10. Sınıf Din Kültürü Ders Kitabı Cevapları Nev Yayınları

10. Sınıf Din Kültürü Ders Kitabı Cevapları Nev Yayınları Cevap anahtarı

Sayfa 84 Cevabı

Soru:
İslam medeniyetinde öne çıkan sanat dallarından mimari, musiki ve edebiyat eserlerinden siz de ikişer örnek bulurak bunların hangi yönleriyle önemli olduğunu arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap:

Mimari
Sultan Ahmet Camii
Süleymaniye Camii
Edebiyat
Kutagdu Bilig
Atabetül Hakayık
Musiki
Dede Efendi
Itri

Sayfa 85 Cevabı

oru:
Size göre din ve çevre arasında nasıl bir ilişki vardır? Arkadaşlarınızla tartışınız.

• Cevap: Çevre problemleri konusunda,Kur’an ve Hadis literatürüne yönelen ilk Müslüman araştırmacılardan olduğu bilinen Hindistan’lı Sünni alim Abdulhafız el-Masri’nin; “ Kur’an’da çevreyle ilgili meselelerde yol gösteren ve çevreye nasıl muamele edeceğimizi öğreten yaklaşık 500 ayet vardır.

Sayfa 86 Cevabı

Size göre günümüzde ne tür tutum ve davranışlar çevreye zarar vermektedir? İslam dininin öğütlediği çevre bilincinin oluşması için ne gibi tedbirlerin alınması gerektiğini düşünüyorsunuz? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: İnsanların sadece para kazanma amacı ve hırsıyla yapmış oldukları her türlü şey doğaya zarar vermektedir. Çünkü doğa katledilmekte kirletilmekte ve yok edilmektedir.

Sayfa 87 Cevabı

Soru:
Sosyal değişim kavramından ne anlıyorsunuz? Size göre sosyal değişim ile din arasında nasıl bir ilişki vardır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Sosyal değişme bir toplumda ekonomik büyüme ile birlikte sosyal, siyasi ve kültürel alanlarda bir ilerlemenin olması demektir. Din insanın hayatını doğal olarak da toplumların yaşamını değiştiren önemli bir etkendir. Çünkü insanlar inançlarına ve inançların emirlerine uyarak yaşamlarını düzenlerler. 

Sayfa 89 Cevabı

Günümüzde sosyal değişimin gerçekleştiği bir örnek bulunuz. Bulduğunuz örneği dinin temel ilkeleri açısından inceleyiniz.

• Cevap: Toplumların türlerini, evrimini, kültürünü, kökenini değiştiren etmenler oluştuğunda o toplumda sosyal değişme olur. Mesela kılık kıyafet kanunu çıkarıldığında ya da latin harflerine geçildiğinde bütün toplumun yapı ve yaşamı da bundan etkilenmiş değişimlere uğramıştır. 

Ekonomi ve ekonomik hayat ne demektir? Size göre din ve ekonomi arasında nasıl bir ilişki vardır? Arkadaşlarınızla tartışınız.

• Cevap:  Her bir insan yaşamını sürdürebilmek için diğer insanların ürettiği ürünlere ve hizmetlere ihtiyaç duyar. Örneğin içtiğimiz bir bardak çayın üretilip masamıza kadar gelebilmesi için binlerce insan emek verir. İnsanların ihtiyaçlarının karşılanabilmesi için ürün ve hizmetlerin alınıp satılmasına ekonomi denir. Dinimiz her alanda olduğu gibi bizim için çok önemli olan ekonomik hayatımız için de bazı düzenlemeler getirmiştir. Bu düzenlemelere uyduğumuz takdirde hem kendimiz hem de toplumumuz ekonomik sıkıntılarla karşılaşmaz. Allah’ın koyduğu kanunlara göre işleyen bir ekonomi, toplumların mutlu ve güçlü olmasının anahtardır..

Sayfa 92 Cevabı

♦ “Faiz yiyenler, (kabirlerinden) şeytan çarpmış kimselerin cinnet nöbetinden kalktığı gibi kalkarlar. Bu hâl onların “Alım-satım tıpkı faiz gibidir.” demeleri yüzündendir. Hâlbuki Allah, alım-satımı helal, faizi haram kılmıştır. Bundan sonra kime Rabb’inden bir öğüt gelir de faizden vazgeçerse, geçmişte olan kendisinindir ve artık onun işi Allah’a kalmıştır. Kim tekrar faize dönerse, işte onlar cehennemliktir, orada devamlı kalırlar.” (Bakara suresi, 275. ayet.)
♦ “Mallarınızı aranızda haksız sebeplerle yemeyin. Kendiniz bilip dururken insanların mallarından bir kısmını haram yollardan yemeniz için o malları hâkimler (idarecilere veya mahkeme hâkimlerine) vermeyin.” (Bakara suresi, 188. ayet.)
♦ “İnsanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise noksan yapan hilekârlara yazıklar olsun!” (Mutaffifin suresi, 1-3. ayetler)
♦ “Bizi aldatan bizden değildir.” (Müslim, Sahih-i Müslim, İman, 164.)
♦ İnsanlara satmak üzere mal getiren rızıklandırılır. Malını stoklayıp karaborsaya düşüren lanetlenir.” (İbn Mace, Sünen, Ticaret, 6.)
♦ “Faizcilikle zenginleşen kişinin sonu mutlaka fakirliktir.” (İbn Mace, Sünen, Ticaret, 58.)
Bu ayet ve hadislerden hareketle İslam dininin ekonomik hayatı olumsuz etkileyen hangi uygulamaları yasakladığını değerlendiriniz. Bu yasakların neden konulduğunu araştırınız

• Cevap:  faiz,rüşvet,hileli satışlar,yapay olarak fiyatlarla oynama ,karaborsacılık… Bu yasaklar ailelerin hayatını mahvettiği için insanları borca sürüklediği için yasaklanmış olabilir. 

Sayfa 93 Cevabı

Din ve ekonomi konusunda öğrendiklerinizden hareketle İslam’ın ekonomik hayat ile ilgili ne gibi ilkeler getirdiğini arkadaşlarınızla konuşarak belirleyiniz.

• Cevap: 
• Başkalarının malını haksız yollarla almayın!
• Ticâret helaldir!
• Kumar yasaktır!
• Tefecilik yasaktır!
• İsraf yasaktır!
• Garar yasaktır!
• Aldatmak yasaktır
• Piyasaya müdâhele etmemek asıldır!
• Zenginleşmek meşrûdur; ancak zenginlik Allah vergisidir!

Adalet ve sosyal adalet kavramlarından ne anlıyorsunuz? Adalet ile sosyal adalet arasındaki fark nedir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Sosyal adalet en yalın anlatımla, nimet ve külfetlerin toplumda adil bir şekilde dağıtılmasıdır. Bir başka deyişle, toplumda herkesin hakça bir paylaşım olduğu konusunda genel bir kanaatinin bulunmasıdır. 

Sayfa 96 Cevabı

Soru:
Sizce Kur’an-ı Kerim’in insanlığa getirdiği en önemli değer hangisidir? Niçin? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Bence Kuran’ın insanlığa getirdiği en önemli değer “barış”tır. Zira, İslam barış dinidir. Her ne kadar Müslümanlar barış içerisinde bir yaşam sürmüyorlarsa da İslam’ın özünde barış vardır. Bu barış, sadece Müslümanların değil bütün insanlığın faydasınadır.

Sayfa 97 Cevabı

“Allah ve Resulüne itaat edin, birbirinizle çekişmeyin. Sonra korkuya kapılırsınız da kuvvetiniz gider…” (Enfâl suresi, 46. ayet.)
Ayette verilmek istenen mesaj nedir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Kuran’ın emirlerine uyun kendi aranızda kavgaya tutuşmayın çünkü kendi aranızdaki tartışmalardan dolayı var olan gücünüz de erir böylece düzgün insan olmak yerine yorgun insana dönüşürsünüz. 

Arkadaşlarınızla Âl-i İmrân suresinin 103-105. ayetlerinin meallerini birkaç defa okuyunuz. Yapılan açıklamaları da dikkate alarak ayetlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
♦ Kim, kime söylüyor?

• Cevap: Dini bütün Müslümanlara seslenilmektedir. 

♦ Ayetlerin ana konusu nedir?

• Cevap: Allah, kendisinden başka tanrı olmayan, hayy ve kayyûm olmasından bahsedilmektedir.   

♦ Ayetlerde geçen temel kavramlar nelerdir?

• Cevap: Allah’ın azameti karşısında ona tapmak yerine insanlar birbirlerini yemekle uğraşmışlar ve bunun sonucunda işlerinden güçlerinden geride kalarak bütün enerjilerini yitirmişlerdir. 

♦ Muhataplardan ne yapmaları isteniyor?

• Cevap: Allah’ın onları peygamberler ve kitaplar ile uymalarını dinlemeleri gerektiği anlatılmaktadır. 

Sayfa 98 Cevabı

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. İslam’ın aileyle ilgili öğütleri nelerdir? Sıralayınız.

• Cevap: Bir hadis-i şerifde buyurulmuştur:
  “Evleniniz çoğalınız; çünkü ben kıyamet günü ümmetlere karşı sizinle öğünürüm”
  Fakat kadına zulüm ve eziyet edileceği bilinerek zevce haklarını çiğneyecek olan kimsenin evlenmesi haramdır Çünkü bu durumda aile hayatından beklenen yararlar elde edilemez

islam’ın kültürümüz üzerindeki etkileri nelerdir? Örneklerle açıklayınız.

• Cevap:-İnsanlar hoşgörülü,misafirperver ve yardımsever olmuşlardır.-İnsanlar dinin kurallarına göre hareket ederek ahlak kurallarını dikkate almıştır.
  -Mutlu  toplumlar oluşmuştur.
  -Allah’ın hoşnutluğu kazanıldığı için kavimler devam etmiştir.

3.islam ve sosyal değişim arasında nasıl bir ilişki vardır? Örnekler vererek açıklayınız.

• Cevap: Din bilimle ters düşmez. Çünkü bilimin gerçekçi olarak ifade ettiği konularda dinle tamamen ittifak etmektedir. Bu bakımdan dinimiz mutlak doğru olan bilimsel çalışmaları hiç bir zaman reddetmediği gibi aksine kabul etmektedir. Nitekim Kur’an-ı Kerim’de geçen bir çok bilimsel ayetler mevcuttur ve bu gün bilim de bunu teyid etmektedir. 

4,islam dininin ekonomik hayata ilişkin getirdiği temel ilkeler nelerdir? Listeleyiniz.
Cevap: Başkalarının malını haksız yollarla almama İslam için önemlidir. Bunun yanında  Başkalarına haksızlık yapmadan, haram kılınmış yöntemleri kullanmadan ve yasak ürünler satmadan karşılıklı rızaya dayanan alım satım ve ticârî faaliyetlerde bulunmak helaldir. 
5. Sosyal adalet nedir? İslamın sosyal adalete verdiği önem nedir? Açıklayınız.

• Cevap: İslam dininde adaletli olmaya büyük önem verilir. İnsanlardan, birbirlerinin haklarına saygı göstermeleri istenir. Ölçü ve tartıda hile yapmak, haksızlık etmek, yalan söylemek, yalancı şahitlik yaparak adaleti yanıltmak ise dinimizde açıkça yasaklanır. Müslümanlara hakkaniyetli davranmaları ve adil olmaları öğütlenir.

6. Âl-i İmrân suresinin 103 -105. ayetlerinden günümüze yönelik ne gibi mesajlar çıkarılabilir? Belirtiniz.

• Cevap: Allah’ın gazabından korkmak gerektiği, ona itaat etmenin gerekliliği, Onun gösterdiği yoldan ayrılmamanın gerekliliği anlatılmaktadır. 

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
“toplum – hat sanatı – sosyal adalet – aile – çevre – sosyal değişim – tezhip sanatı”
1. Aynı çatı altında birlikte yaşayan, manevi, ekonomik, sosyal ve koruyucu faaliyetler ile çocukların
bakımında işbirliği yapan, çekirdeğini iki yetişkinin oluşturduğu temel sosyal birime...aile .denir.
2. Arap harfleriyle bir yazıyı estetik ölçülere bağlı kalarak güzel bir şekilde yazma sanatına………hat sanatı. 
denir.
3. İnsanların ve diğer canlıların yaşamları boyunca ilişkilerini sürdürdükleri ve karşılıklı olarak etkileşim içinde bulundukları fiziki, biyolojik, sosyal, ekonomik ve kültürel ortama……. çevre. denir.
4. Bir toplumun sosyal yapılarında, alışkanlıklarında önceki hâline göre gözlemlenebilen farklılıklara  ….sosyal değişim.. .denir.
5. Toplumun değişik kesimlerinde hayat standardı, gelir düzeyi gibi birtakım ölçülerin fırsat eşitliği çerçevesinde dikkate alınmasıyla sosyal alanda sağlanan denge durumuna……..sosyal adalet ...denir.

Sayfa 99 Cevabı

C. Aşağıdaki sorulardan her biri için beş cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi İslam’ın aile kurumuna yönelik öğütleri kapsamında değerlendirilemez?
A) Evlilikte nikâh esastır.
B) Aile bireylerinin birbirlerine karşı görev ve sorumlulukları vardır.
C) Aile içi iletişimde sevgi, saygı, karşılıklı hoşgörü esastır.
D) Ailede ekonomik haklar önceliklidir.
E) Ailenin devamlılığı esastır.

• Cevap: D

2. Itri, Dede Efendi, Arif Hikmet gibi sanatçılar aşağıdaki alanların hangisinde meşhur olmuştur?
A) Edebiyat
B) Dil
C) Musiki
D) Mimari
E) Ahlak

• Cevap: C

3. “İnsanların bizzat kendi işledikleri yüzünden karada ve denizde düzen bozuldu, ki Allah yaptıklarının bir kısmını onlara tattırsın, belki de (tuttukları kötü yoldan) dönerler.” (Rûm suresi, 41. ayet.)
Bu ayetten aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?
A) İslam doğal çevrenin korunmasını ister.
B) Allah (c.c.) kötülük yapanları cezalandıracaktır.
C) Kara ve denizler belli bir ölçü ve ahenk içinde yaratılmıştır.
D) Allah (c.c.) her şeyi işitir ve görür.
E) Denizler ve karalar insanların rızıklarını elde edebilecekleri alanlardır.

• Cevap: A

4. İslam’a göre aşağıdaki alanlardan hangisinde sosyal değişimin etkisi söz konusu olabilir?
A) Tevhit inancı
B) Ahiret inancı
C) Namaz
D) Oruç tutulan günler
E) Ekonomik uygulamalar

• Cevap: E

Sayfa 100 Cevabı

5. Aşağıdakilerden hangisi İslam’ın ekonomik hayata ilişkin öğütlerinden değildir?
A) Çalışıp üretmeyi teşvik eder.
B) Meşru yollardan kazanç esastır.
C) Mal ve mülk edinmek temel bir haktır.
D) Kişi sahip olduğu serveti sınırsız bir şekilde harcayabilir.
E) İş ve ticaret hayatında ilişkiler karşılıklı rıza ve gönüllülük üzerine kurulur.

• Cevap: D

Ç. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına da (Y) yazınız
1. ( D ) İslam, aile kurumunun korunması ve devamlılığı üzerinde önemle durur.
2. ( D ) “Rabbin, sadece kendisine kulluk etmenizi, ana babanıza da iyi davranmanızı kesin bir
şekilde emretti. Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırsa kendilerine “of!” bile deme. Onları azarlama. İkisine de güzel söz söyle.” ayeti çocukların anne ve babaya karşı görev ve sorumlulukları olduğunu belirtir.
3. ( Y ) Din ve kültür arasında doğrudan bir ilişki yoktur.
4. ( D ) İslam medeniyetindeki sanatlardan biri de tezhiptir.
5. ( D) İslam dininde çalışıp üretmek kadar bunun helal ve meşru yollardan olması da önemlidir.
D. Defterinize “İslam ve Aile” konulu bir kompozisyon yazınız.

• Cevap:

Sayfa 101 Cevabı

1. Ahlak, seciye, şahsiyet, karakter ve terbiye kavramlarının anlamlarını sözlük ve ansiklopedilerden araştırınız.

• Cevap: Ahlak: İnsanlardaki manevi değerlere ahlak denir. İnsanların iyi, güzel ve yararlı huy, özellik ve davranışlarıdır.
• şahsiyet: kişilik.
• terbiye: eğitim

2. İslam ahlakının kaynakları hakkında bilgi toplayınız.

• Cevap:  İnsanın manevi yönünü ifade eden ‘ahlak’ kelimesi, yaratılış, yaratılmış karakter ve tabiat anlamlarına gelen ‘hulk’ kelimesinin çoğuludur. İslam ahlakının ana kaynakları Kuran’ı Kerim ve Efendimizin sünnetidir. İslam ahlakı, Allah’a (c.c.) ve gönderdiği peygambere itaat etmeye dayalı bir ahlak anlayışını esas almaktadır.

3. İslam ahlakında yerilen davranışların hangileri olduğu ile ilgili bir araştırma yaparak listeleyiniz.

• Cevap:  Ahlak, Bir kişinin iyi veya kötü olarak nitelenmesine sebep olan manevî değerleri, huyları ve bunların tesiri ile ortaya koyduğu davranışların bütünüdür.İslam ahlakında yerilen bazı davranışlar vardır. Bunlar:Yalan, iftira, mahremiyet ihlali, gıybet, haset, suizan, hile ve israf.

4. Hucurât suresinin 11-12. ayetlerinin anlamlarını Kur’an-ı Kerim mealinden okuyunuz. Ayetlerde verilen mesajların neler olabileceği konusunda araştırma yapınız.

• Cevap:11-) “Ey iman edenler! Sizden bir kavim diğeriyle alay etmesin. Olabilir ki alay edilenler, alay edenlerden daha hayırlıdır. Bir kısım kadınlar da diğerleriyle alay etmesinler. Umulur ki alay edilen kadınlar, alay eden kadınlardan daha hayırlıdır. Kendi kendinizi ayıplamayın, kötü lakaplarla sataşıp atışmayın. İman nimetine eriştikten sonra din ve ahlak sınırlarını aşmakla ilgili isim ne kötüdür. Kim tevbe etmezse, işte onlar, evet onlar zalimlerdir.
       12-) “Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Şüphesiz ki zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini araştırmayın. Sizden biriniz, ölen kardeşinin etini yemek ister mi? Ondan tiksinirsiniz. Allah’tan korkun. Şüphesiz ki Allah tevbeleri çokça kabul edendir, çok merhametlidir.”   (HUCURAT SURESİ – 11/12. AYETLER)

Sayfa 104 Cevabı

Sizce ahlakın kaynakları nelerdir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap:

“Rahman’ın (has) kulları onlardır ki yeryüzünde tevazu ile yürürler ve kendini bilmez kimseler onlara laf attığında (incitmeksizin) “Selam!” derler (geçerler).” (Furkân suresi, 63. ayet.)
Bu ayette belirtilen ahlaki davranışı bularak arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap:

Sayfa 108 Cevabı

oplum içinde kullanılan “Edep ya hu!” ve “Edebini takın!” gibi ifadeler kimler için kullanılır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Edep eksikliği olanlara, ailesini atasını kitabını bilmeyen kafirlere insanlara saygısızlık yapanlara söylenebilir.

Sizce insan, güzel ahlaklı davranışlara sahip olabilmek için nasıl bir terbiye almalıdır? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, peygamber olmadan önce de herkesin hayran kaldığı üstün bir ahlâka sahipti. Peygamberimiz:
1. Herkesle iyi geçinirdi.
2. Kimseyi incitmezdi.
3. Kimseye haksızlık etmezdi. Kimsenin malına göz dikmezdi.
4. Ona, güvenilir kimse anlamında “el-Emîn” derlerdi.

Sayfa 109 Cevabı

İslam dininin yapılmasını yasakladığı davranışlardan hangilerini biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla konuşarak bir liste oluşturunuz.

• Cevap: İslam’ın yasakladığı davranışlar şu şekildedir:*Allah’a karşı ve kullara karşı kibirli olmak yasaktır.*Allah’tan umut ve ümit kesmek yasaktır.
  *İnsanlara ve çevreye kötülükte bulunmak yasaktır.
  *Cimri davranmak yasaktır.
  *İftira atmak, dedikodu yapmak, yalan söylemek, gıybet etmek yasaktır.
  *İkiyüzlü davranmak, rüşvet alıp vermek yasaktır.
  *İyilikleri başa kakmak, kendini beğenmek, kötü düşünceler beslemek yasaktır.
  *Kıskançlık yapmak, fitne çıkarmak yasaktır.
  *Fesat çıkarmak, israf yapmak yasaktır.
  *Adam öldürmek yasaktır.
  *Gösteriş yapmak yasaktır.

“Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.” ve “Yalancının evi yanmış da kimse inanmamış.” sözleri ile verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Yalan söylemeyi adet edinen kişinin sözlerine kimse inanmaz. Öyle ki bir gün evinde yangın çıksa da evim yanıyor, imdat ! diye bağırsa, inanıp yardıma koşan olmaz.

Yalan söylemenin bireysel ve toplumsal başka ne gibi olumsuz sonuçları vardır? Arkadaşlarınızla konuşarak bir liste oluşturunuz.

• Cevap:  Yalan,  insanları yanıltma, olmayan bir şeyi olmuş gösterilmesi, kişinin doğruluktan ayrılarak gerçeğin karşıtını gerçekmiş gibi göstermesi, olmayan bir şeyi olmuş gibi, olmayan bir şeyi de olmamış gibi göstermesidir. Yalan kişilere ve toplumlara zararı oldukça fazladır. Yalancının onur ve saygınlığı kendisi için ve toplum için zedelenir. Sürekli yalan söyleyen birinin toplumla barışık çevresiyle sağlıklı ve özgüven içinde yaşaması imkansızdır. Herkese yalan söyleyen bir kişi toplum tarafından saygı gördüğü düşünülemez

Sayfa 110 Cevabı

“Ey iman edenler! Allah için hakkı ayakta tutan, adaletle şahitlik eden kimseler olun…”
(Mâide suresi, 8. ayet.)
İslam dininde yalancı şahitlik konusunda niçin özel bir uyarı vardır? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: En sevdiğimiz insan aleyhine bile olsa, hatta kendi aleyhimize bile olsa gerçekleri söylemek durumundayız. bir tanecik yalan söyleyip kurtulayım diyemeyiz. hatta ayetlere göre, “yalan da söylemiyim, doğru da söylemiyim, tarafsız kalayım,” bile diyemiyoruz. doğruları söylememiz gerekiyor.

“Allah iftiradan saklasın!” duası hangi durumlar için yapılır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Aslında hiç bir suçu olmayan birine iftira atılmasın diye söylenmektedir. Yalan iftiradan aslı olmayan iftiradan korusun diye . 

Sayfa 111 Cevabı

Sizce insanı iftira etmeye yönlendiren sebepler nelerdir? Düşüncelerinizi paylaşınız.

• Cevap: Bir insana yapmadığı bir kötülüğü isnat etmek, işlemediği bir suçu işledi demek “iftira”dır, manevi kişiliğine saldırıdır. İnsan ancak yanlış yola saparsa, kıskançlık pençesine düşerse bir başkasının başarısını kabullenmek yerine kendi başarısızlığını örtmeye çalışırsa iftira etmeye yönelir. 

“Hiç kimse başka bir kimseyi fasıklıkla suçlamasın ve onu küfürle itham etmesin. Eğer itham ettiği kimse dediği gibi değilse, bu sıfatlar muhakkak itham edene döner.” (Buhari, Sahih-i Buhari, Edeb, 44.)
Bu hadiste verilmek istenen mesaj nedir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: İnsan biri için kötülük dilerse günün birinde dilediği bu kötülük onun başına gelecektir. Çünkü insan bir başkasının ancak iyiliğini düşünmelidir. 

İftiranın önüne geçebilmek için ne gibi önlemler alınabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap:  Çok ağır cezalar verilmeli, iftira eden kişi öyle bir şey yaptığı için pişman olacak şekilde karşılığını hukuki olarak ve de vicdani olarak ödeyeceğini bilirse belki bu davranışından vazgeçecektir. 

Sayfa 113 Cevabı

“Hz. Ömer (r.a.) zaman zaman geceleri Medine sokaklarında teftişe çıkardı. Yine bir gece sokakları gezerken evlerden birinde bir adamın şarkı söylediğini duydu. Hemen evin duvarına tırmandı ve içeride gördüğü nahoş durum karşısında şöyle seslendi: ‘Ey Günahkâr! Allah’ın yasakladığı bir şeyi işlediğin hâlde Allah’ın senin günahını gizleyeceğini mi sandın?’ Bunun üzerine içerideki adam, ‘Ve sen ey müminlerin emiri! Hakkımda (karar vermek için) acele etme! Ben bir konuda Allah’a karşı geldiysem, sen Allah’a üç konuda karşı geldin. Allah, ‘Birbirinizin kusurunu araştırmayın.’ (Hucurât suresi, 12. ayet.) buyuruyor, sen araştırdın. Allah, ‘Evlere kapılarından girin.’ (Bakara suresi, 189. ayet.) buyuruyor, sen duvarıma tırmandın ve izin almadan evime girdin. Hâlbuki Allah, “Ey iman edenler! Kendi evlerinizden başka evlere, geldiğinizi farkettirip (izin alıp) ev sahiplerine selam vermeden girmeyin.” (Nûr suresi, 27. ayet.) buyuruyor.’ Bu sözler üzerine Hz. Ömer (r.a.), ‘Eğer seni affedersem sen de beni iyilikle karşılar mısın?’ der. Adam, ‘Evet’ diyerek onu affeder ve Hz. Ömer (r.a.) evden çıkar gider.”
(Ahmed b. Hanbel, Fedailü’s-Sahabe, C 2, s. 322)
Bu olayı, İslam’ın özel hayata verdiği değer açısından arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: Bu kısa hikayeden göreceğimiz üzere insanların özel hayatına her ne olursa olsun müdahelede bulunmak kabul edilir bir şey değildir. Ev sahibi evinde ne isterse yapar, doğru da yanlış da Allah tarafından cezalandırılacaktır. 

“Duydum ki gıybetimi yapmışsın, yüzüme söylemekten kaçmışsın, benim gibi bir acizden korkmuş Allah’tan korkmamışsın.” (Mevtana)
Bu söze göre gıybet nedir? Sizce hangi davranışlar gıybet olarak değerlendirilebilir? ArkadaşIarınızla paylaşınız.

• Cevap: İnsanların duygularını karşıdakinin yüzüne söylemesi yerine arkasından konuşmasına gıybet denmektedir. 

Sayfa 115 Cevabı

“Gıybeti dinleyen, gıybeti yapan gibidir.”
(Hz. Ali)
Bu sözü arkadaşlarınızla yorumlayanız.

• Cevap: Gıybet yapan kadar bu gıybetin yapılmasına itiraz etmeyip gıybeti dinleyen de en az yapan kadar suç işlemiş sayılır denmek istenmektedir. 

“Haset etme ne olur. Çalış senin de olur.” sözüyle anlatılmak istenen nedir? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Bir başkasının başarısını kıskanmak yerine çalışarak üreterek çabalayarak bizler de o kişiler kadar başarılı olabiliriz birileri hakkında dedikodu yapmaktansa oturup çalışmak daha iyidir. 

Sayfa 116 Cevabı

Sizce hasedin sebepleri nedir? Ne gibi bireysel ve toplumsal zararları vardır? Düşüncelerinizi ^ arkadaşlarınızla paylaşıp birlikte bir liste oluşturunuz.

• Cevap: Düşmanlık, kıskançlık, kibir, liderlik sevdası ve kötü huy hasedin sebepleridir. Topluma büyük zarar veren hareketlerdir bunlar. Çünkü toplum içinde ayrışmaya çatışmaya yol açarak huzurun kaybolmasına yol açacak davranışlardır bunlar. 

Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurur: “Ancak iki kişiye gıpta edilir. Bunlar, Allah’ın kendisine verdiği malı hak yolunda harcayan kimse ile Allah’ın kendisine verdiği (ilim ve) hikmete göre karar veren ve onu başkalarına öğreten kimsedir.” (Buhari, Sahih-i Buhari, Zekât, 5)
Bu hadiste verilen mesaj nedir? Siz kimlere gıpta ediyorsunuz? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: İnsanlar kendilerine verilen aklı kullanır ya da onlara kalan mirası büyüterek namusuyla sermayesini arttırsa o kişi halk tarafından gıpta edilen kişi konumunda olur. 

Sayfa 117 Cevabı

Soru:
Kötü zanda bulunmamak için ne yapabiliriz? Arkadaşlarınızla konuşup çözümler üreterek değerlendiriniz.

• Cevap: Kötü zanda bulunmamak için Müslümanlar hakkında işitilen yalan yanlış sözleri araştırmadan kanaat getirmemek gerekir. Bu tür söylentileri düşünmeden doğru imiş gibi benimsemek, onlar hakkında kötü düşünce ve kanaat besleyerek yanlış hükümler vermek yerine araştırmalı işin doğrusunu bulmaya çalışılmalıdır. 

Sayfa 119 Cevabı

insanlar arası ilişkilerde güven niçin önemlidir? Hile yapmak insandaki güven duygusunu nasıl zedeler? Arkadaşlarınızla tartışınız.

• Cevap: Güven insanlar arasındaki en önemli duygudur. Çünkü güven sayesinde ilişkiler düzenlenir insanlar birbirleriyle ilişkilerini düzenlerler. Hile yapan insana kimse güven duymaz. Çünkü insanları bir kez bile kandırırsanız bir daha size güvenmez sizinle olan her türlü alış verişini keser bu da ilişkilerinizin bozulmasına neden olacaktır. 

“Lüzumsuz ise söndür!” sloganı son zamanlarda niçin yaygın olarak kullanılmaktadır? Arkadaşlarınızla konuşunuz.

• Cevap: Işıklar açıkken kullanılmaktadır. İsraf çok kötü bir şeydir. Bu yüzden ışıklar lüzumsuz ise kapatılmalı enerji tasarrufu sağlanmalıdır. 

Sayfa 122 Cevabı

Arkadaşlarınızla Hucurât suresinin 11-12. ayetlerinin meallerini birkaç defa okuyunuz. Yapılan açıklamaları da dikkate alarak ayetlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
♦ Kim, kime söylüyor?

• Cevap: Müminlere seslenilmektedir. 

♦ Ayetlerin ana konusu nedir?

• Cevap:11-) “Ey iman edenler! Sizden bir kavim diğeriyle alay etmesin. Olabilir ki alay edilenler, alay edenlerden daha hayırlıdır. Bir kısım kadınlar da diğerleriyle alay etmesinler. Umulur ki alay edilen kadınlar, alay eden kadınlardan daha hayırlıdır. Kendi kendinizi ayıplamayın, kötü lakaplarla sataşıp atışmayın. İman nimetine eriştikten sonra din ve ahlak sınırlarını aşmakla ilgili isim ne kötüdür. Kim tevbe etmezse, işte onlar, evet onlar zalimlerdir.
       12-) “Ey iman edenler! Zannın çoğundan kaçının. Şüphesiz ki zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini araştırmayın. Sizden biriniz, ölen kardeşinin etini yemek ister mi? Ondan tiksinirsiniz. Allah’tan korkun. Şüphesiz ki Allah tevbeleri çokça kabul edendir, çok merhametlidir.”   

♦ Ayetlerde geçen temel kavramlar nelerdir?

• Cevap: dedikodu, gıybet, tevbe, zan etme, iman

♦ Muhataplardan ne yapmaları isteniyor? 

• Cevap: dedikodu yapmamaları, gıybet yapmamaları, zan ederken dikkatli olmaları, imanlı olmaları   

Sayfa 123 Cevabı

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. İslam ahlakının konusu ve amacı nedir? Açıklayınız.

• Cevap:  İslam ahlakı, Allah’a (c.c.) ve Allah’ın yeryüzüne göndermiş olduğu elçilerine itaat etmeyi temel alan bir ahlak anlayışını esas almaktadır. İslam ahlakının amacı, Allah’ın (c.c.) tüm yaratmış olduğu canlılara karşı;– Merhametli olmak,
  – Herhangi bir menfaat gözetmeksizin fedakarlıkta bulunmak,
  – Karşılıksız sevgi ve saygı,
  – İnsani ilişkilerde iyi niyetli, dürüst, güvenilir olmak,adil olmak ve kötü davranışlardan uzak durmaktır.

2. İslam ahlakının kaynakları nelerdir? Sıralayınız.

• Cevap:  İnsanın manevi yönünü ifade eden ‘ahlak’ kelimesi, yaratılış, yaratılmış karakter ve tabiat anlamlarına gelen ‘hulk’ kelimesinin çoğuludur. İslam ahlakının ana kaynakları Kuran’ı Kerim ve Efendimizin sünnetidir. İslam ahlakı, Allah’a (c.c.) ve gönderdiği peygambere itaat etmeye dayalı bir ahlak anlayışını esas almaktadır.

3. Ahlak ile terbiye arasında nasıl bir ilişki vardır? Belirtiniz.

• Cevap: Ahlak ile terbiye doğrudan ilişkili iki kavramdır. Allah (c.c.) iyi ve kötü huyları insanın doğasına yerleştirmiş, onları terbiye etme işini de insana bırakmıştır. Bu durum kişinin istediğinde ve iyi bir eğitim aldığında ahlakı güzelleştireceği, aksine kötü bir terbiye ile de kendini felakete sürükleyeceği anlamına gelmektedir.

4. İslam dininde yerilen davranışların bireysel ve toplumsal zararlarının ortak noktaları nelerdir? Belirtiniz.

• Cevap:
• Toplumu ayrıştırır
• Toplum içinde sorunların olmasına neden olur
• Huzur ortamının kaybolmasına neden olur. 

5. Hücurat suresinin 11 -12. ayetlerinde bize hangi mesajlar verilmektedir? Belirtiniz.

• Cevap: Diyanet İşleri: Ey iman edenler! Bir topluluk bir diğerini alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Kadınlar da diğer kadınları alaya almasın. Belki onlar kendilerinden daha iyidirler. Birbirinizi karalamayın, birbirinizi (kötü) lakaplarla çağırmayın. İmandan sonra fasıklık ne kötü bir namdır! Kim de tövbe etmezse, işte onlar zâlimlerin ta kendileridir.

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
“İslam ahlakı – suizan – ahlak – iftira – gıybet – israf – yalan – tecessüs”
1. İnsanın yaratılıştan gelen özellikleri ile onun iyiliğini ve mutluluğunu amaçlayan kuralların hayata geçirilmesiyle kazanılan iyi ve güzel davranışların bütününe…...AHLAK.………..denir.
2. Yüce Allah (c.c.) tarafından Hz. Muhammed’e (s.a.v.) bildirilen, onun hayatında şekillenerek görünür
hâle gelen, İslam dininin insanlığa sunmuş olduğu hayat tarzı ve bu hayat tarzının arkasında bulunan düşünce dünyasına………..İslam ahlakı ……………….denir.
3. Bir kimsenin özel durumunu merak edip öğrenmek için onun bilgisi ve rızası dışında gizlice araştırma yapmaya……...TECESSÜS….………….denir.
4. Bir kimseye asılsız ve amaçlı olarak haksız bir şekilde suç, nitelik veya davranış isnat ederek onun
onur ve kişiliğiyle oynamaya………….suizan….………denir.
5. Herhangi bir kimse hakkında doğru bilgi ve delile dayanmaksızın olumsuz, kötü tahmin ve görüşlerde bulunmaya…………..iftira .……….. denir.

• Cevap:

Sayfa 124 Cevabı

Aşağıdaki sorulardan her biri için beş cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
Aşağıdakilerden hangisi İslam ahlakının ana kaynaklarındandır?
A) Kur’an-ı Kerim B) Örf ve âdet
D) Edebî yazılar E) Atasözleri
C) Ahlak kitapları

• Cevap: A

“Ey iman edenler! Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz?” (Saff suresi, 2. ayet.)
Bu ayette yasaklanan kötü davranış aşağıdakilerden hangisidir?
A) Haset B) Yalan C) Riya
D) İsraf E) Hile yapmak

• Cevap: B

İki arkadaş, aralarında sohbet ediyordu. İçlerinden biri, orada olmayan arkadaşlarından biri hakkında onun hoşlanmayacağı sözler söyledi. Konuşmalarını duyan birisi, yaptıklarının İslam dinine göre günah olduğu ve böyle yapmamaları konusunda onları uyardı.
İki arkadaş İslam dininde yerilen aşağıdaki davranışlardan hangisini yapmıştır?
A) İftira B) Yalan C) Gıybet
D) Koğuculuk E) Suizan

• Cevap: C

Haset kelimesinin zıddı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hilim B) Hüsnizan
D) Gıybet E) Koğuculuk
C) Gıpta

• Cevap: C

“(O kullar) harcadıklarında ne israf ne de cimrilik ederler, ikisi arasında orta bir yol tutarlar.”
(Furkân suresi, 67. ayet.)
Bu ayetten aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılabilir?
A) Müslüman cömerttir.
B) İnsan israf etmeye meyilli bir varlıktır.
C) Cimrilik doğuştandır.
D) Müslüman tutumludur.
E) Cimrilik kötü bir davranıştır.

• Cevap: D

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına da (Y) yazınız.
(D ) Din ile ahlak arasında karşılıklı bir ilişki vardır.
(D ) İslam ahlakının gayesi, insanın Yüce Allah (c.c.) ve yaratılmış diğer varlıklarla ilişkilerinin hangi ilke ve kurallar çerçevesinde gerçekleşeceği ve bu süreçte insanın kendisine, Allah’a (c.c.), başka insanlara, maddi ve manevi çevresine karşı görev ve sorumluklarının neler olduğudur.
( Y ) Ahlak kitapları, İslam ahlakının ilke ve hükümlerinin en temel kaynağıdır.
( Y) Hüsnizan, İslam ahlakında yerilen davranışlardan biridir.
( D) Koğuculuk, birkaç kişi arasında gerçekleşebilen gıybetin sınırlarını genişletme ve daha fazla kişiyi gıybete ortak etme faaliyetidir.
Defterinize “İslam ve Ahlak” konulu bir kompozisyon yazınız.

• Cevap:

Sayfa 125 Cevabı

1. Itikad, mezhep, fırka, ve tevil kavramlarının anlamlarını sözlük ve ansiklopedilerden araştırınız.

• Cevap: 
• Fırka: Kelime olarak “bölüm, insan grubu, ayırma, topluluk, parti ve tümen” gibi anlamlara gelen fırka, terim olarak, İslâm fikir tarihinde siyasî düşünce veya itikadî telakkilere sahip bulunan mezhep anlamındaki düşünce akımı ve grupları demektir.
• *tevil: söylediği bir sözü ya da yaptığı bir davranışı, görünür anlamından çekinip, başka bir anlamdaymış gibi göstermeye çalışma.*İtikat: Kişinin akıl ve mantık yoluyla teslim olduğu ve gönülden inandığı değerlerdir.
  *İtikadi Mezhepler: İtikat alanında takip edilen yol demektir. Maturudi ve Eşari olarak iki itikadi mezhep bulunmaktadır.

2. İslam düşüncesindeki dinî yorum farklılıklarının sebeplerini araştırınız.

• Cevap:  Hz. Peygamberin vefat etmesiyle birlikte Müslümanlar arasında dinî konularla ilgili ortaya çıkan sorunlar ve bunlara verilen çeşitli cevaplar farklı yorumların ortaya çıkmasını da beraberinde getirmiştir. Yorum veya mezhep, dinin anlaşılması ve uygulanmasıyla ilgili olarak ortaya çıkan oluşumlardır. Bu farklılıkların sebepleri şunlardır:
• a) İnsanın Yapısından Kaynaklanan Sebepler,
• b) Kültürel Sebepler, c) Siyasi Sebepler,
• d) Sosyal Sebepler, e) Coğrafi Sebepler,
• f) Dinî Metinlerden Kaynaklanan Sebepler

3. Maturidilik ve Eş’arilik mezhepleri hakkında ansiklopedilerden bilgi toplayınız.

• Cevap: Maturidilik akaid konusunda Ebû Mansûr Muhammed b. Muhammed b. Mahmûd el-Mâtürîdî’nin görüşlerini benimseyenlerin oluşturduğu Ehl-i sünnet mezhebinin adıdır.Eş’arilik, İslam itikadi mezheplerinden birisidir. Mezhebin kurucusu olan İmam Eş‘arî, hicrî 260 (873) yılında Basra’da doğmuş, kırk yaşına kadar Mu‘tezile mezhebine bağlı kalmıştır.

4. Nisâ suresinin 59. ayetinin anlamını Kur’an-ı Kerim mealinden okuyunuz. Ayette verilmek İstenen mesajların neler olabileceği konusunda araştırma yapınız.

• Cevap:
  ﴾59﴿
   Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, peygambere itaat edin, sizden olan ülü’l-emre de. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz -Allah’a ve âhirete gerçekten inanıyorsanız- onu, Allah’a ve peygambere götürün. Bu, elde edilecek sonuç bakımından hem hayırlıdır hem de en güzelidir.

Sayfa 127 Cevabı

Yollar her ne kadar çeşitli ise de gaye birdir. Görmüyor musun ki Kâbe*ye giden ne çok yol vardır. Bazısının yolu Rum’dan, bazısının Şam’dan, bazısının Acem’den, bazısının Çin’den, bazısının da deniz yolundan Hint ve Yemen’dendir.”
(Mevlana)
Bu sözü arkadaşlarınızla yorumlayınız.

• Cevap: Bu dünyada farklı inançlar da olsa farklı Allah’ı bulma yolları da olsa bütün bu yolların çıkacağı tek yer bütün bu yolların sonundaki tek şey Yaradan Tanrı’dır. 

Sayfa 132 Cevabı

Sizce günümüzde özellikle farklı dinî yorum farklılıkların ortaya çıkmasına neden olan ne gibi faktörler vardır? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap:  Yorum farklılıklarına toplumdaki değişiklikler, yenilikler ve gelişmeler de etki etmektedir. Hayat durağan olmayıp sürekli gelişme ve değişimlere açıktır. Hayattaki bu gelişme ve değişim, yeni sorunların ve ihtiyaçların ortaya çıkmasına yol açtığı gibi dini anlayışlara da etki edebilmektedir. Müslüman bilginlerin bu değişime paralel olarak yaptıkları değerlendirmeler de birbirinden farklı olabilmektedir.

“Dinî yorum” kavramı sizde başka hangi kavramları çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla tartışınız.

• Cevap: Herkesin kendi bildiği doğru yolda ilerlemesi kendisine uygun olan görüş ve inanç neyse onu seçmesi inanması ve ona göre yaşaması geliyor. 

Sayfa 133 Cevabı

Dinî konularda herkesin yaptığı yorum bağlayıcı mıdır? Niçin? Sizce dinî konularda yorum yapacak kişinin hangi özelliklere sahip olması gerekir? Arkadaşlarınızla konuşup bu özelliklere ilişkin bir liste oluşturunuz. 

• Cevap: Hayır sadece yorum yapanı bağlar. Ama Kuran ve sünnetten örnekler verir kanıtlara dayandırırsa o zaman ciddiye alınıp tartışılabilir. 

Sayfa 134 Cevabı

İslam düşüncesindeki siyasi – itikadi mezheplerden hangilerini biliyorsunuz? Sizce bu mezheplerin ortaya çıkış sebepleri neler olabilir? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Bu mezheplerin ortaya çıkış sebepleri yorum farkı, düşünce ayrılıkları, siyasi ve sosyal ekonomik sebepler olabilir. 

Ehl-i Sünnet kavramı sizde ne gibi çağrışımlar yapıyor? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Ehl-i Sünnet, kısaca; Hz. Peygamber’in sünnetine uyan ve Hz. Peygamber’i hayatta örnek edinen ve onun sünnetine göre hayatına yön veren demektir.

Sayfa 136 Cevabı

Eş’ariliğin inanç konularındaki yaklaşımı hakkında hangi konular dikkatinizi çekti? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: Eşarilik , 3.asrın başlarında Ebü’l-Hasan Ali b. İsmâil el-Eş‘arî ile ortaya çıkan ehli sünnet mezheplerinden birisidir. Eşari mezhebi selefilik mezhebinin tersine inanç konularında akla da değer vererek, âyet ve hadislerin yanında aklî deliller de kullanmıştır. 

İmam Maturidi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Mâtürîdî ya da tam adıyla Ebû Mansûr Muhammed bin Muhammed bin Mahmûd el-Mâtürîdî es-Semerkandî, Hanefi mezhebinden olanların itikad imamı, İslam alimi. Kurucusu olduğu kabul edilen i’tikadî mezhep “Matûridilik” olarak anılır.

Sayfa 138 Cevabı

“Şii ve Şiilik” kelimeleri size ne çağrıştırıyor? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Şîa, Ehl-i sünnet grubunun dışında yer alan, günümüze kadar varlığını koruyan ve hâl-i hazır İslâm dünyasında da önemli sayıda taraftarı bulunan en önemli itikadî, fıkhî ve siyasî mezheptir.

Sizce İmamiye niçin bu adla isimlendirilmiş olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Şia mezheplerinden Caferiye veya İmamiye-i isna aşeriye mezhebine göre din ve dünya işlerini düzenleyen ve dini önder ve hüccet olarak kabul edilen on iki rehber. İlki Hz. Ali olan bu on iki imamı mezheplerinin temeli sayan Şiîlere verilen isim de “İsna Aşeriye”dir.

Sayfa 141 Cevabı

Ehl-i Sünnet ve Şia arasındaki inançla ilgili konulardaki benzerlik ve farklılıklar nelerdir? Arkadaşlarınızla bir şema oluşturunuz.

• Cevap:KUR’AN-I KERİM 
  Ehli Sünnet’e Göre:
  Ehil Sünnet Kur’an’ın sıhhatine, ziyade ve noksan olmadığına ittifak etmiştir. Kur’an Arap dili kural ve usullerine uygun olarak anlaşılır. Ehli Sünnet Kur’an’ın Allah’ın kelamı olduğuna, hadis ve mahluk olmadığına, içinde batıl bir şeyin bulunmadığına ve müslümanların inanç ve muamelatta ilk kaynağının Kur’an olduğuna inanırlar.
  Şiiler’e Göre:
  Bazılarına göre Kur’an sıhhatli değildir Kur’an Şii inançlarından herhangi biriyle çatıştığında mezheplerine uygun garip teviller yaparlar. Bu yüzden bunlara “Müteevvile” ismi verilmiştir. Daima Kur’an toplanırken ortaya çıkan ihtilafa işaret etmeyi severler. Kendi imamlarının sözleri onlara göre güvenilen teşri kaynağıdır.
  HADİS
  Ehli Sünnet’e Göre:
  Şeriatta ikinci kaynak ve Kur’an’ı açıklayıcı mahiyettedir Peygamber (SAV)’den sahih olarak gelen herhangi bir hadise muhalefet etmek caiz değildir. Hadislerin sahih olduğunu anlamak İslam Ümmeti alimlerinin Hadis Usulü hususunda ittifak ettiği kurallara dayanır. Bunun yolu da senedin tahkikidir. Kadın ve erkek ayırdedilmeksizin adil şahısların şehadetiyle güvenilir olup olmadıkları incelenir. Her hadis rivayet edenin belli bir tarihi, rivayet ettiği hadislerin sahih olup olmadığı tespit edilmiştir. Yalancıdan, meçhul şahıslardan sadece akrabalık vasfıyla hadis kabul edilmez. Çünkü hadis rivayeti her türlü itibarın üzerinde büyük bir emanettir.
  Şiiler’e Göre:
  Resulullah (SAV)’ın ehli beytine nisbet edilen ve siyasi savaşlarında Hz. Ali’nin yanında bulunanların rivayet ettiği hadislerden başkasını kabul etmezler Hadislerin kabulünde sahih olup olmadığına, senedine ve ilmi metoda ehemmiyet vermezler. Çok defa meçhul şahıslardan rivayet ederler ve derler ki : Muhammed b. İsmail’den .o da ashabımızdan birinden, o da bir adamdan rivayet etti ki şöyle dedi…” Kitapları sıhhatinin ispatı mümkün olmayan on binlerce hadisle doludur. Ve bu hadisler üzerinde dinlerini bina etmişlerdir ” Bu tutumlarıyla Sünnet-i Nebeviye’nin dörtte üçünden fazlasını inkar etmişlerdir. Bu nokta Şiiler’in diğer müslümanlardan ayrıldığı en mühim noktadır

Müslüman din bilginleri niçin fıkhi yorumlar yapma gereği duymuşlardır? Arkadaşlarınızla  tartışınız.

• Cevap:  İslam’ın farklı şekillerde yorumlanması siyasi itikadi açıdan olduğu gibi ameli – fıkhî açıdan da olmuştur. Ameli – fıkhi yorumlar genellikle dinin ibadet, insan ile insan ve insan ile toplum arasındaki ilişkileri düzenleyen belirli ilkeler üzerinde yoğunlaşmaktadır. Yorumların ve farklılıkların hiç birisi dinin özünde ve temel ilkelerinde olmamıştır. Hz. Muhammed’in vefatından sonra dini sorunlara Kur’an ayetleri ve Hz. Peygamberin uygulamaları ile çözümler bulunuyordu. Fetihlerin artması, sorunların çokluğu ve yeni bir çok sorunun ortaya çıkışı, özellikle Hicri ikinci asırdan itibaren Müslümanları bazı konularda dini çalışma ve gayreti içerisine soktu. Giderek gelişen ve çoğalan İslam toplumunun sorunlarına çözüm bulmak için, gerekli dini düzenlemelerin yapılması şart olmuştu.

Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Yemen’e vali olarak gönderdiği Muaz b. Cebel (r.a.) ile arasında aşağıdaki konuşma geçmiştir:
“Ey Muaz! Oraya gittiğinde ne ile hüküm vereceksin?
Muaz: Allah’ın (c.c.) kitabı ile.
Ya Allah’ın kitabında bir hüküm bulamazsan?
Muaz: Allah’ın (c.c.) elçisinin sünneti ile.
Orada da bulamazsan?
Muaz: Allah’ın (c.c.) vahyi ve resulünün sünnetinden hareketle kendi görüşümle bir sonuca varırım.”
(Ebu Davud, Sünen, Akdiye, 11.)
Hz. Peygamber (s.a.v.) ile Muaz b. Cebel’in (r.a.) arasında geçen konuşmadan hareketle İslam bilginlerinin yorum yaparken uyguladıkları yöntemi arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: İnsanların inanç konusunda güvenecekleri ve rehber kabul edecekleri kaynakların neler olduğu ile ilgili ders verici bir kıssadır. 

Sayfa 142 Cevabı

Sizce fıkhi –,ameli yorumlar ile siyasi – itikadi yorumlar arasındaki en önemli fark nedir? Arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

• Cevap: Kaynaklar ve yorumlamalar arasındaki görüş ayrılıklarıdır. 

Hanefilik mezhebi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Mezhebin, İslam’ın görüş ayrılıklarından ortaya çıkan kollarından her birine verilen isimdir. Hanefi mezbebi, Ebu Hanife’ye nispet edilen mezheptir. Hanefilik ise, Hanefi mezhebine tabi olmaya verilen isimdir.

Sayfa 145 Cevabı

Abbasi halifelerinden Mansur, İmam Malik’in Muvatta adlı eserini çok beğenmiş, insanları onun eserindeki görüşlere uymaya mecbur kılmak istemişti. Ancak o, bunu duyunca Halife Mansur’u tutumunun yanlış olduğu konusunda şöyle uyarmıştı: “İnsanları kendi hâllerine bırak. Başkaları daha güzel içtihatlarda (yorumlarda) bulunabilir. İçtihatlara hürmet etmek gerek.”
(Osman Keskioğlu, Fıkıh Tarihi ve İslam Hukuku, s. 134.)
♦ İmam Malik’in bu sözlerinden hareketle İslam düşüncesindeki fikir zenginliğinin gelişmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?

• Cevap: İnsanların yorumlarına saygı duyulabilir görüşler güzel olabilir insanlar itikadlerinde serbest olmalılar ancak yine de asıl kaynaklara itimat edilmelidir. 

♦ Sizce İmam Malik’i böyle bir sözü söylemeye iten sebepler neler olabilir? Düşüncelerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Dinde bir çok farklı görüşün olmasından kaynaklanıyor olabilir. İslam içinde bulunan görüş ayrılıkları farklı içtihatların olmasına neden olduğu içinde bu sözü söylemiş olabilir.

Şafiilik mezhebi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: İmam-ı Şafiî’nin (Hicri 150 (MS 767), Gazze – Hicri 204 (M.S. 820), Kahire) kendi usulüne göre şer’i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Şafiî Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, âmellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Şafiî denir. Şafiîlik olarak da anılır. Şafiî mezhebi dört Sünni fıkıh mezhebinden birisidir.

Sayfa 146 Cevabı

Sizce ülkemizin doğu kesimlerinde Şafii mezhebinin yaygın olmasının sebepleri neler olabilir? Mezheplerin ortaya çıkış nedenlerini de dikkate alarak arkadaşlarınızla değerlendi.riniz

• Cevap: Şâfiî mezhebi özellikle Mısır’da yayılmıştır. Çünkü mezhebin imamı hayatının son dönemini orada geçirmiştir. Bu mezhep, Irak’ta da yayılmıştır. Çünkü Şâfiî fikirlerini yaymaya önce orada başlamıştır. Irak yoluyla Horasan ve Mâveraunnehir’de de yayılma imkânı bulmuş ve bu ülkelerde fetvâ ile tedrisatı Hanefî mezhebi ile paylaşmıştır. Bundan dolayı Doğu kesimlerinden yayılmış olması doğaldır. 

Hanbelilik mezhebi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: İmam-ı Hanbeli (Ahmed bin Hanbel)’in kendi usulüne göre şer’i delillerden çıkardığı hükümlere ve gösterdiği yola Hanbeli Mezhebi denir. Ehl-i sünnet itikadında olan müslümanlardan, amellerini yani ibadet ve işlerini, bu mezhebin hükümlerine uyarak yapanlara Hanbeli denir. Hanbelilik olarak da anılır.  Günümüzde körfez ülkelerinde Irak, Kuveyt, Bahreyn ve Suudi Arabistan’da mensupları bulunmaktadır.

Sayfa 147 Cevabı

Ahmed b. Hanbel içtihat ve taklit hakkında şöyle der:
■ Yorumlayalım
– “Ne beni, ne Maliki, ne Sevri’yi ve ne de Evzai’yi taklit et. Hüküm ve bilgiyi onların aldığı kaynaklardan al.”
– “Dinini hiçbir müçtehide ısmarlama. Hz. Peygamber (s.a.v.) ve ashabtan geleni al, sonra tabiin gelir ki kişi bunlarda serbesttir.”
(Muhammed Ebu Zehra, İslam’da Fıkhi Mezhepler Tarihi, C 3, s. 179)
Ahmed b. Hanbel’in bu sözleri onun yorum metodu hakkında size neler düşündürüyor? Arkadaşlarınızla yorumlayınız.

• Cevap: Yorum yapılırken kullanılacak kaynağın herkes tarafından kabul edilen Kuran veya sünnet gibi kaynakların esas alınması gerektiğini anlamaktayız. 

Caferilik mezhebi hakkında neler biliyorsunuz? Arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Hz. Ali’nin torunlarından Câ’fer-i Sâdık (ö. 148/765)’ın etrafında toplanan ve onun ictihadlarına göre amel eden müslümanların bağlı oldukları siyasi ve fıkhî mezhep. İmâm Câ’fer, bütün Sünnîlerce, özellikle tasavvuf ehlince büyük bir velî olarak kabul edilir. O, kendisini ilme ve tefekküre vermiş, Ebû Hanîfe ve İmâm Mâlik gibi büyük müctehidler bile ondan faydalanmıştır.

Sayfa 150 Cevabı

Arkadaşlarınızla Nisâ suresinin 59. ayetinin mealini birkaç defa okuyunuz. Yapılan açıklamaları da dikkate alarak ayetlerle ilgili aşağıdaki soruları cevaplandırınız.
♦ Kim, kime söylüyor?

• Cevap: Dini bütün bütün müslümanlara seslenilmiştir.

♦ Ayetin ana konusu nedir?

• Cevap: Söz tutmak, boyun eğmek, emri yerine getirmek” mânasına gelen itaat, sosyal, siyasî, hukukî, ahlâkî boyutlarıyla İslâmî hayat düzenini kuran temel kavramlardan bahsedilmektedir.

♦ Ayette geçen temel kavramlar nelerdir?

• Cevap: ahlak, itikat, İslami hayat, 

♦ Muhataplardan ne yapmaları isteniyor?

• Cevap: Söz tutmak, boyun eğmek, emri yerine getirmek” mânasına gelen itaat, sosyal, siyasî, hukukî, ahlâkî boyutlarıyla İslâmî hayat düzenini kuran temel kavramlardan bahsedilmektedir.

Sayfa 151 Cevabı

A. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. İtikad, fıkıh, mezhep ve fırka ne demektir? Açıklayınız.

• Cevap: İtikat; inanç anlamına gelir. Arapça bir kelimedir.
  -Tüm bu olanlardan sonra ona itikatımı kaybettim.
  -Dini bütün,itikatlı bir insandı.
  Fıkıh; İslami yasaların uygulanması anlamına gelir.Fıkıhla ilgilenen kişiye de fakih adı verilir.
  -Müslümanlar, fıkıh hakkında bilgi sahibi olmalıdır.
  Mezhep; bir dinin farklılaşmış kollarına verilen addır.
  -Farklı mezheplerden olmak çatışmaya sebep olmamalıdır.
• Tasavvuf; yaratanla yaradanın bir olduğuna inanılan,varlık birliğine dayanan din, akımdır.
  -Mevlana’nın bu kitabını okuduktan sonra tasavvufa karşı ilgim arttı.

2. İslam düşüncesindeki dinî yorum farklılıklarının sebepleri nelerdir? Sıralayınız.

• Cevap:  Din anlayışında farklı yorumların ortaya çıkması bir zenginlik olarak görülmelidir. Eğer dinin kuralları farklı biçimlerde yorumlanamaz olsaydı yaşanması zor olurdu. İslam düşüncesindeki yorum farklılıklarının sebepleri:Dini metinlerden kaynaklanan sebepler,
  Sosyal sebepler,
  Kültürel sebepler,
  İnsan yapısından kaynaklanan sebepler,
  Coğrafi sebepler,
  Siyasi sebepler.

3. İslam düşüncesindeki siyasi ve itikadi yorumlar hangileridir? Genel özelliklerine göre sınıflandırınız.

• Cevap: İslam düşüncesinde yer alan siyasi itikadi yorumlardan biri olan Haricilik, İlk olarak Sıflîn Savaşı’nda ortaya çıkmıştır. Şia, Hariciler, Mezhepler bu gruba girer. 

4. İslam düşüncesindeki fıkhi yorumlar hangileridir? Belirtiniz.

• Cevap:  İslam bilginlerinin görüş ve düşüncelerini temel alan Caferilik, Hanefilik, Malikilik, Şafiilik ve Hanbelilik gibi mezhepler oluşmuştur. Caferilik, Peygamberimizin soyundan gelen İmam Cafer Sadık’ın görüşlerini temel alan mezheptir.

5. Nisâ suresi 59. ayetten çıkarılabilecek mesajlar nelerdir? Belirtiniz.

• Cevap:  Ey iman edenler! Allah’a itaat edin, peygambere itaat edin, sizden olan ülü’l-emre de. Eğer bir hususta anlaşmazlığa düşerseniz -Allah’a ve âhirete gerçekten inanıyorsanız- onu, Allah’a ve peygambere götürün. Bu, elde edilecek sonuç bakımından hem hayırlıdır hem de en güzelidir

B. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan noktalı yerleri uygun kavramlarla tamamlayınız.
“itikad – din – din anlayışı – Ehl-i Sünnet – Şia – fıkıh – mezhep”
1. Dinin temel kaynaklarının içinde bulunulan koşullara, sosyal ve kültürel durumuna göre yorumlanma ve yaşanma biçimlerine……..din anlayışı..………………………..denir.
2. İslam düşüncesinde siyasi, sosyal, kültürel, ekonomik, coğrafi vb. sebeplerle ortaya çıkan belli yorumlar veya kişiler etrafındaki sistematik gruplaşmalara………...mezhep….…………….denir.
3. İnsanın dünya ve ahirette mutlu olabilmesi için Yüce Allah’ın (c.c.) göndermiş olduğu emir ve yasakların hepsine…….din..……….denir.
4. Dini anlama ve yaşamada Kur’an-ı Kerim’i ve Hz. Peygamber’in (s.a.v.) sünnetini rehber edinen, sahabenin yolunu izleyen ümmet çoğunluğuna………..Ehl-i Sünnet….……………….denir.
5. Yüce Allah’ın (c.c.) göndermiş olduğu emir ve yasakların hepsine kesin bir şekilde inanmaya itikad denir.

• Cevap:

Sayfa 152 Cevabı

C. Aşağıdaki sorulardan her biri için beş cevap seçeneği verilmiştir. Seçeneklerden yalnızca biri doğrudur. Doğru seçeneği bularak işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi İslam düşüncesinde oluşmuş itikadi yorumlardan biri değildir?
A) Eş’arilik B) Maturidilik C) Zeydiye D) İmamiye E) Malikilik

• Cevap: E

2. Allah (c.c.) birdir, eşi ve benzeri yoktur. Onun zatı ile birlikte bulunan ezeli sıfatları vardır. Hayır ve şer yani iyilik ve kötülük Yüce Allah’tandır (c.c.). İnsanın fiilleri Allah (c.c.) tarafından yaratılır ve kullar tarafından yapılır. Kendisine dinî tebliğ ulaşmayan kimse, aklıyla Allah’ı (c.c.) bulmak ve iman etmekle sorumlu değildir. İyi ve kötü, güzel ve çirkin akıl ile değil, dinle ile bilinebilir. Büyük günah işleyen kimse günahkâr olur, fakat dinden çıkmaz. Böyle birinin durumu Allah’a (c.c.) kalmıştır, dilerse affeder. Yüce Allah’ın (c.c.) ayrıca ezeli bir tekvin yani yaratma sıfatı yoktur. Bu sıfat kudret sıfatının içindedir. Allah (c.c.) insana gücünün yetmeyeceği şeyleri yükleyebilir. Allah’ın (c.c.) fiillerinde sebep ve hikmetler olmayabilir.
Bazı özellikleri verilen itikadi mezhep aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eş’arilik B) Maturidilik C) İmamiye D) Zeydiye E) Malikilik

• Cevap: A

3. Hz. Ali’yi (r.a.) Hz. Peygamber’den (s.a.v.) sonra insanların en faziletlisi olarak kabul edip onun Kur’an ve hadisle görevlendirilerek imam (devlet başkanı) olduğuna, ondan sonra imametin kıyamete kadar Hz. Ali’nin (r.a.) soyundan devam edeceğine inanan toplulukların ortak adını ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Maturidilik B) Ehl-i Sünnet C) Şia D) İmamiye E) Zeydiye

• Cevap: C

4. Zeydiye’yi İmamiye mezhebinden ayıran en önemli anlayış aşağıdaki konulardan hangisidir?
A) Tevhit B) Peygamberlik C)Ahiret D) İmamet E) Kitap

• Cevap: D

5. Aşağıdakilerden hangisi Maturidilik ile Eş’ariliğin fikir birliği ettiği konulardan biridir?
A) Allah (c.c.) birdir, eşi ve benzeri yoktur.
B) Dinî tebliğ olmasa da kişi akılla Yüce Allah’ı (c.c.) bulabilir.
C) Kişi iyi ve kötü, güzel ve çirkin olan şeyleri akılla bulabilir.
D) Yüce Allah (c.c.) kişiye gücünün yetmeyeceği şeyleri yüklemez.
E) Allah’ın (c.c.) diğer sıfatları gibi tekvin yani yaratma sıfatı da ezelidir.

• Cevap: A

Ç. Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına (D), yanlış olanların başına da (Y) yazınız.
1. ( Y ) Coğrafya dinin yorumlanmasında etkili olan sebeplerden biri değildir.
2. ( D ) İslam düşüncesindeki farklı anlayışların gruplaşmış hâli olan mezhepler din değil, dinin anlaşılma
biçimleridir.
3. ( D ) Dinî konuları yorumlamak bir uzmanlık işidir.
4. ( D ) İslam dininin temelini Allah’a (c.c.), meleklere, kitaplara, peygamberlere, ahiret gününe, kaza ve
kadere iman etmek oluşturur.
5. ( Y  ) Zeydiye, Maturidilikle birlikte Ehl-i Sünnet’in diğer ana kolunu oluşturan mezheptir.
D. Defterinize “İslam Dinamik Bir Dindir.” konulu bir kompozisyon yazınız.

• Cevap: Neye ve nasıl inanmış olursa olsun tüm insanlığa ışık tutacak, yol gösterecek, farkında olmasa dahi insanlar mutlaka İslamı yaşamış olacakları bir hayat nizamı (müesseseler ) oluşturulması gerekmektedir..Dil ile ikrar kalp ile tasdik kişinin kendi iradesiyle yapacağı tercihtir, isteyen cenneti isteyen cehennemi tercih eder bizimki tebliğdir diyebileceksek bize düşen insanlığa İslamın koşullarına göre hizmet etmektir. Din her gün değişen toplum hayatına uyar ve ona uyum sağlar. Mesela teknoloji geliştikçe din de teknolojiden faydalanır. Bu da dinin dinamizmini gösterir.