anlarsınız?

Cevap: Yararlandığımız siteler gov ve edu uzantısına sahipse güvenilirdir. Çünkü gov uzantılı siteler devlete ait, edu uzantılı siteler eğitim kurumlarına aittir. Diğer sitelerin güvenilir olup olmadığını ise öğretmenlerimize ve büyüklerimize sorarak anlarız.

9. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Soruları cevaplayınız.

1) Elindeki kâğıda baktı, toplam beş imza alabilmişti.
2) Sonuçları fotokopiyle çoğalttılar.
3) Fabrika on yıldır buradaydı.
4) Bizim nehrin suyu bir başka akar.
5) Herkes, yeşil ve temiz bir yerde yaşamak ister.

a) Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangilerinin doğruluğu ya da yanlışlığı araştırılabilir?

Cevap: Hepsinin doğruluğu ve yanlışlığı araştırılabilir.

b) Bu cümlelerden hangileri kişisel görüş içerir?

Cevap: 4 ve 5. cümleler

c) “Bu Nehir Bizim” metninden kişisel görüş içermeyen iki cümle bulup yazınız.

Cevap:

1- Ertesi gün Ömer de Furkan’la birlikte parka geldi.

2- Biz de arka taraftan dolanıp içeri girdik.

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 76 Cevapları

10. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleleri altı çizili kelimelere dikkat ederek okuyunuz.

Galiba haklı çıkacak.
Boruları fabrikaya kadar takip ettik, güvenlikle görüştük.
Onlar sadece bir gazeteci gelir diye düşünüyorlardı.

a) Altı çizili kelimelerin anlamlı en küçük parçaları nelerdir? Yazınız.

Cevap: hak – güven – gazete

b) Bu anlamlı parçalarla kelimenin tamamı arasında anlamca bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Anlamca ilişki yoktur. Kelimelerin anlamlı parçalarla arasında anlam farkı vardır. “Haklı” kelimesi hak sahibi olma durumudur. “Güvenlik” kelimesi güvenliği sağlayan kişidir; güven sağlar. “Gazeteci” kelimesi gazete satan kişidir.

11. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleyi okuyarak soruları cevaplayınız.

O da “Artık güvenebiliriz.” dedi. Birlikte güldüler…

a) Bu cümlede neden üç nokta kullanılmıştır? Yazınız.

Cevap: Metnin geri kalan bölümün okuyucunun hayal dünyasına bırakıldığını göstermek veya ifadeye güç katmak için kullanılmıştır.

b) Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümlelerdeki üç noktaları, kullanım özelliği ile eşleştiriniz.

a) Hoca Ali… Nereye böyle?

b) Çok zaman sonra…

c) Onunla S…’de bir daha görüşmeyelim.

ç) …ve birden kar, fırtına…

1) Anlatım olarak tamamlanmamış cümlelerin sonuna konur.

2) Kaba sayıldığı için veya bir başka sebepten dolayı açık yazılmak istenmeyen kelime ve bölümlerin yerine konur.

3) Alıntılarda başta, ortada ve sonda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur.

4) Ünlem ve seslenmelerde anlatımı pekiştirmek için konur.

Cevap: 1- b 2- c 3- ç 4- a

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 77 Cevapları

12. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki parçada ÇEVKO hakkında bilgi verilmiştir. Parçayı okuyunuz.

ÇEVKO Vakfı, Türkiye’de ambalaj atıklarının ekonomik ve düzenli geri kazanımı için sanayi, yerel yönetim ve tüketicilerin katkı ve katılımları ile sürdürülebilir bir geri kazanım sisteminin kurulmasına katkıda bulunmak amacıyla 1 Kasım 1991’de ülkemizin önde gelen 14 sanayi
kuruluşunun girişimleri ile kurulmuş, kâr amacı gütmeyen bir vakıftır.

ÇEVKO Vakfı, kuruluş amaçları doğrultusunda yaptığı tüm çalışmalarda “Entegre
Atık Yönetimi” ilkelerini benimsemektedir. ÇEVKO Vakfı; bugüne kadar cam, metal, plastik, kompozit ve kâğıt/karton türü ambalaj atıklarının sağlıklı, temiz bir şekilde geri kazanımlarının sağlanması amacıyla gereken sistemin oluşturulması için çalışmalar gerçekleştirmektedir. Entegre Atık Yönetimi ile yerel yönetimlerin, sanayinin ve tüketicilerin
sorumluluk paylaşımını ön planda tutmaktadır.

2002 yılında uluslararası “Yeşil Nokta” markasının Türkiye’deki kullanım hakkını
elde eden ÇEVKO Vakfı, Avrupa’da çok yaygın olan bu markayı kullanan geri kazanım
örgütleri ailesine katılmış ve ülkemizi Avrupa Birliği’nde temsil etme hakkını kazanmıştır.

http://www.cevko.org.tr/

b) Siz de arkadaşlarınızla doğayı korumaya yönelik bir kulüp kurduğunuzu düşününüz ve bu kulüple yaptığınız çalışmaları anlatan bir hikâye yazınız.

Hikâyenizi yazarken TDK Yazım Kılavuzu’ndan yararlanınız. Yukarıdaki metinde geçen yeni öğrendiğiniz kelimeleri kendi hikâyenizde de kullanabilirsiniz.

YATİK

YATİK (Yağ Toplama ve İmha Kulübü) kulübü, Türkiye’de evlerde ve yemek sanayisinde kullanılan atık yağları toplayıp imha eden ya da biyoyakıt için ilgili kuruluşlara ulaştırmayı amaçlayan bir kuruluştur.

Kulüp üyeleri ilgili kuruluşlarla iletişime geçerek yağ toplama bidonları temin eder. Bu bidonları şehirdeki uygun merkezlere yerleştirir. Belirli aralıklarla burada biriken atık yağlar toplanır ve ilgili kurumlara ulaştırılır.

Kulüp üyeleri gönüllülük esasına göre kulübe hizmet ederler. Amacımız lavabolara dökülüp kanalizasyona karıştıktan sonra kara sularına ulaşıp denizlerimizin kirlenmesine neden olan atık yağların düzgün imha edilmesini ya da geri dönüşümünü sağlayıp, çevremizin ve denizlerimizin kirlenmesini engellemektir.

Bu Nehir Bizim Metni Sayfa 78 Cevapları

c) Kurduğunuz kulübe üye olmak için gerekli form aşağıda verilmiştir. Sınıf arkadaşlarınızdan birini, kurduğunuz kulübe üye yapınız. Arkadaşınızdan bu formu doldurmasını isteyiniz. Kulübe bir isim veriniz.

Bu etkinliği siz yapabilirsiniz.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Gezip gördüğünüz bir yeri tanıtan bir konuşma hazırlayınız. Konuşmanızı grafik, tablo, görseller ile destekleyiniz.

Gezip gördüğünüz yerlere göre bu etkinliği siz yapabilirsiniz.

2. Evliya Çelebi ve Seyahatname hakkında bilgi toplayınız.

Evliya Çelebi’nin Hayatı

Evliya Çelebi tarihin en büyük ve en önemli seyyahlarından biridir. Yaşadığı dönemde vakanüvis olarak da vazife yapmış olan Evliya Çelebi, yalaşık on ciltlik Seyahatname adlı eseriyle yakından tanınan en önemli şahsiyetlerden biri olmayı başarmıştır.

Evliya Çelebi’nin 1611 yılında İstanbul’da dünyaya geldiği bilinmektedir. Bir müddet Osmanlı medreselerinde talim ve terbiye gördükten sonra hat, nakış, tezhip de öğrenerek kendini geliştirmeyi sürdürmüştür. Daha sonra ise hafızlık eğitimi alarak hafız olmuştur. Enderun’a girerek kendini göstermiştir.

Rüyasında Peygamber (a.s.)’ı gördüğünü ve bir dil sürçmesiyle şefaat ya ResulAllah yerine seyahat ya ResulAllah dediğini bundan dolayı da gezmeye başladığını söyler. Osmanlı Devleti’nin dört bir yanını dolaşmıştır. Kırım, Suriye, Azerbaycan ve Girit gibi önemli yerlere uğramış ve Anadolu’da birçok yerden geçmiştir. 1682 yılında vefat etmiştir.

Seyahatname Hakkında Bilgi

17. yüzyıl dünyasının en dikkat çekici yazarlarından biri olan Evliya Çelebi’nin yaklaşık on ciltlik eseri olarak içinde abartılara da yer verilen ama bir seyyah eseri olarak seyahatname olarak isimlendirilen eserdir. Vakanüvis gibi gidip gördüğü yerlerde çeşitli notlar tutan Evliya Çelebi, zaman içinde bunları devlete de arz etmiştir.

Evliya Çelebi ve Seyahatname tarihin akışını değiştiren isim ve eserlerden biri olarak bilinmektedir.

Sayfa 79 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Gezip gördüğünüz yerle ilgili hazırladığınız konuşmanızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

2. Evliya Çelebi ve Seyahatname hakkında neler öğrendiniz? Arkadaşlarınıza anlatınız.

On yedinci yüzyılda yaşamış, dünya ve Türk tarihinin en önemli gezgini olarak kabul edilen Evliya Çelebi, elli yılı aşkın bir süre ile gezip gördüğü yerleri kitaplaştırdığı Seyahatname adlı eseri ile nam salan bir Türk gezginidir.

Evliya Çelebi Seyahatnamesi Evliya Çelebi’nin elli yılı aşkın zamanda, Osmanlı toprakları üzerinde gezdiği yerleri kendi üslubu ile anlattığı 10 ciltten oluşan bir seyahatnamedir.

Okland Adası Metni Sayfa 81 Cevapları

1. ETKİNLİK

Metin okunurken aklınıza gelen soruları not ediniz.

1) Okland niçin yelkenler kenti olarak anılıyor?

2) Okland, neden Yeni Zelanda’nın en önemli kentlerinden biridir?

3) Maoriler kimdir?

4) Okland’ta niçin giysiler pahalı?

b) Hazırladığınız soruları arkadaşlarınıza sorunuz.

2. ETKİNLİK

a) Metinde geçen bazı kelime ve kelime grupları ile anlamları verilmiştir. Kelime ve kelime gruplarını anlamlarıyla örnekteki gibi eşleştiriniz.

[4] ada	1) Ham maddeleri işlemek, enerji kaynaklarını yaratmak için kullanılan yöntemlerin ve araçların bütünü, işleyim.
[3] koy	2) Oturduğu bölgede doğup büyüyen, ataları da orada yaşamış olan.
[7] düşkün	3) Denizin, gölün küçük girintiler biçiminde karaya doğru sokulduğu bölümü.
[5] baş başa kalmak	4) Dört tarafı suyla çevrili kara parçası.
[2] yerli	5) Biriyle veya bir şeyle yalnız kalmak.
[1] endüstri	6) Herkes tarafından bilinen, dilden dile gezen
[6] dillere destan	7) Bir şeye kendini aşırı vermiş olan, çok bağlı, tutkun.

b) Yukarıdaki kelimeleri öğrendiğiniz anlamıyla birer cümlede kullanınız.

ada: Küçük bir kayığa binip adaya doğru yola çıktı.

koy: Koylara otel yapılıp doğanın katledilmesine karşıyız.

düşkün: Bilgisayar oyunlarına olan düşkünlüğü derslerini etkiliyor.

baş başa kalmak: Seninle baş başa kalıp aramızdaki sorunları çözmek istiyorum.

yerli: Bu ilçenin yerlileri geçimlerini çilek yetiştiriciliği ile sağlıyorlar.

endüstri: Vergi indirimi ile beraber otomobil endüstrisinde hareketlenmeler başladı.

dillere destan: Annemin gençken dillere destan bir güzelliği varmış.

Okland Adası Metni Sayfa 82 Cevapları

3. ETKİNLİK

Okland Yeni Zellanda’nın en önemli kentlerinden biridir. Yelkenlerin kenti olarak anılır. Adadaki binalar asıllarına uygun olarak onarıldığından çok güzel görünür. Bu adada insanlar doğa ile iç içedir. Okland İngilizler tarafından Maori yerlilerinden satın alınmış, bir dönem başkentlik yapmıştır. Dünyanın bir çok yerinden insanlar Okland’a çalışmak için geliyorlar. Kent sönmüş volkan tepelerinin üzerine kurulmuştur. Burada bir çok tarihsel kalıntılar vardır. Okland da sanat yaşamı da çok etkindir. Ticari yaşamı hareketlidir. Giysiler ve değerli taşlar çok pahalıdır. turistik açıdan çok güzel bir adadır.

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

1) Okland kentinde yaşayan insanların genel özellikleri nelerdir?

Cevap: Doğaya düşkünler. Piknik yapmayı seviyorlar.

2) Yazar, insanların doğadan uzak kalmamalarını neye bağlıyor? Siz, yazarın bu düşüncesine katılıyor musunuz? Neden?

Cevap: Kentin her yerinde bulunan parklara bağlıyor. Yazarın bu düşüncesine katılıyorum. Her yerde park olması insanların doğadan uzak kalmamasını sağlar.

3) Okland’da sanat yaşamının çok etkin olmasının nedeni neler olabilir? Açıklayınız.

Cevap: Doğayla iç içe olan, ekonomik şartları iyi, huzur içinde yaşayabilen toplumlar sanata daha çok vakit ayırabilirler. Bu nedenle sanat yaşamı çok etkin olabilir.

4) Kendi çevrenizdeki alışveriş merkezlerini ve pazar yerlerini metindeki yerlerle karşılaştırınız. Bu yerlerin benzer ve farklı yönlerini belirtiniz.

Cevap: (örnek) Bizim pazar yerlerimizde de el işleri sergilenir. Fakat bu el işleri daha çok çeyizlik dantel, örme kazak türü el işlerinden oluşur. Genel olarak gıda satışı daha fazladır.

5) Başka ülkelerdeki insanların yaşantılarını ve dillerini merak ediyor musunuz? Neden?

Cevap: (örnek) Ediyorum. Dünya sadece bizim ülkemizden ibaret değil. Başka toplumların yaşamlarını, kültürlerini bilmek, kendi ülkemizin gelişimine de katkı sağlayabilir.

6) Kültürler arası iletişimin sağlanmasında yabancı dil bilmenin önemli olduğunu düşünüyor musunuz? Açıklayınız.

Cevap: (örnek) Önemlidir. Kültürleri iyi tanımak için sağlıklı bir iletişim çok önemlidir. Ortak bir dil konuşulmazsa sağlıklı bir iletişim olmaz.

5. ETKİNLİK

“Kent içinde adım başı park bulunuyor. Ada zaten başlı başına park. Ama yine de beton binaların soğukluğunu kırmak için yerleşim alanlarının çevresi, hep park olarak düzenlenmiş.”

a) Okuduğunuz metinden alınan yukarıdaki bölümde altı çizili sözle anlatılmak istenen nedir?

Cevap: Binaların kötü görünümlerinden dolayı insanların duyduğu rahatsızlığı biraz da olsa hafifletmek.

b) Buna benzer sözlerin anlatıma olan katkılarını açıklayınız.

Cevap: Buna benzer sözler anlatımı ilgi çekici hale getirir, canlı kılar, kalıcı yapar, sıradanlıktan kurtarır.

Okland Adası Metni Cevapları Sayfa 83

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki paragrafı koyu renkle yazılan kelimelere dikkat ederek okuyunuz.

“Rehber, bu kadar derin bir koy görüp görmediğimizi soruyor. Ben hemen Haliç’i anımsıyorum. Ancak bu koyun karaya sokuluşu Haliç’ten çok farklı. Hem daha derin hem de kıyılar dantel gibi oyulmuş. Öyle ki kimi yerde şaşırtıcı kıvrımlar yaparak daralıyor.”

Koyu renkle yazılan kelimeler, cümleler arası geçişte cümleye nasıl bir özellik katmıştır? Anlamda ne gibi farklılıklar oluşturmuştur? Açıklayınız.

Cevap: Düşüncenin yönünü değiştirmiş, düşüncelere açıklık getirmek için geçiş sağlamışlardır.

7. ETKİNLİK

a) Okuduğunuz metinden alınan aşağıdaki cümlelerden kişisel görüş bildirenlerin başına “X” işareti koyunuz.

Cevap:

(X) Anlaşılan, insanlar bir an bile doğadan uzak kalamıyor.

( ) Her bahçede ızgara için ocak bulunuyor.

(X) Her birinde sanki demirden çiçekler açmış.

( ) Burada kişi başına düşen tekne, dünya ortalamasının çok üstünde.

(X) Çok güzel bir ada.

( ) Okland, 1842 ile 1865 yılları arasında, İngiliz kolonisinin başkentiydi.

b) Okuduğunuz metinden kişisel görüş bildiren (öznel) üç cümle yazınız.

Cevap:

1- Denizin temizliği, koyların güzelliği dillere destan.

2- Bu hedefe giderken fazla zorlandıkları söylenemez.

3- Devan Port (Divın Port) kıyısındaki kafeler, deniz ürünleri satılan restoranlar görülmeye değer.

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki kelimelerin köklerini bulup yazınız.

Cevap:

KELİME	KÖKÜ
huzurlu	huzur
tepelerinin	tepe
kurulmuş	kur-
çeşitliliği	çeşit
zenginlikte	zengin
yerli	yer
gezginler	gez-
adada	ada

Okland Adası Metni Sayfa 84 Cevapları

9. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki kelimeleri kullanarak bir konuşma yapınız.

gezi – kültürel farkındalık – yabancı dil – iletişim

Sevgili arkadaşlar.

Dünya sadece ülkemizden ibaret değildir. Fırsat buldukça farklı ülkelere geziler düzenleyip, farklı kültürleri tanımamız gerekir. Çünkü bu kültürleri ne kadar iyi tanırsak, kendi kültürümüzün gelişimine de o kadar katkı sağlayabiliriz. Kültürel farkındalık içerisinde toplumların olumlu kültürel yanlarını kendi kültürümüz için değerlendirebiliriz.

Bunun için yabancı dil bilmemiz çok önemli. Gezdiğimiz ülkelerin kültürlerini öğrenebilmek, kişilerle sağlıklı bir iletişim kurabilmek için mutlaka bir yabancı dil bilmemiz gerekiyor. Yoksa yaptığımız geziler sadece gezip görmek, fotoğraf çekmekten ibaret kalır.

Ülkemizin gelişimi sadece çok çalışmamıza bağlı değildir. Tüm dünyayı takip etmemiz, gelişmelerden, kültürel yaşamlardan ilham almamız da gerekir. Çok okuyan mı bilir, çok gezen mi sorusuna takılıp kalmayalım; her ikisini de yapalım.

Beni dinlediğiniz için teşekkür ederim.

b) Yaptığınız konuşmayı aşağıdaki forma göre değerlendiriniz.

Konuşmanıza göre değerlendirmenizi siz yapabilirsiniz.

10. ETKİNLİK

Gezip gördüğünüz yeri tanıtan bir yazı yazınız. Bu yazınız için nasıl bir sıra izleyeceğiniz aşağıda verilmiştir. Bu bölümleri doldurarak yazınızın taslağını da oluşturmuş olursunuz.

Nereyi tanıtacağım? Peri Bacaları

Tanıtacağım yerin hangi özelliklerini vereceğim? Peri Bacalarının oluşumunu anlatacağım

Giriş bölümümde neler anlatacağım? Peri Bacalarının nasıl bir yer olduğunu anlatacağım.

Gelişme bölümümde neler anlatacağım? Peri Bacalarının turistik açıdan önemini anlatacağım.

Sonuç bölümümde neler anlatacağım? Yazın nasıl sonuçlandığını anlatacağım.

Başlığım ne olabilir? Nevşehir Gezisi

NEVŞEHİR GEZİSİ

Geçen yaz ailemle Nevşehir’e gitmeye karar vermiştik.

Nevşehir’de Peri bacalarını gördüm oraya gelen turistlerin ne kadar fazla olduğunu farkettim. Yurtdışından insnalar bu doğal güzelliği görmek için geliyorlardı. Kapadokya’yı özel yapan yerlerden biridir. Peri Bacaları, yağmur rüzgar ve sel sularından oluşmuştur.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Deprem sırasında yapılması gerekenleri öğreniniz.

DEPREM SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLER

Bina çıkışına çok yakın değilseniz, bina içinde kalın
Bina içinde iseniz deprem sırasında sakin olup, paniğe kapılmayın, cesaretinizi toplayın ve
güvenli bir yerde sarsıntının geçmesini bekleyin
Sağa sola koşturmadan, çömelin ya da döşemeye yatın
Asla balkona, merdiven arasına ve asansöre gitmeyin
Sağlam bir masa, sıra, mobilya veya kapı kasasının altına girin ve başınızı koruyun
Pozisyonunuzu sallantı duruncaya kadar değiştirmeyin
Düşen cam kırıkları ya da bina molozlarından yaralanabilirsiniz
Tiyatro, okul, sinema, büro gibi kalabalık yerlerde iseniz, kesinlikle merdivenlere, asansörlere
koşmayın
Kendinizi koltuk, sıra gibi yerlerde korumaya alın, sakin olun ve başkalarını da aynı
şekilde davranmaya davet edin
Bina dışında iseniz binalardan dökülecek yıkıntılar ve camlardan, elektrik ve direk tellerinden
uzakta güvenli bir yerde depremin durmasını bekleyin
Araç kullanıyorsanız bulunduğunuz yer eğer güvenli ise durun ve araç içinde kalın
Normal trafikten olabildiğince uzaklaşın
Köprüler, üst geçitler, tünellerden uzak durun
Eğer mümkünse ağaçlar, direkler, enerji nakil hatlarından uzakta kalın

2. Kobe’nin hangi ülkede olduğunu araştırınız.

Cevap: Kobe şehri Japonya ülkesindedir.

Sayfa 85 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Aşağıdaki görsellerden doğal afetler sonucu oluşanları belirleyip işaretleyiniz.

Yangın görseli hariç diğer görsellerin hepsi doğal afetler sonucu oluşmuştur.

2. Araştırmanızda deprem sırasında yapılması gerekenler ile ilgili neler öğrendiniz?

Bina çıkışına çok yakın değilseniz, bina içinde kalın
Bina içinde iseniz deprem sırasında sakin olup, paniğe kapılmayın, cesaretinizi toplayın ve
güvenli bir yerde sarsıntının geçmesini bekleyin
Sağa sola koşturmadan, çömelin ya da döşemeye yatın
Asla balkona, merdiven arasına ve asansöre gitmeyin
Sağlam bir masa, sıra, mobilya veya kapı kasasının altına girin ve başınızı koruyun
Pozisyonunuzu sallantı duruncaya kadar değiştirmeyin
Düşen cam kırıkları ya da bina molozlarından yaralanabilirsiniz
Tiyatro, okul, sinema, büro gibi kalabalık yerlerde iseniz, kesinlikle merdivenlere, asansörlere
koşmayın
Kendinizi koltuk, sıra gibi yerlerde korumaya alın, sakin olun ve başkalarını da aynı
şekilde davranmaya davet edin
Bina dışında iseniz binalardan dökülecek yıkıntılar ve camlardan, elektrik ve direk tellerinden
uzakta güvenli bir yerde depremin durmasını bekleyin
Araç kullanıyorsanız bulunduğunuz yer eğer güvenli ise durun ve araç içinde kalın
Normal trafikten olabildiğince uzaklaşın
Köprüler, üst geçitler, tünellerden uzak durun

3. Kobe ile ilgili edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Kobe Japonya’nın en büyük şehridir. Yaklaşık 1,5 milyon nüfusu vardır. 45,000 yabancı kişiye ev sahipliği yapmaktadır.

Deprem Metni Sayfa 88 Cevapları

1. ETKİNLİK

Anlamını bilmediğiniz kelime ve kelime gruplarını yazınız. Bu kelime ve kelime gruplarının anlamlarını TDK Türkçe Sözlük’ten bulunuz. Bunları öğrendiğiniz anlamıyla birer cümlede kullanınız. Öğrendiğiniz kelimeleri kendi oluşturduğunuz sözlüğünüze de yazınız.

tatbikat:

Sözlük anlamı: Uygulama

Cümlem: Yarın okulumuzda yangın tatbikatı yapılacak.

felaket:

Sözlük anlamı: Büyük zarar, üzüntü ve sıkıntılara yol açan olay veya durum, yıkım, bela

Cümlem: Başına gelen felaketlere aldırmadan ayakta kalmayı başarabilmişti.

göçük:

Sözlük anlamı: Çökmüş, kaymış toprak, çöküntü, yıkıntı

Cümlem: Göçük altında kalan olup olmadığını anlamak için hassas aletler getirdiler.

artçı:

Sözlük anlamı: Arkadan gelen, sonra olan, öncü karşıtı

Cümlem: Gün boyu artçı depremler sürdü.

2. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları metne göre cevaplayınız.

1) Yazarın babası deprem sırasında ne yapmıştır?

Cevap: Bir el feneri ile gelip eşini ve çocuklarını mutfağa, masanın yanına götürmüştür.

2) Yazarın babasıyla gurur duymasını sağlayan olay nedir?

Cevap: Yazarın babasının göçük altında kalan yan komşularını kurtarmasıdır.

3) Deprem sonrasında yazar ve ailesi nerede kalmıştır?

Cevap: Yazarın babasının çalıştığı çelik fabrikasında kalmıştır.

4) Yazarın babasının böyle bir felaket sonrasında diğer insanların yardımına gitmesini nasıl değerlendirirsiniz? Arkadaşlarınızla tartışınız.

Cevap: (örnek) Yazarın babasının diğer insanların yardımına gitmesi örnek bir davranıştır. Ayrıca bu bir insanlık görevidir. İnsanlar öncelikle kendi ailelerini güvene aldıktan sonra başka insanların yardımına koşmalıdırlar.

3. ETKİNLİK

Okuduğunuz metni aşağıdaki unsurlara göre inceleyiniz.

Olay: Büyük bir deprem yaşanması ve insanların deprem anında ve sonrasında yaşadıkları.

Metindeki kahramanlar: Yazar, yazarın annesi, babası ve kardeşi

Yer: Japonya’nın Kobe şehri

Zaman: Geçmiş zaman

Anlatıcı: 1. şahıs

Deprem Metni Sayfa 89 Cevapları

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleleri okuyarak soruları cevaplayınız.

Alelacele evden çıkarken üzerimize bir şeyler almamıştık ama en azından güvende olduğumuz için mutluydum.

Hatta deprem diye bir şeyin olduğuna bile inanmıyordum fakat artık inanıyorum.

a) Altı çizili kelimeler cümleye nasıl bir anlam katmıştır, cümlenin anlamında bir değişikliğe sebep olmuş mudur? Yazınız.

Cevap: Altı çizili kelimeler cümledeki düşüncenin yönünü değiştirmiştir. Cümlenin anlamını olumludan olumsuza veya tam tersi olarak değiştirmiştir.

b) Okuduğunuz metinde yönlendirici ifadelerin olduğu cümleleri yazınız. Bu cümlelerdeki yönlendirici ifadeleri işaretleyiniz.

Cevap:

Aslında ben de korkmuştum ama bunu belli etmek istemiyordum.

İnsanlar, binaların ve evlerinin hiçbir zaman yıkılmayacağını düşünüyor. Ama öyle değilmiş.

Onunla çok gurur duydum fakat binaların altında daha çok insan kalmıştı.

Gerçi yemekte sadece pilav vardı ama çok aç olduğumdan hiç umrumda değildi.

Hatta birkaç tane arkadaşım bile olmuştu. Ama yine de burada uzun bir süre kalmak istemiyordum.

5. ETKİNLİK

Aşağıdaki grafiği inceleyiniz ve soruları cevaplayınız.

1) Grafik ne hakkında bilgi vermektedir?

Cevap: 2017 yılında Türkiye ve yakın çevresi deprem hareketliliği hakkında bilgi vermektedir.

2) Grafiğe göre deprem en çok hangi ayda olmuştur?

Cevap: Temmuz ayında olmuştur.

3) Grafiğe göre deprem en az hangi ayda olmuştur?

Cevap: Ekim ayında olmuştur.

4) Depremin en çok olduğu ay ile en az olduğu ay arasındaki aylar hangileridir?

Cevap: Ağustos ve eylül aylarıdır.

5) Temmuz ayında kaç deprem olmuştur?

Cevap: 55 deprem olmuştur.

Deprem Metni Cevapları Sayfa 90

b) Grafiği örnek alarak siz de okuduğunuz kitapların sayısını aylara göre gösteren bir grafik çiziniz.

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümleler neden–sonuç bildirmektedir. Cümlelerin neden ve sonuç bölümlerini yazınız.

• Japonya’da çok fazla deprem oluyor bunun için sık sık deprem tatbikatları yapardık.

Neden: Japonya’da çok fazla deprem oluyor.
Sonuç: Sık sık deprem tatbikatı yapardık.

• Bu tatbikatlar bana hep sıkıcı gelirdi çünkü Kobe çok sağlam ve güzel bir şehir.

Neden: Kobe çok sağlam ve güzel bir şehir.
Sonuç: Bu tatbikatlar bana hep sıkıcı gelirdi.

• Daha beş yaşında olduğu için çok korkmuştu.

Neden: Daha beş yaşında olduğu için.
Sonuç: Korkmuştu.

• Çok aç olduğumdan yemeğin ne olduğu umrumda değildi.

Neden: Çok aç olduğumdan.
Sonuç: Yemeğin ne olduğu umrumda değildi.

• Evimize gitmemiştik çünkü ne elektriğimiz vardı ne de suyumuz.

Neden: Ne elektriğimiz vardı ne de suyumuz.
Sonuç: Evimize gitmemiştik.

7. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki görselleri inceleyiniz. Konuşma sırasında bu ifadeleri, hangi duygularınızı anlatmak için kullanırsınız? Açıklayınız.

Cevap: Düşünceli, üzgün, şaşkın, mutlu ve memnuniyet – onaylama duygularımızı anlatmak için kullanırız.

b) Yukarıdaki görsellerden istediğiniz birini seçiniz. Beden dilinizi kullanarak bu ifadeye uygun kısa bir konuşma yapınız.

Seçtiğim görsel düşünme duygusunu gösteren görseldir.

Sevgili arkadaşlar.

Merak ettiğim bir konu var. Biliyoruz ki her şeyin bir ismi var. Peki bu isimler neye göre belirlenmiş? Mesela kaleme neden kalem denmiş de makarna denmemiş? İncire niçin incir denmiş? Bu isimleri kim bulmuş ve insanlara nasıl kabul ettirmiş? Bunu çok merak ediyorum.

Deprem Metni Sayfa 91 Cevapları

8. ETKİNLİK

Aşağıdaki köklere, verilen ekleri getiriniz. Oluşan kelimeyi tekrar yazınız ve bu ek sayesinde yeni kelime türeyip türemediğini işaretleyiniz.

Kök	Ek	Kelime	Yeni kelime türedi	Yeni kelime türemedi
baş	-lık	başlık	✔
kitap	-çı	kitapçı	✔
kuş	-lar	kuşlar		✔
ev	-im	evim		✔
gör	-gü	görgü	✔
ev	-de	evde		✔
çiz	-gi	çizgi	✔
tuz	-suz	tuzsuz	✔
Türk	-çe	Türkçe	✔

9. ETKİNLİK

Metinden alınan aşağıdaki cümleyi okuyunuz. Soruları cevaplayınız.

Japonya’da çok fazla deprem olduğunu biliyordum.

a) Bu cümlede kesme işareti niçin kullanılmıştır?

Cevap: Özel bir isme getirilen hal ekini ayırmak için kullanılmıştır.

b) Aşağıdaki kesme işaretinin kullanım alanları ile bunlara verilen örnek cümleleri eşleştiriniz.

1) Türkiye’mizin güzellikleri anlatmakla bitmez.

2) Konuyla ilgili ayrıntılı bilgiyi Eren Bey’den alabilirsiniz.

3) Yazı dili ile konuşma dilinin aynı olmasını sağlamak TDK’nin görevlerindendir.

4) Başvurular 24 Mart’a kadar uzatıldı.

5) 1915’te düşman orduları kapıya dayanmıştı.

6) A’dan z’ye tüm masrafları karşılayacağına söz vermişti.

7) Güzelliğin on par’etmez
Bu bendeki aşk olmasa

[6] Bir ek veya harften sonra gelen ekleri ayırmak için konur.

[5] Sayılara getirilen ekleri ayırmak için konur.

[4] Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adlarına gelen ekleri ayırmak için konur.

[1] Özel adlara getirilen iyelik, durum ve bildirme eklerini ayırmak için kullanılır.

[7] Seslerin ölçü ve söyleyiş gereği düştüğünü göstermek için kullanılır.

[3] Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için konur.

[2] Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur.

Deprem Metni Sayfa 82 Cevapları

10. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde uygun yerlere kesme işareti koyunuz. Cümleleri yeniden yazınız.

Denilir ki Karacaoğlanın bazı türkülerinde başka başka yer adları vardır.

Cevap: Denilir ki Karacaoğlan‘ın bazı türkülerinde başka başka yer adları vardır.

Bursaya yapılacak gezimiz 27 Nisana ertelendi.

Cevap: Bursa‘ya yapılacak gezimiz 27 Nisan‘a ertelendi.

Çocuklar bugün TBMMyi ziyaret etti.

Cevap: Çocuklar bugün TBMM‘yi ziyaret etti.

Okulumuz yarışmada 2nci oldu.

Cevap: Okulumuz yarışmada 2‘nci oldu.

11. ETKİNLİK

Aşağıdaki giriş bölümünün bir kısmı verilen hikâyeyi siz tamamlayınız. Yazınızda yabancı dillerden alınmış dilimize henüz yerleşmemiş kelimeler yerine Türkçelerini kullanmaya özen gösteriniz. Yazınıza bir başlık koymayı unutmayınız.

Karla kaplı dağlarda, yaylalarda kar üstünü delerek çıkan bu çiçek ne kadar da güzeldir. Zor şartlarda yetişen, dirençli ve bir o kadar da narin olan kardelenin hikâyesini öğrenince ona hayran kalacaksınız.

Bir zamanlar erkek çiçek kız çiçeğe aşık olmuş. Fakat diğer çiçekler arasında kendini gösterip kızın dikkatini çekemiyormuş. Bir gün aklına güzel bir fikir gelmiş. Bütün çiçekler gibi baharda değil, kızın dikkatini çekmek için kışın açacakmış. Hem de kimsenin cesaret edemediği dondurucu soğuklarda.

Bahar geçmiş kış gelmiş. Her tarafı bembeyaz kar kaplamış. Erkek çiçek vaktin geldiğine karar verip karlar arasından çıkıp açmış. Açmış açmasına da sevdiği kızı görememiş. Beklemiş beklemiş, sevdiği kız bir türlü açmamış. Ümidini yitiren erkek çiçek bir süre sonra üzüntüsünden boynunu eğmiş ve soğun şiddetine daha fazla dayanamamış ve hayatını kaybetmiş.

İşte o günden her kış vakti kar yağdığında sevgilisine kendini göstermek isteyen bu çiçeğe Kardelen demişler.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Ağaçların önemi ile ilgili atasözü ve özdeyişler bulunuz. Bunların anlamlarını öğreniniz.

Atasözü:

Ağaç kesen baş keser: Gereksiz yere ağaç kesmek, insan öldürmek kadar kötü bir davranıştır.

Özdeyiş:

Bir ulusun uygarlık düzeyi, üzerinde yaşadığı toprakları ağaçlandırmasıyla ölçülür: Bir ülkenin gelişmişlik düzeyi, vatanlarında bulunan ağaçların çokluğu veya azlığı ile anlaşılabilir. Bir ülkenin ağaçları ne kadar çoksa uygarlık düzeyi de o kadar gelişmiştir.

2. “Tohumlar Fidana” şarkısını dinleyiniz. Şarkının sözlerini ezberleyiniz.

TOHUMLAR FİDANA ŞARKI SÖZLERİ

Tohumlar fidana
Fidanlar ağaca
Ağaçlar ormana
Dönmeli yurdumda

Yuvadır kuşlara
Örtüdür toprağa
Can verir doğaya
Ormanlar yurdumda

Bir tek dal kırmadan
Ormansız kalmadan
Her insan bir fidan
Dikmeli yurdumda

Yuvadır kuşlara
Örtüdür toprağa
Can verir doğaya
Ormanlar yurdumda

3. Orman Bakanlığının internet sitesinden 2017 yılında dikilen ağaç sayısını ve bu ağaçların hangi bölgeye dikildiğini araştırınız. Bakanlığın internet sitesinin adresini defterinize not alınız.

Aşağıdaki bilgi Orman Bakanlığı’nın internet sitesindeki 2017 yılı faaliyet raporunun 35. sayfasından alınmıştır.

“2017 yılında özellikli alan ağaçlandırmaları kapsamında; 3.158 üniversite ve okul bahçesine 622 bin adet, 1.070 ibadethane bahçesi ve 1.100 adet mezarlığa 432 bin adet, 233 hastane ve sağlık ocağı bahçesine 114 bin adet ve 1.153 km karayolu kenarına 1 milyon 109 bin adet boylu fidan dikilmiştir.”

Aşağıdaki linke tıklayarak faaliyet raporunu görebilirsiniz.

4. İstediğiniz bir ağaçla ilgili kitap ya da dergiden bilgi toplayınız. Araştırmanızda kaynak olarak kullandığınız yayının künyesini (kitabın yazarının soyadı, adı, kitabın adı, yayınevi, yayın yeri, yayın yılı) defterinize not alınız.

Bu etkinlikte kitaplardan araştırma yapmanız isteniyor. Bir ağaç türü belirleyip bununla ilgili araştırmayı okul kütüphanenizdeki ansiklopedilerden veya ağaç ile ilgili kitaplardan araştırma yapabilirsiniz.

Sayfa 94 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Mustafa Kemal Atatürk’ün “Ormansız yurt, vatan değildir.” sözünü kısaca açıklayınız.

Ormanlar insanların yaşama kaynaklarından biridir. Eğer bir yurtta orman yoksa oradaki insanların yaşamları zorlaşır. Yaşamı zor olan bir vatan ise yok olmaya mahkumdur. Bu yüzden ormansız bir vatan düşünülemez.

2. Ağaçların önemi ile ilgili araştırdığınız atasözü ve özdeyişleri arkadaşlarınızla paylaşınız.

Atasözü:

Ağaç kesen baş keser: Gereksiz yere ağaç kesmek, insan öldürmek kadar kötü bir davranıştır.

Özdeyiş:

1. ETKİNLİK

Şiiri dinlerken etkilendiğiniz dizeleri not ediniz.

“Yaş ağaca balta vuran el onmaz.”, “Gönülleri açmadadır yaprakların arasından esen yel.”, “Sakın Kesme! Aziz vatan günden güne şenlensin.”

2. ETKİNLİK

Aşağıda sözlük anlamları verilen kelime ve kelime gruplarını karşılarına yazınız.

1) Arkadaş, ahbap anlamında hitap sözü. (hemşehri)

2) Koru durumunda olan sık ağaçlı yer. (koruluk)

3) Uzak yerlere yolcu ve ticaret eşyası taşıyan yük hayvanı katarı. (kervan)

4) Daha iyi bir duruma girmek. (onmak)

5) Bir kimseye yapması veya yapmaması gereken şeyler için söylenen söz, nasihat. (öğüt)

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları dinlediğiniz şiire göre cevaplayınız.

1) Şair, şiirde kimlere sesleniyor?

Cevap: Ağaç kesenlere sesleniyor.

2) Şair hangi ağaçları kesmemizi söylüyor? Neden?

Cevap: Çürümüş ağaçları kesmemizi söylüyor. Çünkü o ağaçlar çürüdüğü için artık insanlara oksijen üretemezler.

3) Şair, ağaçları neden kesmememizi öğütlüyor?

Cevap: Ağaçlar güzelliktir, insanların yaşam kaynağıdır. Bu nedenle kesmememizi öğütlüyor.

4) Sizce atalarımız “Mirasımı artır.” sözüyle bizlere neyi öğütlemiş olabilirler?

Cevap: Yurdumuzdaki ormanları çoğaltarak yurdumuzu daha da güzelleştirmemizi öğütlemiş olabilirler.

4. ETKİNLİK

Dinlediğiniz şiirin ana duygusunu aşağıya yazınız.

Şiirin ana duygusu: Ağaç sevgisi

Sakın Kesme Dinleme Metni Sayfa 95 Cevapları

5. ETKİNLİK

a) Dinlediğiniz şiirden hareketle “Şair, nasıl bir yurt özlüyor?“ sorusunu cevaplayacak nitelikte bir paragraf yazınız.

Şair, her yeri yemyeşil ormanlarla kaplı, ağaçların dallarında ötüşen kuşların, gölgesinde dinlenen çiftçilerin olduğu, günden güne şenlenen bir yurt özlüyor.

b) Şairin özlediği yurdu hayal ederek aşağıya bir resim çiziniz.

Bu etkinliği siz yapabilirsiniz.

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki metni okuyunuz. Metni içeriğine uygun olarak sınıfta arkadaşlarınızla canlandırınız.

TOHUMLAR FİDANA

Tohumlar fidana,
Fidanlar ağaca,
Ağaçlar ormana,
Dönmeli yurdumda.

Yuvadır kuşlara,
Örtüdür toprağa,
Can verir doğaya,
Ormanlar yurdumda.

Bir tek dal kırmadan,
Ormansız kalmadan,
Her insan bir fidan,
Dikmeli yurdumda.

Anonim

Sakın Kesme Dinleme Metni Sayfa 96 Cevapları

7. ETKİNLİK

“Sakın Kesme” şiiriyle ilgili görüşlerinizi yazınız.

“Sakın Kesme” şiiri, ağaç sevgisini en iyi yansıtan şiirlerden biridir. Şair, ağacın önemini benzetmeler ve örnekler vererek, duygu yoğunluğu içerisinde çok iyi aktarmıştır. Şiirde sık sık ağacın ve insanın ayrılmaz bir bütün olduğunu vurgulamıştır.

8. ETKİNLİK

a) 2017 yılında ülkemizde dikilen ağaç sayısını ve bu ağaçların hangi bölgelere dikildiğini Orman Bakanlığının internet sitesinden araştırmıştınız. Araştırmanızda edindiğiniz bilgileri ve Bakanlığın internet sitesini yazınız.

https://www.ogm.gov.tr/ekutuphane/FaaliyetRaporu/Orman%20Genel%20M%C3%BCd%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC%202017%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf

b) İstediğiniz bir ağacın özelliklerini dergi ya da bir kitaptan araştırmıştınız. Araştırmalarınızda edindiğiniz bilgiyi ve bilgiyi aldığınız yayının künyesini yazınız.

Araştırmanıza göre bu etkinliği siz yapabilirsiniz.

Kitap Künyesi Nedir?

Her insanın olduğu gibi kitapların da kimlikleri vardır. Kitapların kimliklerine bibliyografik künye ya da kaynakça denir. Bir araştırma yaptığımızda kaynak olarak kullandığımız kitabın bibliyografik künyesini araştırmamız sonunda belirtmeliyiz. Bibliyografik künye yazarken sıralama şu şekilde olmalıdır: yazarın soyadı, yazarın adı, kitabın adı, yayınevinin adı, basım yeri, basım yılı.

c) Eğitim-öğretim yılı boyunca okuduğunuz ve okuyacağınız kitapları aşağıdaki forma uygun olarak listeleyiniz.

Kitabın adı:
Yazarı:
Yayınevi ve yayın tarihi:
Türü:
Sayfa sayısı:
Konusu:
Kahramanları:
Okumaya başladığım tarih:
Okumayı bitirdiğim tarih:

Bu etkinliği siz yapabilirsiniz.

Sakın Kesme Dinleme Metni Sayfa 97 Cevapları

9. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki cümlelerden amaç–sonuç bildirenleri “X” ile işaretleyiniz.

(X) Gölgesinde dinlenebilmek için ağaçları kesmemeliyiz.

( ) Ağaçlar kesildiği için vatanımız giderek çölleşiyor.

(X) Daha yaşanılır bir dünyada olmak için ağaç dikmeliyiz.

( ) Ağaçlar bize atalarımızdan yadigârdır.

( ) Doğayı çocuklarımızdan ödünç aldık.

b) Aşağıdaki amaç–sonuç cümlelerinin amaç ve sonuç bölümlerini yazınız.

• Uluslararası konferansa katılmak için Paris’e gitti.

Amaç: Uluslararası konferansa katılmak.
Sonuç: Paris’e gitmek.

• Bol su içiyorum, daha sağlıklı olmak için.

Amaç: Daha sağlıklı olmak.
Sonuç: Bol bol su içmek.

10. ETKİNLİK

Aşağıdaki dizeyi okuyunuz. Soruları cevaplayınız.

Ey hemşehri, sakın kesme!

a) Bu dizenin sonunda hangi noktalama işareti kullanılmıştır?

Cevap: Ünlem.

b) Bu noktalama işareti niçin kullanılmıştır?

Cevap: Uyarı sözünü belirtmek için kullanılmıştır.

c) “Hanımefendi bugün de işe pek erken (!) geldiniz.” cümlesindeki ünlem işareti niçin kullanılmıştır?

Cevap: Kelimeye alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırılmak için konmuştur.

ç) “Simitçi! Bana bir simit lütfen.” cümlesindeki ünlem işaretinin kullanım amacı nedir? Yazınız.

Cevap: Seslenme amacıyla kullanılmıştır.

11. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerin hangilerinde ünlem işareti kullanılmalıdır? İşaretleyiniz.

( ) Her bayram içimi sevinç kaplar

( ) Gelecek yıl bu adaya tekrar geliriz

(X) Aa, ne kadar düşüncesiz davranmış

( ) Olanlar karşısında çok üzgünüm

(X) Vah, bu da mı gelecekti başına

Sakın Kesme Dinleme Metni Sayfa 98 Cevapları

12. ETKİNLİK

Kemal’in dedesi, çocuklara ve gençlere öğütler vermektedir. Dinlediğiniz şiirden hareketle Kemal’in dedesi sizlere başka hangi öğütler verebilir? Yazınız.)

Sevgili çocuklar.

Ağaç kesen baş keser. Çünkü insanların yaşaması için ağaçlara ihtiyaçları vardır. Kesilen her ağaç bir insanın yaşamını elinden almak kadar kötü bir şeydir. Bu nedenle ağaçları kesmeyin, onlara zarar vermeyin. Bulduğunuz her fırsatta ağaç dikin. Ormanlık alanlara gittiğinizde orada ateş yakmayın. Çöpünüzü, özellikle cam şişeleri ormanlık alanlarda bırakmayın. Ormanda çıkan en ufak bir yangında hemen itfaiyeye haber verin. Ormanlık alanlara bina yapmayın. Ev yapmak için ağaçlara zarar vermeyin. İsim yazmak için ağaçları kazımayın. Salıncak kurmak için ağaçların dallarını kırmayın. Tahtadan yapılmış eşyalara zarar vermeyin. Çünkü o eşyaya zarar verdiğinizde yenisinin yapılması için yine ağaç kesilmesi gerekiyor. Biliyorsunuz kitaplarını, defterleriniz de ağaçlardan yapılıyor. Bu yüzden kitap ve defterlerinizi dikkatli kullanın. İşinize yaramayan kağıtları geri dönüşüme gönderin.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Türk halı ve kilimlerinde kullanılan başlıca motifleri araştırınız. Bulduğunuz motifleri sınıfa getiriniz.

5. Sınıf Anıttepe Türkçe 3. Tema Sonu Değerlendirme Cevapları

3. Tema Doğa ve Evren Tema Sonu Değerlendirme Cevapları

A. 1,2, 3, 4, 5 ve 6. sorulan yukandaki paragrafa göre cevaplayınız.

1. Paragrafın konusu nedir?

Cevap: Çay hasadı.

2. Katılımcılar bu turda neler yapıyor?

Cevap: Katılımcılar Rize’deki tesislerde çay üretimine tanık oluyor, uzmanlar eşliğinde taze çayların tadına bakıp değerlendirmede bulunuyorlar

3. Katılımcılar geceleri nasıl vakit geçiriyorlar?

Cevap: Katılımcılar gece ateş başında toplanıyor ve horon tepiyor.

4. “Geceyi horonlar ısıtıyor.” sözüyle anlatılmak istenen nedir?

Cevap: Serin havada katılımcılar horon oynayarak eğleniyorlar.

5. Paragraftaki altı çizili söz öbeğinin cümleye kattığı anlamı yazınız.

Cevap: “Bir olayı görmek ve duymak” anlamı katmıştır.

6. Paragrafta koyu renkle verilen kelimelerin zıt anlamlılarını yazınız.

Cevap: var- yok / taze—bayat / sonra- önce / serin – ılık

B. Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgilerden doğru olanlara “D”, yanlış olanlara “Y* yazınız.

(D) Tamamlanmamış cümlelerin sonuna üç nokta konur.
(D)Ünlem işareti yay ayraç içinde verilirse cümleye küçümseme, alay anlamı katar.
(D) “İstanbul, dünyanın en güzel şehridir.” cümlesine kişisel görüş anlamı katan sözcük öbeği “en güzel” dir.
(Y) Kişisel görüş içeren cümleler nesneldir.
(D) “Sivas, en çok yağış alan şehrimizdir.” cümlesi kanıtlanabilir niteliktedir.

C. Aşağıda verilen cümleleri neden-sonuç ilişkisine göre eşleştiriniz.

a. Bütün denge alt üst oldu.
b. Artık su üzerine kurulu kavgalar başlıyor devletler arasında.
c. Gökyüzüne elimi uzatsam sanki yıldızlara dokunacak gibiyim,
ç. Fena hastalandı.
d. Gezegen sayısı artık dokuz değil, sekizdir.

1. Bu soğuk havada kalın giyinmediği için (ç)
2. Plüton artık gezegen olarak kabul edilmiyor. (d)
3. Doğayı kendimiz için yeniden düzenlemeye kalktık. (a)
4. Fethiye’de yıldızlar öylesine yakın ki! (c)
5. Tatlı su kaynakları giderek azalıyor. (b)

Ç. 1 ve 2. soruyu aşağıda verilen paragrafa göre cevaplayınız.

Türkiye’nin ilk su enstitüsü geçtiğimiz haftalarda Süleyman Demirel Üniversitesinde kuruldu. Enstitü ile ilgili çalışmalar 2006’da üniversitenin Rektörü Prof. Dr. Semiha Bahçeli tarafından başlatılmıştı. Enstitünün kurulma önerisini içeren dilekçe ise Süleyman Demirel Üniversitesi Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Erol Kesici tarafmdan 2007’de verilmişti. Su enstitüsü, su kaynaklarının korunması ve yönetimi, üretim, yetiştiricilik, su ürünleri sağlığı, üretim kalitesi, araştırma- geliştirme, uluslararası ilişkiler gibi başlıklarda faaliyet gösterecek ve eğitimler verecek. İlgili bilim dallarıyla ve TÜBİTAK, TSE, DPT gibi kuruluşlarla iş birliği yapacak.

1. Paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Su enstitüsü ve yapacağı çalışmalar
B) Su enstitüsünün ne zorluklarla kurulduğu
C) Su enstitüsünü kuran kişiler
D) Dünyadaki su enstitüleri

2. I. Olay yazısından alınmıştır.
II. Bilgilendirici bir yazıdan alınmıştır.
III. Cümleler nesneldir.
IV. Kişisel görüş bildiren cümleler çoğunluktadır.
Bu paragraf için yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri söylenemez?
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III D) I ve IV

3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi neden-sonuç bildirir?
A) Televizyon seyretmek çocuklarda pek çok olumsuz davranışa sebep oluyor.
B) Güneş, dağdan dağa koşan kızıl bir attır.
C) Ege insanının kültürünü incelemek için köyleri dolaşıyor.
D) Komşuları aylar sonra Almanya’dan dönmüştü.

4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi amaç-sonuç bildirir?
A) Kendi başının çaresine bakmalıydı.
B) Hasta olduğundan sürekli uyuyordu.
C) Terlemek için üstüme kaim yorganlar örttüm.
D) Kar çok yağınca yollar kapandı.

5. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin sonuna üç nokta getirilemez?
A) O ıssız sokaklarda
B) Bu coğrafyada güneş daha erken
C) Ne kadar şendik çocukken
D) Şiddetini artıran rüzgâr her yeri

6. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ünlem işareti diğerlerinden farklı amaçla kullanılmıştır?
A) Beyefendi yine hepimizi güldürdü (i)
B) Eyvah, evrakları arabada unuttuk!
C) Ah, canım çok acıyor!
D) Tülı! Onun bu şekilde davranacağım bilemedik,

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı vardır?
A) Buralar ilkbaharda yemyeşil olur.
B) Sen de dağdaki çiğdemlerden topladın mı.
C) Vah, kadın yapayalnız kaldı!
D) Sonra bu ev, erik ağacı…

Sayfa 104, 105, 106, 107, 108, 109

Kilim Metni Sayfa 104 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Türk halı ve kilim kültürü hakkında neler düşünüyorsunuz?

Türkler yaşam tarzlarını, duygu ve düşüncelerini halı ve kilime işledikleri motiflerle anlatır. Bu yönüyle halı ve kilim Türk kültüründe özel bir yeri vardır.

2. Türk halı ve kilimlerinde kullanılan başlıca motifler nelerdir? Araştırma sonucu getirdiğiniz motifleri arkadaşlarınıza gösteriniz.

Kilim Metni Sayfa 105 Cevapları

1. ETKİNLİK

a) Şiirden alınan kelimeler, harfleri karıştırılarak verilmiştir. Bu kelimeleri belirleyiniz. Anlamlarını TDK Türkçe Sözlük’ten bularak boş bırakılan yerlere yazınız.

rıs – yeşkâti – mersek – tadev – teyimnek – gâhder
şanık – nere – likit – öret – ağrıç – mili

Kelimeler	Anlamları
sır	Varlığı veya bazı yönleri açığa vurulmak istenmeyen gizli kalan, gizli tutulan şey.
şikayet	Hoşnutsuzluk belirten söz veya yazı, sızlanma, sızıltı, yakınma
sermek	Düz bir yere yaymak
davet	Çağrı, çağırma
yetinmek	Bir şeyi kendisi için yeter bularak daha çoğuna gerek görmemek, daha çoğunu istememek, kanaat etmek
dergah	Tarikattan olanların barındıkları, ibadet ve tören yaptıkları yer, tekke
nakış	Genellikle kumaş üzerine renkli iplikler veya sırma ve sim kullanarak elle, makineyle yapılan işleme, el işi, ince iş
eren	Dinî inançlara göre kendisinde olağanüstü manevi güç bulunan kişi, ermiş
kilit	Anahtar, düğme gibi takılıp çıkarılabilen bir parça yardımıyla çalışan kapatma aleti
töre	Bir toplulukta benimsenmiş, yerleşmiş davranış ve yaşama biçimlerinin, kuralların, görenek ve geleneklerin, ortaklaşa alışkanlıkların, tutulan yolların bütünü, âdet
çağrı	Birinin bir yere gelmesini isteme, davet
ilim	Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, bilim.

b) Anlamını öğrendiğiniz kelimeleri birer cümlede kullanınız.

• Aramızdaki sırrı hayatım boyunca saklayacağım.

• Yerlere çöp atmaya devam edersen seni öğretmene şikayet edeceğim.

• Yeni halıyı odaya serince odanın havası değişti.

• Sizi okulumuzda düzenlenecek olan 29 Ekim törenlerine davet ediyorum.

• Küçük çocuk bir şekerle yetinmiyor, dükkandaki bütün şekerleri istiyordu.

• Yunus Emre dergahtan ayrılıp yollara düştü.

• Annem gençken nakış işler, işlediklerini satarmış.

• Mahallemizde kendisini eren olarak tanıtan adam sahtekarlıktan tutuklandı.

• Anahtarı kaybettiğimiz için kilidi açamıyoruz.

• Bizim töremize göre büyük kardeşler evlenmeden küçük kardeşler evlenemez.

• Çağrımıza uyup bugün burada toplandığınız için herkese teşekkür ediyorum.

• Hayatta en hakiki mürşit ilimdir. (Mustafa Kemal Atatürk)

2. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.

1) Şiire göre sevdiğine sözü olan ne yapar?

Cevap: Kilim dokur.

2) Şiire göre hangi duygular kilim ile anlatılmıştır?

Cevap: Sevgi, aşk, hasret, üzüntü, istek.

3) Kilimlerde kullanılan renkler ne ifade etmektedir?

Cevap: Şikayet ve hasret.

4) Şiire göre kilim ne demektir?

Cevap: İlim demektir.

5) “Aşkı dokudum kilime.” sözüyle ne anlatılmak istenmektedir?

Cevap: Herhangi bir şeye duyulan yoğun sevgiyi, kilime işlenen motiflerle anlatmaya çalışmak.

6) Bu şiire farklı hangi başlıklar yazılabilir?

Cevap: KİLİM DEMEK İLİM DEMEK – KİLİMİN DİLİ

Kilim Metni Sayfa 106 Cevapları

3. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz şiire göre cevaplayınız.

a) Şiirde kilim nelere benzetilmiştir?

Cevap: Gönüle, ilime, sevdaya, özleme, derde, isteğe benzetilmiştir.

b) Siz olsaydınız kilimi nelere benzetirdiniz? Neden?

Tabloya benzetirdim. Çünkü kilime işlenen motifler, ressamların tabloya yaptıkları resimler gibidir.

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki metin ile okuduğunuz metni tür ve biçim özellikleri yönünden karşılaştırınız.

Anadolu’da kilim, renk demek, renge susamışlık demek…

Göz alabildiğine bozlaşan topraklarda yeşile, kırmızıya, maviye, turuncuya özlem duyan insanlar hıncını kilimlere döktüğü renklerden alır. Ağaçtan yeşil, denizden mavi, çiçekten kırmızı arayan; bulamayınca da tezgâha koşan insanlar, özentilerini kilimlerde dile getirir. Anadolu’da kilim, renk sofrasıdır, renge aç insanların sofrası. Alı-al, moru-mor, akı-karası, sarısı-durusu, nesi var nesi yoksa cömertçe ortaya döker, evini, çadırını bir bayram şenliği, bir düğün alayı gibi renklerle donatır. Bu, onun dünyasıdır.

Mehmet ÖNDER
(Aldı Sözü Anadolu)

Cevap: Okuduğumuz metnin türü şiirdir. Duyguları ahenkli bir şekilde anlatmıştır. Yukarıdaki metnin türü denemedir. Biçim olarak düz yazıdır.

5. ETKİNLİK

a) Aşağıdaki kelimelerin anlamlı en küçük parçasını örnekteki gibi daire içine alınız.

Not: Kelimelerin en küçük parçası kırmızı renk ile gösterilmiştir.

sırlarımı – sevgiliye – duygunun – özlemdir – yoluna

b) Daire içine aldığınız bu kelimelere örnekteki gibi farklı ekler getiriniz. Yeni oluşturduğunuz bu kelimeleri birer cümlede kullanınız.

sır	-daş	Sen benim hayattaki tek sırdaşımsın.
sev	-ecen	Sokakta gördüğüm köpek çok sevecen görünüyordu.
duy	-u	Yapacağınız yemen önce görme duyusuna hitap etmelidir.
öz	-gür	Atalarımız özgürlüğümüz için canlarını feda ettiler.
yol	-cu	Otobüsteki yolcular kokudan şikayet ediyorlardı.

Kilim Metni Sayfa 107 Cevapları

6. ETKİNLİK

a) Türkiye’nin Dünya Mirası listesinde yer alan bazı eserleri aşağıda tanıtılmıştır. Bu tanıtımlarda boş bırakılan yerleri http://www.kultur.gov.tr/ adresinden araştırarak doldurunuz.

Nemrut Dağı (Adıyaman – Kahta)

UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 1987
Liste Sıra No: 448
Yeri: Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Adıyaman
Kategori: Kültürel

Adıyaman’ın Kahta ilçesinde 2150 metre yüksekliğindeki Nemrut Dağı yamaçlarında hükümdarlık yapmış olan Kommagene Kralı I. Antiochos’un (Antikos) tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için yaptırdığı mezarı, anıtsal heykelleri ve benzersiz manzarası ile Helenistik Dönem’in en görkemli kalıntılarından birisidir. Anıtsal heykeller doğu, batı ve kuzey teraslarına yayılmıştır. Doğu terası kutsal merkezdir ve bu nedenle en önemli heykel ve mimari kalıntılar burada bulunmaktadır. İyi korunmuş durumdaki dev heykeller kireçtaşı bloklarından yapılmıştır ve 8-10 metre yüksekliktedir. Varlığı bilinmekle beraber kral mezarı, henüz keşfedilememiştir.

Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası (Sivas)

UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 1985
Liste Sıra No: 358
Yeri: İç Anadolu Bölgesi, Sivas
Kategori: Kültürel

Divriği ve civarında en erken yerleşim Hititler Dönemi’ne kadar inmektedir. Yöre, Mengücekoğullarının yönetimi altında olduğu dönemde Ahmet Şah ve eşi Turan Melek tarafından cami ile birlikte 1228-1229 yıllarında yaptırılmıştır. İslam mimarisinin bu başyapıtı iki kubbeli türbeye sahip bir cami ve ona bitişik bir hastaneden oluşmaktadır. Yapılar, mimari özelliklerinin yanı sıra, sergilediği zengin Anadolu geleneksel taş işçiliği örnekleriyle UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır.

Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi (Edirne)

UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 2011
Liste Sıra No: ?
Yeri: Marmara Bölgesi, Edirne
Kategori: Kültürel

İstanbul’un fethinden önce Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti olan Edirne’nin en önemli anıtsal eseri olan ve şehrin silüetini taçlandıran Selimiye Cami ve Külliyesi, 16. yy.da Sultan II. Selim adına yaptırılmıştır. Teknik mükemmelliği, boyutları ve estetik değerleriyle döneminin ve sonraki zamanların en muhteşem eseri olan cami ve külliye, Osmanlı mimarlarından Sinan’ın ustalık dönemi eseri, mimarlık sanatının en görkemli örneklerinden biri ve insanın yaratıcı dehasının bir başyapıtı olarak kabul edilmektedir.

İnce ve zarif 4 minareye sahip büyük kubbesiyle görkemli cami, iç tasarımında kullanılan ve döneminin en iyi örnekleri olan taş, mermer, ahşap, sedef ve özellikle çini motifleri ve ince işçilikleri ile kubbe ve kemerlerindeki kalem işleri, mermer döşemeli avlusu ve yapıyla bağlantılı el yazması kütüphanesi, eğitim kurumları, dış avlusu ve arastası ile bir sanat türünün zirvesini temsil etmektedir.

Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi, UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 19-29.06.2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen 35. Dönem Toplantısı’nda alınan 35 COM 8B.37 sayılı karar ile 1 ve 4. kriterler kapsamında kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’ne dâhil edilmiştir.

Kilim Metni Sayfa 108 Cevapları

b) http://www.kultur.gov.tr/ adresinden Dünya Miras Listesi’ne alınan kültürel miraslarımızdan iki tanesini araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı arkadaşlarınızla paylaşınız.

Ülkemizin, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 18 adet varlığımızın alınması sağlanmıştır. Bu varlıklardan

İstanbul [1985]
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (Sivas) [1985]
Hattuşa (Boğazköy) - Hitit Başkenti (Çorum) [1986]
Nemrut Dağı (Adıyaman - Kahta) [1987]
Xanthos-Letoon (Antalya - Muğla) [1988]
Safranbolu Şehri (Karabük) [1994]
Troya Antik Kenti (Çanakkale) [1998]
Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (Edirne) [2011]
Çatalhöyük Neolitik Kenti (Konya) [2012]
Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı (İzmir) [2014]
Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğunun Doğuşu (Bursa) [2014]
Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri [2015]
Efes (İzmir) [2015]
Ani Arkeolojik Alanı (Kars) [2016]
Afrodisias (Aydın) [2017]
Göbeklitepe Arkeolojik Alanı (Şanlıurfa) [2018]

kültürel olarak;

Göreme Milli Parkı ve Kapadokya (Nevşehir) [1985]
Pamukkale-Hierapolis (Denizli) [1988]

hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye alınmıştır.

c) http://www.kultur.gov.tr/ adresinden aldığınız bilgilere güveniyor musunuz? Neden?

Cevap: Güveniyorum. Çünkü uzantısı “gov”dur. “gov” uzantılı siteler devlete ait sitelerdir ve verdikleri bilgiler doğrudur.

ç) Sizler hangi sitelerden araştırma yapıyorsunuz?

Cevap: “edu”, “org”, “gov” uzantılı sitelerden araştırma yapıyoruz.

d) Bilimsel araştırmalarda “edu ve gov” uzantılı sitelerin güvenirliği hakkında ne düşünüyorsunuz?

Cevap: “edu” uzantılı siteler eğitim kurumlarına, “gov” uzantılı siteler devlet kurumlarına aittir. Bu sitelerde bulunan bilgiler doğrudur.

7. ETKİNLİK

Aşağıdaki kutularda verilen metinleri inceleyiniz.

a) Sizce bu metinlerin ortak özelliği nedir?

Cevap: Metinlerin içinde, o metinle alakalı başka metinlere bağlantılar bulunmaktadır.

b) Metinlerin bu şekilde düzenlenme sebebi ne olabilir? Açıklayınız.

Cevap: Bu şekilde düzenlenen metinlerde araştırma yapan kişi aradığını rahatça bulabilir. Araştırmasıyla ilgili diğer konulara ulaşabilir.

Kilim Metni Sayfa 109 Cevapları

8. ETKİNLİK

“Anadolu’da kilim demek, özlemi, inancı, sevgiyi ilmik ilmik dokumak demektir.” sözünden yola çıkarak bir konuşma yapınız.

Sevgili arkadaşlar.

Türk halkı eskiden duygu ve düşüncelerini halıya, kilime, kumaşa işledikleri motiflerle anlatırdı. İletişim olanaklarının günümüz kadar gelişmediği bu zamanlarda insanlar duygu ve düşüncelerini bu şekilde diğer insanlara aktarırdı.

İnsanlar işledikleri motiflerde birbirlerine olan sevgiyi, özlemlerini, güvenlerini, acılarını anlatırlardı. Bu nedenle kilimlere işlenen motiflere sadece süz gözüyle bakmak yanlış olacaktır. Kilimlerdeki motifler insanların duygularının birer yansımasıdır.

İnsanların duygularını bu şekilde aktarması çok hoştur. Bu davranış Türklerde halı ve kilim kültürünü çok ayrı ve özel bir yere koyar. İşte bizim kültürümüz, böyle inceliklerle doludur.

9. ETKİNLİK

Şiirden alınan aşağıdaki dizeleri okuyunuz.

“Kilim kalbin aynasıdır, gönlün sesidir;
Her nakışı bir duygunun ifadesidir.”

a) Yukarıdaki dizede noktalı virgül niçin kullanılmıştır?

Cevap: Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konmuştur.

b) Noktalı virgülü bu dizedekiyle aynı görevde olacak şekilde cümlede kullanınız.

Cevap: Sevinçten, heyecandan içim içime sığmıyor; bağırmak, kahkahalar atmak, ağlamak istiyorum.

c) Aşağıdaki cümleleri noktalı virgülün kullanım alanıyla eşleştiriniz.

Zambak, lavanta, gül Isparta’nın; ters lale Hakkâri’nin meşhur çiçeğidir. --> Cümle içinde virgüllerle ayrılmış tür veya
takımları birbirinden ayırmak için kullanılmıştır.
Kilime, halıya duygularını dökmüş; onlarla sırdaş olmuştu. --> Ögeleri arasında virgül bulunan sıralı cümleleri
birbirinden ayırmak için kullanılmıştır

10. ETKİNLİK

Kültürümüzde kilimin yerini anlatan bilgilendirici bir metin yazınız.

KÜLTÜRÜMÜZDE KİLİMİN ÖNEMİ

Isınma ve soğuktan, nem ve böceklerden korunma amacıyla kullanılan halı ve kilimler, göçebe hayatı yaşayan atalarımızın en önemli ihtiyaçlarından olmuştur. Göçebe olarak yaşayan ve barınma ihtiyaçlarını çadırlarda karşılayan atalarımız, toprağın neminden, çadıra giren böceklerden korunmak için, taşıması kolay, yere kolayca serilebilen halı ve kilimleri sıkça kullanmış, zamanla halı ve kilim dokumacılığı bir sanat haline gelmiştir.

Halı ve kilimler, olumsuz şartlardan korunma amacı taşısa da zamanla ailenin satütüsünü gösteren ve o ailenin estetik zevkini yansıtan eşyalar haline gelmişlerdir. Türkler halı ve kilimleri sade düz bir yaygı olarak kullanmak yerine, kendi yaşam tarzlarını, duygu ve düşüncelerini yansıtan; kuş, böcek, bitki, hayvan gibi doğadan esinlendikleri motifler ve renklerle süslemişlerdir. Bu konuda gösterilen önem, halı ve kilim dokumacılığını bir sanat dalı haline getirmiştir.

Halı ve kilimin Anadolu kültüründeki yeri ve önemi konusunda halı ve kilimi; göçebe ve yerleşik yaşamdaki gereksinim olan bir eşya, estetik anlamda bir sanat eseri, ticari anlamda değerli bir meta ve Türklerin sanat anlayışını yansıtan önemli bir kültür ögesi olarak değerlendirmek mümkündür.

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

Gazete ve dergilerden vatan sevgisini anlatan resim, fotoğraf ve haberler bulunuz. Araştırma sonucu elde ettiklerinizi sınıfa getiriniz.

Şehit Uzman Çavuş Eren Öztürk'ün duygulandıran vasiyeti

Van'ın Çaldıran ilçesinde devriye aracına İran sınırından teröristlerce açılan ateş sonucu şehit düşen Piyade Uzman Çavuş Eren Öztürk'ün mahalle imamına, "Eğer şehit düşersem benim adıma cami yaptırın hocam" dediği ortaya çıktı.

Van'ın Çaldıran ilçesinde devriye aracına İran sınırından teröristlerce açılan ateş sonucu şehit düşen Piyade Uzman Çavuş Eren Öztürk'ün mahalle imamına, "Eğer şehit düşersem benim adıma cami yaptırın hocam" dediği ortaya çıktı.

Şehit Piyade Uzman Çavuş Eren Öztürk, Bitlis'in Ahlat ilçesinde yaşadığı Kulaksız Mahallesi Camii İmamı Şerafettin Tanyeri ile sosyal medya üzerinden mesajlaşarak, "Hocam şehit olursam bizim Ahlat'ta yakışan bir tören yapın. Babama ayakta durması için yardımcı olun" dediği öğrenildi.

Şehit Piyade Uzman Çavuş Eren Öztürk'ün şehit olmadan önce mahalle imamıyla yaptığı yazışmalar yürek dağladı. Yazışmasında şehit olması halinde adına bir cami yapılmasını isteyen Şehit Öztürk, "Hocam biz ölmek, şehit olmak için yemin ettik. Allah beni Muhammed s.a.v komşu eylesin" demesi üzerine cami imamı Şerafettin Tanyeri, "Allah korusun öyle deme Eren. Şehitlik yüce bir mertebe ama sana bu memleketin ihtiyacı var. Senin gibi sağlam imanlı gençler çabuk yetişmiyor" dediği görüldü. Bu sözler üzerine Şehit Piyade Uzman Çavuş Eren Öztürk yazışmasının devamında şu ifadelerde bulundu:

"Ben duruşumu babamdan aldım. Eğer şehit düşersem benim adıma cami yaptırın hocam. Allah hakkımda ne nasipse onu bana versin. Hocam hiçbir sevgi vatan sevgisi kadar güzel bir sevgi, duygu değil. Geceleri ayazda beklerken gurur duyuyorum kendimden. Vatanı bekliyorum çok mutlu ve gururluyum. Dürüst babam beni bugünler için yetiştirdi. Hocam kim benim yerimde olsa aynısını yapar. Allah bize iman Kur'an versin. Şahadetimizi getirerek ölmeyi nasip etsin. Allah devletimize zarar vermesin."

Sayfa 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117

Vatan Yahut Silistre Metni Sayfa 110 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. Vatanımıza karşı görevlerimiz nelerdir?

Vatanımızın gelişmesi için çalışmak, dış tehditlere karşı ve milli değerlerimizi korumaktır.

2. Vatan, uğrunda her fedakârlığı göstereceğimiz değerli bir varlık mıdır? Neden?

Evet. Çünkü vatan bizim yuvamızdır. Yaşamımızı vatanımız üzerinde sürdürürüz. Vatanımız olmazsa özgürce yaşayamayız, hayatımızı yaşamak zorlaşır.

3. Vatan sevgisi ile ilgili sınıfa getirdiğiniz görsel ve haberleri arkadaşlarınızla paylaşınız.

https://www.haberler.com/sehit-uzman-cavus-eren-ozturk-un-duygulandiran-12543500-haberi/

Vatan Yahut Silistre Metni Sayfa 114 Cevapları

1. ETKİNLİK

a) Okuduğunuz metinde geçen aşağıdaki kelimelerin anlamlarını tahmin ediniz. Sonra bu kelimelerin anlamlarını TDK Türkçe Sözlük’ten bularak yazınız. Anlamını öğrendiğiniz kelimeleri hazırladığınız sözlüğünüze de ekleyiniz.

kale: Düşmanın gelmesi beklenilen yollar üzerinde, askerî önem taşıyan şehirlerde, geçit ve dar boğazlarda güvenliği sağlamak için yapılan kalın duvarlı, burçlu, mazgallı yapı

zeval: Yok olma, yok edilme

münasebetsiz: Yakışıksız iş gören, sıra, saygı gözetmeyen (kimse)

lakırdı (lakırtı): Boş söz, dedikodu, laf

semiz: Eti, yağı çok olan, tavlı

niyet: Bir şeyi yapmayı önceden isteyip düşünme, maksat

b) Anlamını sözlükten kontrol ettiğiniz kelimeleri cümle içinde kullanınız.

• Hasan, kalenin burçlarına çıkıp bayrağı dikti.

• Allah zeval vermesin, devlet büyüklerimiz bu konuda ellerinden geleni yapıyorlar.

• Dükkana gelen münasebetsiz bir adam tüm malları yok pahasına almayı teklif etti.

• Artık senin bu lakırtılarını dinlemek istemiyorum.

• Sürü arasından semiz bir koyun seçip çobandan getirmesini istedi.

• Bizim niyetimiz çok çalışıp bütün yarışmaları kazanmak.

Vatan Yahut Silistre Metni Sayfa 115 Cevapları

2. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

1) Sıtkı Bey, kalede kalmak isteyenlere ne söylüyor?

Cevap: Düşmanın suyu geçtiğini, memleketin birkaç güne kuşatılacağını, devletin kalesini kendi askeri ile koruyabileceğini, gitmek isteyenlere Paşa’nın izin verdiğini söylüyor.

2) Gönüllülerin tavrı Sıtkı Bey’i nasıl etkiliyor?

Cevap: Gururlanıyor.

3) Sıtkı Bey, gönüllülerin tavrı karşısında nasıl bir karar veriyor?

Cevap: Kalmak isteyenlerin kalmasına izin veriyor.

4) Metinden, dönemin siyasi ve sosyal özellikleriyle ilgili hangi bilgilere ulaşabilirsiniz?

Cevap: Döneme savaş hakimdir. Devletin düşmanla savaşacak kadar askeri gücü yoktur. Halk, vatanını savunmak için savaşa katılmaya gönüllüdür.

3. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinle ilgili üç soru hazırlayınız. Hazırladığınız soruları cevaplayınız.

Sorum: Sıtkı Bey gönüllüleri nasıl vaz geçirmeye çalışıyor?

Cevabım: Devletin askeri gücünün yeterli olduğunu, kurşundan, gülleden başka açlık ve susuzluğun da olabileceğini söylüyor.

Sorum: Sıtkı Bey niçin Zekiye’yi istemiyor?

Cevabım: Yaşı küçük olduğundan bir işe yaramayacağını düşündüğü için istemiyor.

Sorum: Zekiye Sıtkı Bey’i nasıl ikna ediyor?

Cevabım: “Vatan, bir Allah tekkesi değil midir? Tekkeye gelen kurbanın semizliğine, zayıflığına bakılır mı? İzin verin, çocuklarınıza da devlet yolunda ölmeye izin verin!” sözleriyle ikna ediyor.

4. ETKİNLİK

Okuduğunuz metnin konusunu ve ana fikrini yazınız.

Metnin konusu: Milli Mücadele döneminde gönüllü vatandaşlarımızın vatan hakkında düşünceleri ve fedakarlıkları.

Metnin ana fikri: Türk insanı vatanı ve sevdiği insanlar için her türlü fedakarlığı gösterecek cesarete sahiptir.

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz metni aşağıdaki unsurlara göre inceleyiniz.

Olay: Silistre Kalesi’ne yardıma giden gönüllüler ile kale komutanı arasında yaşananlar.

Olayın geçtiği yer: Silistre Kalesi

Olayın geçtiği zaman: 1853-1856 Kırım Savaşı sırası

Kahramanlar: Sıtkı Bey, Abdullah Çavuş, Zekiye, İslam Bey, gönüllüler.

Anlatıcı: 3. kişi

Vatan Yahut Silistre Metni Sayfa 116 Cevapları

6. ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerden koşul–sonuç bildirenlerin başına “X” işareti koyunuz.

( ) Kalede kalmama izin yok mu?

(X) İçinizden her kim burada bulunmak istemezse Paşa’dan izin var.

(X) Bir kere de iş benim dediğim gibi çıkarsa kıyamet mi kopar?

(X) Sen, galiba bir zaman gelecek ki kale elden giderse yine: “Kıyamet mi kopar?” diyeceksin.

( ) Vatan için öleceğim. Başka ne hizmet istersin ki?

7. ETKİNLİK

Metinden alınan aşağıdaki bölümü okuyunuz. Uzun çizgi sizce hangi amaçla kullanılmıştır? Yazınız.

SITKI BEY — Kalede kalmak isteyenler, bir tarafa ayrılsın!
BİR GÖNÜLLÜ — Hep burada kalmak istiyoruz ki buraya geldik! Birbirimizden niçin ayrılacağız?
SITKI BEY — (Hiç kimseye yüz vermeyerek) Ağalar! Düşman suyu geçti. Şehrin öbür tarafında, herkes birbirine giriyor. Memleket bir iki güne kadar bütün kuşatılacak gibi görünüyor. Allah zeval vermesin; devlet, kalesini kendi askeri ile koruyacak güçtedir. İçinizden her kim burada bulunmak istemezse Paşa’dan izin var, hemen bugün dışarı çıksın!
BİR GÖNÜLLÜ — Düşman çok, asker az… Bizi daha azaltmak mı istiyorsunuz?
ABDULLAH ÇAVUŞ — Asker az olmakla kıyamet mi kopar? Azdan az olur, çoktan çok.

Bu metinde uzun çizgi karşılıklı konuşmada, konuşanın değiştiğini göstermek için kullanılmıştır.

8. ETKİNLİK

a) “Vatan” kelimesi size neler çağrıştırıyor? Düşünme balonlarının içine yazınız.

Yurt
Ülke
Anadolu
Fedakarlık
Bayrak

b) Vatan kelimesinin sizde çağrıştırdıklarından yola çıkarak vatan sevgisi konulu bir konuşma yapınız.

Sevgili arkadaşlar.

Bir insanın dünya üzerinde sahip olduğu en büyük nimet bağımsızlıktır. Ancak özgür bir insan kendi hayatını yaşayabilir. Amaç ve hedeflerine ulaşmak, huzurlu bir hayat yaşamak sadece bağımsız toplumlarda mümkündür. Bağımsız bir toplumu ise, üzerinde yaşadığı toprağa sahip olup olmadığına ve bayrağına bakarak anlayabiliriz.

Vatan ve bayrak özellikle Türk milletinin asla vazgeçemeyeceği kutsal ögeler arasında yer almaktadır. Çünkü Türkler bağımsızlığına her şeyden daha çok bağlı bir millettir ve bağımsızlığı için canını verirler.

Özgür bir toplum olmaya devam etmek istiyorsak, vatanımızı ve bayrağımızı nasıl kazandıysak, aynı şekilde onu korumaya devam etmemiz gerekir. Bu bizim milletimize karşı olan en büyük görevimizdir.

Vatan Yahut Silistre Metni Sayfa 117 Cevapları

9. ETKİNLİK

Aşağıdaki görsel size neler çağrıştırıyor? Çağrışımlarınızdan hareketle “vatan sevgisi” ile ilgili bir şiir yazınız.

VATAN

Canım kurban olsun cennet vatana
Her şeyden kıymetli vatan
Ne mutlu vatanı için şehit yatana
Her şeyden kıymetli vatan

Vatan birdir gönlümüzde taht kuran
Benim için her şeyden kıymetli vatan
Dağlarda asker şehirde polis
Vatanım tektir benim için aziz.

Bayrağım sallanır hiçbir zaman durmaz
Göklerde ay yıldız askeri korkmaz
Sevdamız sonsuza kadar
Türk askeri hiçbir zaman durmaz

Cihan TAÇ

BİR SONRAKİ DERSE HAZIRLIK

1. Aile büyüklerinizle görüşerek isminizin size nasıl verildiğini öğreniniz.

Bu soruyu kendinize göre cevaplayını.

2. Türk kültüründe isim verme geleneği ve Dede Korkut Hikâyeleri hakkında araştırma yapınız.

Dede Korkut Hikayeleri

Dede Korkut’un, Türklerin Şamanizm’e inandığı dönemde Şamanlara kopuz çalmayı öğreten, adeta Şamanların hocası konumunda olduğu söylenmektedir. Türklerin Müslüman olduğu dönemde de Müslümanlığı kabul ederek halka yol gösterdiği kayıtlarda yer almaktadır. Bu anlatıların büyük kısmına Dede Korkut hikayelerinde geçen ifadelerden yola çıkılarak varılmıştır.

Dede Korkut Hikayelerinde Türklerin yaşayış biçimlerinden gelenek ve göreneklerine kadar pek çok olay anlatılır. Bu olayların kiminde Türklerden Şamanizm’e inanan bir topluluk, kiminde ise Müslüman bir topluluk olarak bahsedilir. Dede Korkut Hikayeleri asırlar boyunca dilden dile anlatılarak aktarılmıştır. Hikayelerin 15. yüzyılda yazıya döküldüğü ve kayıt altına alındığı düşünülmektedir.

Dede Korkut Kitabı’nda Geçen Hikayeler:

Dirse Han Oğlu Boğaç Han
Salur Kazan`ın Evi Yağmalanması
Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
Kazan Bey Oğlu Uruz`un Tutsak Olması
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
Kazılık Koca Oğlu Yegenek
Basat`ın Tepegöz`ü Öldürmesi
Begin Oğlu Emren
Uşun Koca Oğlu Segrek
Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz`un Çıkarması
İç Oğuz`a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü
Sayfa 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126

Boğaç Han Metni Sayfa 118 Cevapları

HAZIRLIK ÇALIŞMALARI

1. İsminizin size nasıl verildiği hakkında öğrendiklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

Bunu kendinize göre cevaplamalısınız.

Örnek: Benim adım Ahmet. Dedemin de adı Ahmet imiş. Babam ben doğunca kendi babasının ismini bana vermek istemiş. Bundan dolayı da benim adım Ahmet olmuş.

2. Türk kültüründe isim verme geleneği ve Dede Korkut Hikâyeleri hakkında neler öğrendiniz? Anlatınız

Türklerde (ve Türklerin yakın komşusu, dil akrabası Moğollarda) yeni doğan çocuğa ad verme geleneği çok eskiye dayanan bir TÖRE’dir. Çocuk doğduğu zaman olan bir hâdise, eve ya da obaya gelen bir ziyaretçi, ilk görülen nesneye, hayvan veya bitki adı, kız ya da erkek kişiye ad olabilir: Meselâ:

TEMÜÇÎN= Çinggis Kağan’ın ilk adı olup, doğduğu zaman, esir alınıp obaya getirilen soylu bir kişinin adıdır. (DEMÎR+CÎ) manasınadır. ÇİNGGİS adı sonradan verilmiştir.

Dede Korkut Hikayeleri

Dede Korkut Kitabı’nda Geçen Hikayeler:

Dirse Han Oğlu Boğaç Han
Salur Kazan`ın Evi Yağmalanması
Kam Büre Bey Oğlu Bamsı Beyrek
Kazan Bey Oğlu Uruz`un Tutsak Olması
Duha Koca Oğlu Deli Dumrul
Kanlı Koca Oğlu Kanturalı
Kazılık Koca Oğlu Yegenek
Basat`ın Tepegöz`ü Öldürmesi
Begin Oğlu Emren
Uşun Koca Oğlu Segrek
Salur Kazanın Tutsak Olup Oğlu Uruz`un Çıkarması
İç Oğuz`a Taş Oğuz Asi Olup Beyrek Öldüğü

Boğaç Han Metni Sayfa 123 Cevapları

1. ETKİNLİK

Okuma sırasında aşağıdaki soruların cevaplarını tahmin ediniz.

Soru	Tahminim
Sizce boğayı neden meydana getirmiş olabilirler?	Yine deveyle güreştirip eğlenmek için getirmiş olabilirler.
Dirse Han’ın oğlu boğadan kurtulmak için ne yapmış olabilir?	Birden çekilip boğayı düşürmüş olabilir.

2. ETKİNLİK

Okuduğunuz metinde geçen anlamını bilmediğiniz kelimeleri aşağıya yazınız. Bu kelimelerin anlamlarını metinden yola çıkarak tahmin ediniz. Sonra bu kelimelerin anlamlarını sözlükten bularak tahmininizi kontrol ediniz. Anlamını öğrendiğiniz bu kelimeleri birer cümlede kullanınız.

kudretli
Sözlük anlamı: Gücü olan, güçlü.
Cümlem: Görünüşünden kudretli olduğu anlaşılan bir adam meydana doğru ilerledi.

kabile
Sözlük anlamı: Ortak bir atadan türediklerine inanılan toplumsal ve ekonomik ilişkilerinde anaerkil, ataerkil anlayışı uygulayan geleneksel topluluk, boy.
Cümlem: Leyla Hatun kadın olmasına rağmen uzun yıllar kabilesine liderlik yapmıştı.

savulmak
Sözlük anlamı: Bir şeyden çekinerek bulunduğu yerden uzaklaşmak
Cümlem: Bahçenin sahibinin geldiğini gören çocuklar hemen savuldular.

hünerli
Sözlük anlamı: Becerikli, yetenek sahibi kimse
Cümlem: Okulumuza gelen sihirbaz çok hünerliymiş.

3. ETKİNLİK

“Boğaç Han” adlı metni olay, yer, şahıs kadrosu ve zaman bakımından inceleyiniz.

Cevap:

Yer: Meydan

Zaman: Geçmiş zaman

Şahıs ve varlık kadrosu: Boğa, deve, Bayındır Han, Oğuz Beyleri, Dirse Han, Dirse Han’ın oğlu, çocuklar, Dede Korkut

Olay: Dirse Han’ın oğlunun boğayı yenmesi sonucu Dede Korkut’un Dirse Han’ın oğluna isim vermesi.

Boğaç Han Metni Sayfa 124 Cevapları

4. ETKİNLİK

Aşağıdaki soruları okuduğunuz metne göre cevaplayınız.

1) Dirse Han’ın oğlu ve arkadaşları meydanda hangi oyunu oynuyorlardı?

Cevap: Aşık oyunu oynuyorlardı.

2) Dirse Han’ın oğlu, boğayı yenmek için ne yapmıştır?

Cevap: Boğayı alnından ittirirken birden çekilip boğayı yere düşürmüştür.

3) Dirse Han’ın oğluna kim isim vermiştir? Verdiği isim nedir?

Cevap: Dede Korkut, Boğaçhan adını vermiştir.

4) Dede Korkut, Dirse Han’dan oğluna neler vermesini istemiştir?

Cevap: Beylik, taht, at, on bin koyun, deve, otağ, cübbe elbise vermesini istemiştir.

5) Okuduğunuz metinde Türklerin hangi gelenekleri yer almaktadır?

Cevap: İsim verme geleneği yer almaktadır.

5. ETKİNLİK

Okuduğunuz metindeki olayı siz anlatsaydınız nasıl kurgulardınız?

Benim Kahramanlarım: Boğa, Boğaç Han, Dede Korkut

Olayın Geçtiği Yer: Tarla

Olay: Dirse Han’ın oğlu tarlada çalışırken, ipini koparan kızgın bir boğa Dirse Han’ın oğlunun üzerine gelir. Oğlan yerdeki taşı boğanın kafasına vurur ve bayıltır. Bunu gören Dede Korkut oğlana Boğaç Han adını verir.

6. ETKİNLİK

Bir gazeteci olduğunuzu düşününüz. Dede Korkut ile röportaj yapmak için sorular oluşturunuz. Dede Korkut’un vermiş olabileceği cevapları araştırma sonuçlarınızdan yararlanarak arkadaşlarınıza sununuz.

Röportaj Soruları:

1- Sizin ününüz nereden geliyor?

Dede Korkut: Ben Oğuzların destansı hikayelerinin ilk anlatıcısıyım. Ünüm buradan gelmektedir.

2- Soyunuz nereden geliyor?

Dede Korku: Oğuzların Kayı boyundan gelmektedir.

3- Size niçin bu kadar çok önem veriyorlar, niçin saygı duyuyorlar?

Dede Korku: Ben bir bilgeyim. Türk gelenek ve göreneklerini iyi bilirim. İnsanlar hep bana danışırlar. Onlara yol gösteririm.

4- Mesleğiniz nedir?

Dede Korku: Oğuz hükümdarlarına vezirlik yapıyorum.

5- Hikayelerinizde neler anlatıyorsunuz?

Dede Korku: Türklerin yaşayış biçimlerinden gelenek ve göreneklerine kadar pek çok olay, kahramanlıklar, gelenek ve görenekler anlatırım.

6- Hikayeleriniz ne zaman yazıya geçirildi?

Dede Korku: 15. yüzyılda yazıya geçildi.

Boğaç Han Metni Sayfa 125 Cevapları

7. ETKİNLİK

Kırgız Türklerinin Manas Destanı’ndan alınan aşağıdaki bölümü okuyunuz.

MANAS

Cakıp; her kabilenin başta gelenlerini, yakınlarını, bilgili ak sakalları özellikle ziyafet sofrasında alıkoymuş her birine elbise giydirdi. Çocuğunu sağ eteğine koyarak hanımını peşine takıp ortaya çıktı. “Sevgili kardeşlerim! Tanrı’mın verdiği oğluma ad veriniz.” Cakıp, diz üzerine oturup dileği için dua etti. Çocuktan çıkan ışığa bakıp ona layık bir ad bulamayan halk şaşırıp kaldı. Ah, Tanrım! Tam bu sırada beyaz çadıra yırtık deri elbise giyen, elinde beyaz asa tutan, beline çakmak taşı bağlayan, ayağına çarık saran bembeyaz sakallı, ak külahlı derviş içeri girdi. “Millet!” dedi yüzü ışıldayan derviş, şaşkın oturanlara bakarak “Müsaade ederseniz nur yüzlü çocuğun adını ben vereyim.” Onlar da “Olsun, ağzından çıkan kutlu olsun, çocuğun adını sen ver ihtiyar.” dediler. Söylemek benden söz Tanrı’dan. Çocuğun adı Manas olsun. Ulu adına layık bahadır olsun. Beladan uzak dursun.” dedi.

Manas Destanı

a) Bu paragrafta Kırgız Türklerinin hangi geleneğinden bahsedilmiştir?

Cevap: İsim verme geleneğinden bahsedilmiştir.

b) Boğaç Han’a isim verilme yöntemiyle Manas’a isim verilme yöntemi aynı mıdır?

Cevap: Aynı değildir.

c) Kültürel farkındalık oluşturma amacıyla farklı kültürler hakkında bilgi sahibi olmak neden önemlidir?

Cevap: Farklı kültürlere ait iyi şeyleri kendi kültürümüze dahil edip kültürümüz geliştirebilmemiz açısından önemlidir.

8. ETKİNLİK

Kısa çizginin kullanım alanları ve bunlara örnek cümleler verilmiştir. Kısa çizginin kullanım alanlarıyla örnek cümleleri eşleştiriniz.

b 1. Satıra sığmayan kelimeler bölünürken satır sonuna konur.	a) Dede Korkut’un bu hikâyesi–Boğaç Han- Türklerin ad koyma geleneği hakkında bize bilgiler vermektedir. (Ömer Seyfettin)
a 2. Cümle içinde ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konur.	b) Soğuktan mı titriyordum yoksa heye- candan, korkudan ya da üzüntüden mi bilmem.
c 3. Kelimelerin kökleri, gövdeleri ve eklerini birbirinden ayırmak için kullanılır.	c) Gözlüklü sözcüğünün kök ve eklerine ayrılışı şu şekildedir: göz-lük-lü
d 4. Fiil kök ve gövdelerini göstermek için kullanılır.	ç) -lık/-lik ekleri isimden isim yapan; -ımsa, -tır ekleri fiilden fiil yapan eklerdir.
ç 5. İsim yapma eklerinin başına, fiil yapma eklerinin başına ve sonuna konur.	d) Dur- fiilinden yeni kelimeler türetiniz.
e 6. Heceleri göstermek için kullanılır	e) İl-köğ-re-tim sözcüğünün hecelerine doğru ayrılışı bu şekildedir.

Boğaç Han Metni Sayfa 126 Cevapları

9. ETKİNLİK

Türklerde isim verme geleneklerini dikkate alarak kendinize bir isim veriniz. Bu ismin size verilmesine neden olan olayı kurgulayarak bir hikâye yazınız.

BEKİR

Köyümüz hayvancılıkla geçinirdi. Her hanenin bir koyun sürüsü vardı. Köyde gündüzler çok sıcak olduğundan sürülerini gece otlatmaya çıkarırlardı. Bütün sürüler sabaha karşı köye dönerdi.

Ben bebekken tüm köylünün sürülerini ağıllara bırakıp uyuyacakları zaman sabahın köründe ağlamaya başlarmışım. Her sabah benim ağlamam nedeniyle köylüler uyuyamazmış.

Bir gün sabaha karşı köye kurt sürüsü inmiş. Ben tam kurt sürüsünün koyunlara saldıracağı sırada her sabah olduğu gibi ağlamaya başlamışım. Benim ağlamama kalkan köylülerden biri kurt sürüsünü görmüş. Hemen diğer köylülere haber verip sürüyü uzaklaştırmışlar. Böylece koyunlar kurtulmuş.

Bu olaydan sonra köyün en yaşlı kişisi bizim eve gelmiş. İsmimi de sabah erken kalkan manasına gelen “Bekir” koymuş.