10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Berkay Yayıncılık

10. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Berkay Yayıncılık Cevap anahtarı

Sayfa 138 Cevabı

Kalın yaydan ince yaya gönderilen atmanın hızında, dalga boyunda ve frekansında görülen değişiklikler nelerdir?

Cevap: Geçişlerde geçebilen ve yansıyan iki dalga olur. Bu iki dalganın da genliği ilk dalganın genliğinden küçüktür. Çünkü genlik enerji ve şiddetle ilgilidir. Kalın yaydan ince yaya geçen bir atmanın hızı artar. İnce yay hızın arttığı bir ortamdır ve hız sadece ortama, frekans ve periyot ise sadece kaynağa bağlıdır. İnce yayan geçerken genlik de yansın ve geçen atma arasında paylaşılacak ve azalacaktır. Yani genlik azalır hız artar. İnce yaydan kalın yaya geçerken yine paylaşılan genlik azalır. Bu sefer kalın ortamda kütle/uzunluk oranı daha fazla olacağı için hız azalır. Yani genlik azalır hız da azalır.

Sayfa 139 Cevabı

A) Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
1. Bir atmanın dalga boyunu küçültmek için neler yapılabilir?

Cevap: Frekans artırılmalı (periyot azaltılmalı)

2. Atma ve periyodik dalga arasındaki farklar nelerdir?

Cevap: Atma, titreşimle ortama aktarılan enerjinin meydana getirdiği tek sarsıntıdır. Periyodik dalga ise kaynağın düzenli ve sürekli titreşimi sonucunda eşit zaman aralıkları ile eşit sayıda ve özdeş sarsıntılardan oluşur. Atma, temel bir fizik kavramı olarak kabul edilmez. Periyodik dalgaların yapı ve özelliklerinin anlaşılmasını kolaylaştırmak için türetilen bir geçiş kavramıdır.

3. Gergin bir yayda oluşturulan periyodik dalgaların hızı nelere bağlıdır?

Cevap: Yayılma hızı, yayı geren kuvvete, yayın birim uzunluk başına düşen kütlesine yani yayın cinsine bağlıdır.

4. Uzun bir ipin ucunu yukarı ve aşağı sallayarak enine bir dalga oluşturuyorsunuz. Dalga boyunu daha kısa yapmak için halatı nasıl sallayacağınızı açıklayınız. Dalganın aktardığı enerjiyi artırmak için halatın ucunu nasıl sallarsınız?

Cevap: Dalga boyunu azaltmak için iple birim zamanda daha çok dalga oluşturulmalıdır. İpin denge konumundan daha fazla ayrılarak titreştirilmesiyle üretilen dalgaların enerjisi artırılmış olur.

5. Aynı yay üzerinde karşılıklı olarak oluşturulan şekillerdeki atmaların üst üste bindiklerinde görünümleri nasıl olur? Çizerek gösteriniz.

Cevap:

6. Aşağıda verilen dalga modellerinden hangilerinde hem dalga boyu (A) hem de genlik (y) doğru gösterilmiştir?

Cevap: Yalnız 3

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıda verilen dalga modellerinden hangisi periyodik dalgayı temsil etmez?

Cevap: D

2. Hangi ifade periyodik dalgayı tanımlar?
A) Esnek ortamda sabit hızla yayılan tek dalga
B) Düzensiz aralıklarla oluşturulan özdeş dalga serisi
C) Düzenli aralıklarla yayılan bir sarsıntı dizisi
D) Aynı ortamda değişik şekillerde oluşturulan sarsıntı
E) Bir ucu eşit zaman aralıklarında farklı genliklerle titreştirilen yayda oluşan dalga

Cevap: B

3. İki öğrenci düz bir zeminde sarmal bir yayı gergin hale getirir. Daha sonra yayın bir ucunu kısa süreliğine tekrar tekrar yukarı ve aşağı hareket ettirir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yaydaki dalgaların frekansını açıklar?
A) Yayın yukarıya kaldırıldığında ulaştığı yükseklik
B) Bir dalganın yay boyunca yayılması için geçen süre
C) Yayın birim zaman aralığında yukarı ve aşağı hareket etme sayısı
D) İki dalga tepesi arasındaki mesafe
E) Bir dalga tepesinin dalga boyu kadar ilerlemesi için geçen süre

Cevap: C

4. Yansıyan bir dalganın aşağıda verilen özelliklerinden hangisi kesinlikle değişir?
A) Doğrultu B) Periyot C) Hız büyüklüğü D) Dalga boyu E) Yön

Cevap: E

Sayfa 140 Cevabı

Doğrusal ve dairesel su dalgaları nasıl oluşturulur? Oluşturulan dalganın şekli, kaynağın şekline bağlı mıdır? Su dalgaları üzerinde ilerleme yönü, dalga tepesi ve dalga çukurunu gösterebilir misiniz?

Cevap: Dalgalara örnek olarak verdiğimiz ilk olaylardan birisi durgun su üzerindeki dalgalardır. Suya attığımız bir taşın oluşturduğu dairesel dalga taşın suya değdiği noktadan başlar, su üzerinde ilerleyerek gittikçe genişler. Eğer su yüzeyine bir cetvel batırılıp çıkarılırsa oluşan dalgalar doğrusal dalgalardır. Su dalgaları fazla derine gitmeden yüzeyde hareket ettiklerinden dipteki balık ve denizaltı dalgalardan etkilenmeden yoluna devam edebilirler. Öyleyse bir denizaltı kaptanı, yüzeydeki bir gemi kaptanının fırtınalı denizden korktuğu kadar korkmaz. Denizaltı dibe dalarak yukarıdaki güçlü dalgalardan kendini koruyabilir.

Doğrusal ve dairesel su dalgaları düzlem ve parabolik engelden nasıl yansır, şekillerini korurlar mı?

Cevap: Doğrusal dalgaların düzlem engelde yansıması yansıma kanunlarına göre gerçekleşir.Temel yansıma yasalarına göre gelme açısı yansıma açısına eşittir.Gelen ışın ile yansıtıcı yüzeyin normali arasındaki açıya gelme, yansıyan ışın ile normal arasındaki açıya yansıma açısı denir.Şekildeki i açısı gelme açısı, r açısı da yansıma açısıdır. Gelme açısı, yansıma açısına eşittir. Bu olayda yansıma, ışığın yansıtıcı bir yüzeye çarparak geldiği ortama geri dönmesidir.

Fotoğrafı verilen su dalgaları denizin iç kısımlarından farklı, kıyıya yakın bölgelerde farklı görünmektedir. Dalgaların görünüşündeki bu farklılık, dalga hızının bağlı olduğu değişkenler göz önüne alınarak nasıl açıklanır?

Cevap:

Sayfa 148 Cevabı

Derinliği her yerinde aynı olan bir dalga leğeninde M noktasında oluşturulan dairesel dalgalar, çukur engelde yansıdıktan sonra yine aynı noktada odaklanan dairesel dalgalara dönüşüyor. Buna göre IKTI mesafesi odak uzaklığının kaç katına eşit olur (| ML | = | LK | = | KT |)?

Cevap:

Sayfa 157 Cevabı

Derin ortamdan sığ ortama giren periyodik su dalgalarının yayılma hızı, dalga boyu ve frekansı nasıl değişir?

Cevap:

1.Aşağıdaki soruları, su dalgasını temsil eden yukarıdaki grafikten yararlanarak cevaplayınız.
a. Dalganın periyodu kaç saniyedir?

Cevap: 10 saniye

b. Dalganın frekansı kaç Hz’ dir?

Cevap: 1/10

c. Dalga boyu 10 m olduğuna göre dalganın yayılma hızı kaç m/s’ dir?

Cevap:

2.Yukarıdaki görsel bir dalga leğeninde oluşturulan su dalgalarını temsil etmektedir. Kaynağın frekansı 5 s olduğuna göre dalganın yayılma hızı kaç cm/s’dir?

Cevap: λ= 48/4=12 cm v =λƒ= 12.5=60 cm/s

3. I. Periyot II. Dalga boyu III. Yayılma hızı
Bir dalga leğeninde oluşturulan periyodik dalgaların yukarıda verilen özelliklerinden hangisi, leğendeki su miktarının azalmasıyla değişir? Açıklayınız.

Cevap: II. Dalga boyu ve III. Yayılma hızı

4. I. Frekans II. Periyot III. Dalga boyu IV Dalga sayısı V Hız
Bir yüzme havuzunun kenarında oturan öğrenci, ayağını suda hep aynı derinliğe daldırıp çıkarmaktadır. Öğrencinin bu işlemi daha hızlı yapması, oluşan dalgaların hangi özelliğini artırır?

Cevap: I. Frekans ve IV. Dalga sayısı

5. Bir dalga leğeninde X ortamından Y ortamına gönderilen atmanın görünümü şekildeki gibidir. Buna göre; I. X ortamı daha derindir. yargılarından hangisi doğrudur? Açıklayınız.

Cevap: I. X ortamı daha derindir. II. λx > λy ortamı

Sayfa 158 Cevabı

Farklı müzik aletleri neden değişik sesler çıkarır? Bir flütün sesi neden bir klarnetin sesinden farklıdır?

Cevap: Müzik aletlerinin kimi telli, kimi üflemeli ya da vurmalı şekilde olmakta olup, seslerin titreşimi, tel gerginlikleri ya da yapısal özelliklerine göre farklılaşırlar. Bu nedenle farklı sesler çıkarırlar.

Müzikle gürültü arasındaki fark nedir? Ses kirliliği ne demektir?

Cevap: Müzik kulağa güzel gelir veya sözleri vardır ritmi ve bir düzeni vardır. gürültü insanı rahatsız eder.desibel yükseldikçe daha çok zarar verir. Ses kirliliği: Ses kirliliği ya da gürültü, insanı rahatsız eden, istenmeyen veya bie bir anlam ifade etmeyen seslerdir. Ses kirliliğinin, işitme organlarımız, sinir sistemimiz, konsantrasyon üzerinde pek çok olumsuz etkisi vardır.

Sismik araçla yerin farklı katmanlarına yöneltilen ses dalgalarıyla, yer altındaki su,petrol ve doğal gaz rezerv alanları belirlenmektedir. Ses dalgalarından başka hangi alanlarda yararlanılır?

Cevap: Günümüzde bazı teknolojik araçlarda ses dalgalarının yansımasından yararlanılır. Bazı canlıların vücutlarındaki ses sistemlerini kullanması, teknolojik araştırmalar yapan bilim adamlarına ilham kaynağı olmuştur. Sonar adı verilen sistemle deniz tabanının haritası çıkarılabilir, batık gemilerin yeri tespit edilebilir. Ultrason adı verilen araç sayesinde ses dalgaları kullanılarak insanların iç organlarına bakılabilir. Polis radarları aynı prensiple oto yolda hareket eden araçların hızlarını kontrol eder. Uçak ve gemilerdeki radar cihazları ile geniş bir bölgede bulunan varlıklar tespit edilebilir.

Sayfa 169 Cevabı

Çok yüksek gürültülü alanlarda çalışan kişilerin işitme duyusunun korunması için geleneksel yöntemler, çoğunlukla gürültüyü engelleme veya azaltma çabalarından oluşmaktadır. Oldukça yeni bir teknoloji ile ortam gürültüsünü engellemeyen, gürültüyü algılayan ve onu ürettiği sesle yok eden elektronik bir cihaz kullanılır. Daha fazla sesle kulağa gelen ses seviyesi nasıl azaltabilir? Tartışınız.

Cevap:

Ses şiddeti, ses yüksekliği, rezonans, tını, yankı, ince ses, kalın ses kavramlarından ne anlıyorsunuz? Açıklayınız.

Cevap:

A) Aşağıdaki açık uçlu soruları cevaplayınız.
1. İki diyapazon aynı genlikli titreşim yapmaktadır. Ancak birinin frekansı diğerinden iki kat daha fazladır. Hangi diyapazonun ürettiği sesin düzeyi daha yüksek olur?

Cevap: Frekansı yüksek olan diyapazon

2. Ezgi derin bir vadide bağırdığında, kendi sesinin ardından oluşan yankıyı duymaktadır. Aynı olay Ay’daki benzer bir vadide oluşur mu? Neden?

Cevap: Oluşmaz. Çünkü sesin yayılması dolayısıyla duyulması için maddesel ortama ihtiyaç vardır.

3. Bir ses dalgası havadan suya geçtiğinde, frekansı veya dalga boyu değişir mi? Açıklayınız.

Cevap: Frekans kaynağa bağlı olduğundan değişmez. Dalga boyu ortama da bağlı olduğundan değişir.

4. Ses, titreşim, sesin yayılması, sesin şiddeti, boşluk, maddesel ortam, ses kirliliği, ses yalıtımı, gürültü, iletişim kavram ve sözcüklerini kullanarak “ses” ile ilgili bir metin yazınız.

Cevap: Helin ormanda yürürken uzaklardan bir ses geldi ses şiddeti okadar çoktuki kulak zarını delecek gibiydi sese doğru yürüdü yürüdü yakınlaştı sonra şiddeti azaldı fısılt duydu yürüdüyürüdü işitmek için sonra baktı bir fare yere düşen mikrofunu ses ayarıyla oynuyor diyer fare ise bağırıyormuş

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Aşağıdaki ifadelerden hangisi, bir ses dalgasının havadan suya geçtiğinde ne olacağını açıklar?
A) Ses dalgasının hızı artar. B) Periyodu artar.
C) Ses dalgasının hızı azalır. D) Ses dalgasının frekansı artar.
E) Ses dalgasının dalga boyu azalır.

Cevap: A

2. Denizdeki iki botun mürettebatı birbiriyle doğrudan konuşarak iletişim kurar. Ancak aralarındaki mesafe denizdeki botlarla aynı olan iki uzay aracının mürettebatı, birbiriyle iletişim kurmak için mikrofon ve alıcıdan oluşan bir tür radyo kullanır. Bunun sebebini aşağıdakilerden hangisi açıklar?
A) Uzayda hava akımının olmaması B) Uzay aracının kapılarının kapalı olması
C) Uzay aracının sesten hızlı hareket etmesi D) Uzay aracının içinde yeterli havanın olmaması
E) Uzayda sesi iletecek havanın olmaması

Cevap: E

3.Ses dalgalarının özelliklerinin incelenmesinde osiloskop denilen bir cihaz kullanılır. Bunun için ses dalgaları bir mikrofon aracılığıyla elektrik akımına dönüştürülerek osiloskop ekranında görülebilir hâle getirilir. Yandaki şekilde iki osiloskop ekranında görülen dalgalar, A ve B seslerinin aynı zaman aralığındaki durumunu göstermektedir. Buna göre A sesinin B sesinden farkını aşağıdakilerden hangisi açıklar?
A) A sesinin yayılma hızı daha yüksektir.
B) A sesinin frekansı daha yüksektir.
C) A sesinin genliği daha büyüktür.
D) A sesinin dalga boyu daha büyüktür.
E) A sesinin enerjisi daha fazladır.

Cevap: E

Sayfa 170 Cevabı

Deprem dalgası nedir, nasıl oluşur? Depremlerin çoğunlukla belirli bölgelerde meydana geldiği söylenebilir mi?

Cevap: Deprem dalgalarına sismik dalga da denir. Deprem sonucunda oluşarak yerin iç kesimlerinde ya da yüzeyi boyunca yayılan titreşimlere deprem dalgaları denir.

Depremin sıkça olduğu yerlerde gerilim ve fazla hareket sonucu “Deprem Dalgaları” ortaya çıkmaktadır.
Deprem Dalgaları üç’e ayrılır.
1. => Boyuna Dalgalar
2. => Enine Dalgalar
3. => Yüzey Dalgaları
Boyuna Dalgalar ⤵⤵⤵
Sıkça görülen yerlerde fay hatları arasında çok hızlı yayılan dalgadır ve buna “P” dalgası denmektedir.
Enine Dalgalar ⤵⤵⤵
Sıkça görülen yerlerde fay hatları arasında çok yavaş yayılan dalgalardandır.
Çok yavaş olduğu için buna “S” adı verilmiştir.
Yüzey Dalgaları Ikiye Ayrılır ⤵
Hareketine göre veya cismine göre hızı veya yavaşlığına göre yayılan dalga türüdür.
Depremler nasıl ölçülür? Depremin şiddeti ve büyüklüğü ne demektir? Bu kavramlar arasındaki farklar nelerdir?

Cevap: Depremler, “sismograf” ile ölçülür ve kaydedilir. Bir depremin anlık büyüklüğü, “Richter” ölçeği ile ifade edilir. Bu ölçeğe göre 3 ve altı şiddetteki depremler genelde hissedilmezken 7 ve üstü şiddetteki depremler yıkıcı olabilir. Sarsıntının şiddeti “Mercalli” şiddet ölçeği ile ölçülür.

Depremler, önlenemez doğa olayıdır. Bu olayda can ve mal güvenliği için ne tür önlemler alınabilir?

Cevap:

Erken uyarı sistemleri kurulmalıdır.
Deprem araştırma merkezleri kurulmalıdır.
Deprem çalışmaları yapan ekipler oluşturulmalıdır.
Sismoloji çalışmaları için çeşitli üsler kurulmalıdır.
Şehirlerde imar ve iskan depreme dayanıklı yapılmalıdır.
Deprem tehlikesinin olduğu yerlerde imar ve iskan yasalanmalıdır.
Depremle ilgili bilinçlendirme faaliyetleri yapılmalıdır.
Deprem sonrası hazırlık aşamaları bilinmeleridir.
Acil toplanma meydanları belirlenmelidir.
Depremlerde görev alacak arama – kurtarma ekipleri oluşturulmalıdır.
Ev eşyaları, işyerlerinde eşyalar sabitlenmelidir.
Yerleşim alanlarında acil çıkış yerleri oluşturulmalıdır.
İnsanların deprem esnasındaki davranışları için eğitim verilmelidir.
Depremden etkilenmeyecek teknolojiler geliştirilmelidir.

Sayfa 177 Cevabı

Deprem bölgeleri ile fay hatları arasında bir ilişki var mıdır? Açıklayınız.

Cevap: Depremler, en çok fay hatlarının olduğu yerlerde gerçekleşirler. Fay hatlarının en çok olduğu alanlar, deprem riskinin en çok olduğu yerlerdir.

1. I. Deprem sarsıntılarını belirleyen, ölçen ve kaydeden alete sismograf denir.
II. Depremleri meydana getiren enerji boşalmalarının oluşturduğu dalgalara sismik dalga denir.
III. Depremin meydana getirdiği titreşimlerin kayıtlarına sismogram adı verilir.
Yukarıdaki tanımlamalardan hangileri doğrudur?

Cevap: I, II ve III

2. I. Richter Ölçeği, 1’den 9’a kadar değişen bir skala kullanır.
II. Richter Ölçeği’nin büyüklüğündeki her 1 birimlik artış sismik dalga genliğinin 10 kat artmasına karşılık gelir.
III. Bir depremin büyüklüğü Richter Ölçeği’ne göre 1 birim arttığı zaman, depremin yıkıcı gücü yaklaşık 10 katına çıkar. Richter Ölçeği hakkında yukarıda yapılan açıklamalardan hangileri doğrudur?

Cevap: I ve II

3. I. Yer sarsıntıları daha fazla hissedilir.
II. Sismik dalga genlikleri artar.
III. Daha düşük frekansla titreşir.
Binaların neden gevşek zeminlere yapılmaması gerektiğini açıklamak için yukarıdaki yargılardan hangisini kullanırsınız?

Cevap: I ve III

4. I. Depremlerin tamamının yeri ve zamanı doğru tahmin edilebiliyor.
II. Depremin zamanı doğru tahmin edilebiliyor ancak yeri tahmin edilemiyor.
III. Bir bölge için sismik risk analizi yapılarak tahminde bulunulabilir.
Depremlerin tahmin edilmesi hakkında yapılan yukarıdaki açıklamalardan hangisi doğrudur? Belirtiniz.

Cevap: Yalnız III

5. I. Yurdumuzda depremlere ait kayıtlar Kandilli Rasathanesinde tutulur.
II. Deprem dalgaları enine dalgadır.
III. Kayalık, sert zeminler deprem etkisiyle daha yüksek frekansla titreşir.
Deprem hakkında yukarıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

Cevap: I ve III

6. I. Depremin şiddeti Richter Ölçeği ile ölçülür.
II. Depremin büyüklüğü Düzeltilmiş Mercalli Ölçeği ile belirlenir.
III. Düzeltilmiş Mercalli Ölçeği I- XII skalasını kullanır.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

Cevap: Yalnız III

Sayfa 181 Cevabı

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

Cevap:

1. (D) Dalga kaynağının titreşim hızı artarsa dalga boyu azalır.
2. (Y) Şiddetli sesler daha süratli yayılır.
3. (Y) Dışarıdaki sesler, sadece kapı ve pencerelerin altındaki ve kenarlarındaki boşluklardan geçerek evlerimizin içerisine ulaşır.
4. (Y) Tokmakla vurulan bir davulda ses sadece tokmağın değdiği kısımdan yayılır.
5. (D) Denizlerin derinliğinin veya batık gemilerin yerinin tespit edilmesinde Sonar adı verilen bir cihazdan yararlanılır.
6. (Y) Yankı her durumda algılanır.
7. (Y) Uzaydaki iki astronot Dünya’da olduğu gibi herhangi bir araç kullanmadan karşılıklı sohbet edebilir.
8. (Y) Her madde ses oluşturmaz.
9. (D) Metaller ses yalıtımı için uygun değildir.
10. (D) Rezonans, titreşen cisimlerin doğal frekanslarında gerçekleşir.
Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları kutucuklarda yer alan kavram ya da ifadelerden uygun olanlarıyla tamamlayınız.
Mercalli , 3, atma , 100 ,periyodik ,dalga farklı, hızlarla , 17 , deprem, bilimi ,sismoloji
1. Yankı olayının havada algılanabilmesi için kaynak ile engel arasında en az 17 metre mesafe olmalıdır.
2. Esnek bir ortamda eşit zaman aralıklarında oluşturulan sarsıntılara periyodik dalga denir.
3. Depremlerin nasıl oluştuğunu ve deprem dalgalarının yer kabuğu içinde nasıl yayıldıklarını inceleyen
bilim dalına deprem bilimi (sismoloji), denir.
4. Depremin şiddeti Marcelli ölçeği ile belirlenir.
5. Ses farklı maddesel ortamlarda farklı hızlarla yayılır.
6. Bir depremin merkez üssünü belirlemek için en az 3 tane sismograf istasyonu gerekir.
7. Titreşimle ortama aktarılan enerjinin meydana getirdiği tek sarsıntıya atma denir.
8. Richter Ölçeği’ne göre büyüklüğü 8 olarak belirlenen depremindeki yer hareketi, büyüklüğü 6 olarak belirlenen depremdeki yer hareketinden 100 kat daha fazladır.

Sayfa 182 Cevabı

1. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
Yandaki şekil bir ip dalgasının herhangi bir anını temsil etmektedir.
İp üzerinde gösterilen P noktasının hareket yönü hakkında verilen en doğru ifade aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yukarı doğru hareket ediyor.
B) Aşağı doğru hareket ediyor.
C) Sağa ilerliyor.
D) Hareketsizdir.
E) Çok düşük hızla hareket ediyor.

Cevap: A

2.Bir voleybol oyuncusunun eli, smaç yaparken fileye temas ediyor ve file boyunca yayılan bir sarsıntı oluşuyor. Bu örneği aşağıdaki kavramlardan hangisini açıklamak için kullanırsınız?
A) Enine dalga
B) Boyuna dalga
C) Periyodik dalga
D) Titreşim
E) Atma

Cevap: E

3. Gergin bir yay üzerinde oluşturulan genlikleri aynı, genişlikleri farklı A ve B atmaları oklarla gösterilen yönlerde yayılmaktadır. Atmaların süratleri ile ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi doğrudur?
A) A atmasının sürati B’ninkinden büyüktür.
B) A atmasının sürati B’ninkinden küçüktür.
C) Atmaların süratleri birbirine eşittir.
D) Atmaların şekline bağlıdır.
E) Atmaların yönüne bağlıdır.

Cevap: C

4. Yandaki görsel aynı ortamda birbirine yaklaşmakta olan genlikleri ve genişlikleri eşit iki atmayı temsil etmektedir. Bu atmalar üst üste bindiklerinde oluşan bileşke atmanın görünümü aşağıdakilerden hangisi olur?

Cevap: B

5. I. Mekanik dalgalar her yöne yayılırken elektromanyetik dalgalar sadece bir yönde yayılır.
II. Mekanik dalgalar yayılmak için maddesel ortama ihtiyaç duyarken, elektromanyetik dalgalar boşlukta da yayılır.
III. Mekanik dalgalar farklı hızlarla yayılırken elektromanyetik dalgalar yalnızca ışık hızıyla yayılır. Yukarıdaki ifadelerden hangisi ya da hangileri doğrudur?
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III

Cevap: D

Sayfa 183 Cevabı

. Yandaki görsel aynı ortamda yayılan X ve Y dalgalarını göstermektedir. Bu iki dalganın karşılaştırılması hangi seçenekte doğru yapılmıştır?
A) X dalgası, Y dalgasının genliğinin yarısına sahiptir.
B) X dalgası, Y dalgasının genliğinin iki katına sahiptir.
C) X, dalgası Y’den daha düşük frekansa ve daha uzun dalga boyuna sahiptir.
D) X, dalgası Y’den daha yüksek frekansa ve daha uzun dalga boyuna sahiptir.
E) X, dalgası Y’den daha küçük periyoda ve daha uzun dalga boyuna sahiptir.

Cevap: C

7. Derinliği sabit dalga leğeninde periyodik doğrusal dalgalar oluşturuluyor. Dalgaların frekansı değişince dalga boyu da değişir. Aşağıdaki grafiklerden hangisi bu değişimi gösterir?

Cevap: C

8. Aşağıdaki dalga örneklerinden hangisi en hızlı yayılır?
A) Okyanuslarda yayılan su dalgaları
B) Güneş’ten gelen elektromanyetik dalgalar
C) Kayalardan geçmekte olan sismik dalgalar
D) Bir keman telinden yayılan ses dalgaları
E) Sarmal bir yayda oluşturulan enine dalgalar

Cevap: B

9. Bir deprem dalgası için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sismik dalgalardır.
B) Enerji içten yüzeye her yönde yayılır.
C) Manto tabakasında katı yüzeyden daha hızlı yayılır.
D) Farklı zeminleri farklı şekilde etkiler.
E) Merkez üssünden çevreye yayılan dalgalardır.

Cevap: E

10. I. Depremin büyüklüğü arttıkça şiddeti de artar.
II. Depremin şiddeti Richter Ölçeği ile ölçülür.
III. Richter Ölçeği’nin ölçeklendirme aralığı I – XII’dir.
Yukarıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I ve III E) I, II ve III

Cevap: A

11. Çok katlı bir binanın 8. katındaki evinizde ders çalışırken meydana gelen depremi fark ettiniz. Bu durumda aşağıdakilerden hangisini yapmak yanlış olur?
A) Derhal odayı terk ederek asansöre yönelmek
B) Çök – kapan – tutun pozisyonu almak
C) Devrilme riski olan eşyalardan uzak durmak
D) Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmak
E) Panik yapmamak

Cevap: A

Sayfa 184 Cevabı

12. Yandaki görsel bir depremi temsil etmektedir.
Görseldeki “A” harfi ile belirtilen bölge; …
A) faydır. B) fay hattıdır.
C) odak noktasıdır. D) sismik dalgadır.
E) merkez üssüdür.

Cevap: C

13. Ahşap bir kap üzerine gerilen kauçukla şekildeki müzik aleti yapılıyor. Bu müzik aletinden daha yüksek frekanslı ses elde etmek için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) Kauçuğun gerginliği artırılmalıdır.
B) Kauçuğun üzerine ince bir bez örtülmelidir.
C) Mevcut kauçuk daha kalın bir kauçuk ile değiştirilmelidir.
D) Kauçuğa daha büyük (ağır) bagetle vurulmalıdır.
E) Mevcut ahşap kap daha büyük bir kapla değiştirilmelidir.

Cevap: A

1.Yandaki grafik bir su dalgasını temsil etmektedir. Buna göre;
a. Dalganın genliği kaç metredir?

Cevap: 1 m

b. Dalganın dalga boyu kaç metredir?

Cevap: 10 m

c. Grafikten elde edilen bilgilerle dalganın frekansı hesaplanabilir mi? Neden?

Cevap: Dalganın frekansı hesaplanamaz. Çünkü hız bilinmiyor.

2. İrem esnek bir yayda şekildeki gibi periyodik dalgalar oluşturuyor. Ardışık 3 dalga tepesi arasındaki uzaklık 12 cm ölçülüyor. Dalgaların yayılma hızı 6 cm/s olduğuna göre frekansı kaç s-1 dir?

Cevap:

Üç dalga tepesi arası 2m’dır.
2m = 12 cm ⇒ m = 6 cm,
v = m.ƒ
6 = 6 . ƒ ⇒ 1 s–1 olur.
3.Bir dalga leğeninde oluşturulan şekildeki doğrusal dalgaların II. engelden yansıdıktan sonraki durumunu çizerek gösteriniz.

Cevap:

Sayfa 185 Cevabı

4. Gerginliği sabit bir sarmal yayda oluşturulan periyodik dalgaların frekansı iki katına çıktığında, dalga boyu nasıl değişir?

Cevap: v = m.ƒ (Aynı ortamda m, frekans ile ters orantılıdır. Frekans iki katına çıktığında dalga boyu yarıya iner).

5. Bir dalga leğeninde doğrusal dalga kaynağından çıkan şekildeki atmanın sığ ortam ile derin ortamı ayıran sınır yüzeyini geçtikten sonra alacağı şekli çizerek gösteriniz.

Cevap: Derin ortamda dalgalar hızlı yayılır.

6. 7 büyüklüğündeki bir depremin şiddeti farklı yerlerde farklı değerler alabiliyor. Bunun sebebini açıklayınız.

Cevap: Şiddet; depremin yapılar, doğa ve insanlar üzerindeki etkisini ifade eder. Farklı yerlerde farlı yapı ve zemin özelliklerinin olması şiddetin de farklı olmasına yol açar.

7. Bir ses dalgasının madde iletimi olmadan enerjiyi iletmesi nasıl mümkün olur? Bir model çizerek gösteriniz.

Cevap: Ses basınç etkisiyle hava moleküllerinin sıklaşıp seyrelmesine yol açarak çevreye yayılan mekanik dalgalardır. Bu dalgalarda enerji, moleküllerin enerjilerini birbirine aktarmasıyla iletilir.

8. Atma ve periyodik dalga arasındaki farklar nelerdir?

Cevap: Atma, ortama aktarılan tek sarsıntıdan ibarettir. Periyodik dalga ise, düzenli titreşim sonucunda eşit zaman aralıklarında eşit sayıda dalga üretilmesiyle oluşur.

Fizik öğretmeni sınıfına uzun bir sarmal yay getirir ve öğrencilerine, “Bu yayda baş aşağı enine bir atma oluşturduktan sonra aynı enine atmayı yakalayacak ikinci bir baş aşağı enine atmayı oluşturanlara büyük bir ödülüm olacak.” der. Sınıfta bunu yapabileceklerini düşünen üç öğrenci çalışmaya koyulur. Öğrencilerin soruna ilişkin düşünceleri aşağıdaki konuşma balonlarında verilmiştir.
Sizce bu düşünceler arasında öğrencilerin ödülü almasını sağlayacak bir görüş var mıdır? Yoksa, bunun sebebini öğrencilerin düşüncelerindeki hatalarla ilişkilendirerek açıklayınız.

Cevap: Sarmal bir yayda oluşturulan atmaların yayılma hızı Cem’in ifade ettiği gibi yayın gerginliğine ve birim boyunun kütlesine bağlıdır. Atmanın hızı, genliğinin büyük olmasından ve yayın hızlı titreştirilmesinden etkilemez.

Sayfa 188 Cevabı

Bilim insanları, ışığın yapısını ve davranışını açıklamak için farklı modeller oluşturmuşlardır. Bu modeller nelerdir? Söz konusu modelleri açıklamak için yukarıdaki görsellerden faydalanılabilir mi?

Cevap:

Herhangi bir ışık olayında üç önemli özellik ölçülür. Bunlar ışık şiddeti, ışık akısı ve aydınlanma şiddetidir. Işık akısı, ışık şiddeti ve aydınlanma arasında nasıl bir ilişki vardır? Gücü büyük olan kaynakların her üç özelliğine ilişkin değerlerin de yüksek olduğu söylenebilir mi?

Cevap:

Yukarıdaki görselde ışığın saydam, yarı saydam ve saydam olmayan cisimlerle etkileşimi görülmektedir. Sizce bu cisimlerden hangisinin gölgesi oluşur? Geleneksel Türk Gölge Oyunu Karagöz Hacivat oyununda burada resimlenen cisimlerden hangisinin kullanılması uygun olur? Karagöz ve Hacivat tasvirleri camdan yapılmış olsaydı gölgesi belirgin bir şekilde oluşur muydu?

Cevap:

Sayfa 203 Cevab

1. I. Isaac Newton II. Christiaan Huygens III. Thomas Young
Yukarıda verilen bilim insanlarından hangisi ışığın dalga modelini savunmuştur? Açıklayınız.

Cevap: II ve III (Christian Huygens ve Thomas Young)

2. I. Isaac Newton II. Christiaan Huygens III. Max Planck
Yukarıda verilen bilim insanlarından hangisi ışığın tanecik modelini savunmuştur? Açıklayınız.

Cevap: I ve III (Isaac Newton ve Max Planck)

3. I. Işık şiddeti II. Kaynağa olan uzaklık III. Kaynaktan yayılan ışınların doğrultusu
Aydınlanma şiddeti yukarıdaki ifadelerden hangisine bağlıdır? Açıklayınız.

Cevap: I, II ve III

4. I. İçme suyu II. Pencere camı III. Hava IV Buzlu cam V Yağlı kâğıt
Yukarıda verilen maddelerden kaç tanesinin arkasından etrafa baktığınızda etraftakileri net görürsünüz? Neden?

Cevap: I, II ve III Çünkü bu maddeler saydamdır.

5. Zeynep, havanın karardığı akşam saatlerinde evinin önünde yanmakta olan sokak lambasının altında işaretlenmiş K, L, M, N ve O noktalarından geçiyor.
Zeynep’in yolu üzerindeki K, L, M, N ve O ile gösterilen noktalardan geçerken oluşan gölgesinin boyuna ait sütun grafiğini çiziniz. (Noktaların arasındaki uzaklıklar eşittir.)

Cevap:

6. Işık yayan el fenerinin bir duvarda oluşturduğu aydınlık dairenin alanı bu fenerin duvara olan uzaklığına bağlıdır. Fener duvardan uzaklaştırıldıkça ışık dairesinin alanı artar. Bu durum, duvara düşen ışık akısının miktarının arttığını gösterir mi? Açıklayınız.

Cevap: Duvara düşen ışık akısı değişmez.

Sayfa 204 Cevabı

Yansıma nedir? Yansıma kanunları nelerdir?

Cevap: Yansıma; homojen bir ortamdaki ışığın parlak ve yansıtıcı bir ortama çarparak yön ve doğrultu değiştirip çıkış yerine geri dönmesidir.

Yansıma kanunları;

1-) Gelen ışın, normal ve yansıyan ışın aynı düzlem üzerindedir. (Yani aynı düzlem üzerinde gösterilebilir.).
2-) Gelme açısı yansıma açısına eşittir.
3-) Bir yüzeye normal doğrultusunda yani dik gelen ışınlar kendi üzerinden geri yansırlar.
Bir su birikintisinin düzlem yüzeyi neden görüntü oluşturur?

Cevap:

Görseldeki ayna bir tümsek aynadır. Otomobillerde yan ayna olarak tümsek aynanın tercih edilmesinin sebebi nedir? Aynanın üzerinde “Cisimler aynada göründüğünden daha yakındadır.” ibaresine neden yer verilmiştir? Küresel aynalar başka nerelerde kullanılır?

Cevap: Küresel aynalar ikiye ayrılır.

ÇUKUR:
Diş hekimlerinin kullandığı araçlarda kullanılır.
Diş hekimlerinin kullandığı araçlarda kullanılır.
El fenerlerinde
Mikroskopta
TÜMSEK:
Alışveriş merkezlerinde ve kavşaklarda kullanılan güvenlik aynası
Dikiz aynası
Lüneparkta kullanılan kahkaha aynaları

Sayfa 219 Cevabı

Bir top, merkezin dışındaki bir notadan çukur aynaya doğru yavaşça yuvarlanıyor. Görüntünün yeri ve büyüklüğü hareket süresince nasıl değişir?

Cevap:

1. Gece ıslak asfalt yolda araba kullanmak mı, kuru asfalt yolda araba kullanmak mı daha kolaydır? Neden? Yandaki görselden faydalanarak açıklayınız.

Cevap: Islak asfalt yolda düzgün yansıma olur. Bunun sonucunda göze daha çok ışık ışını ulaşarak gözleri
kamaştırır. Aynı etki asfalt yolda görülmez. Asfalt yüzeyde dağınık yansıma gözlendiğinden
göze rahatsız edecek kadar fazla ışık ulaşmaz.

2. Çukur aynaya gönderilen ışık ışınlarının yansıması hangi şekilde doğru gösterilmiştir?

Cevap: Yalnız II

3. Tabloda “Kullanıldığı yer” sütununda verilen ifadelere dayanarak aynanın türünü tahmin ediniz. Tahminlerinizi ve bu türdeki aynanın neden tercih edildiğini ilgili sütuna kısaca yazınız.

Cevap:

Sayfa 220 Cevabı

Işık; hava, su veya cam gibi saydam ortamların birinden diğerine geçerken neden doğrultu değiştirir, bu sırada ışığın hangi özellikleri değişir?

Cevap:

Görselde, havadan suya giren ışık, suda bir dizi yansımayla adeta suyun akış yolunu takip ediyor. Bu olaya günlük hayattan örnekler verebilir misiniz? Bu olayın teknolojik uygulamaları nelerdir?

Cevap:

Kesitleri şekillerdeki gibi olan mercekler ışığı nasıl kırar? Kesitleri farklı olan bu mercekler, nerelerde ve hangi amaçlar için kullanılır?

Cevap: Kırılma olayı; ışığın saydam bir ortamdan farklı bir saydam ortama geçerken doğrultu değiştirmesidir. Aynı ortamda ışık kırılmaz. Kırılma olayının olabilmesi için:
1. Saydam ortam olmalıdır
2. Saydam ortamın yoğunlukları farklı olmalıdır.
Kırılma olayının asıl nedeni ışık farklı saydam ortamlara geçerken hızının değişmesidir. Işığın saydam ortamlardaki hızı, ortamın yoğunluğu ile ters orantılıdır. Ortam ne kadar yoğunsa hız yavaştır.
Aklımızda kolay kalması açısından ortamın yoğunluğu ile hızı şöyle açıklayabiliriz. Mesela sırtımızda yük taşıdığımızı düşünelim. Yükümüz ne kadar artarsa hızımız o kadar yavaşlar. Bu örnekte yük yoğunluğu temsil etmektedir.

Sayfa 239 Cevabı

Aşağıda verilen mercek ve mercek sisteminde ışık ışınlarının izlediği yolu çizerek gösteriniz.

Cevap:

Yakınsak mercek bazen bir büyüteç olarak kullanılır. Mercekte cisimlerin neden büyük göründüğünü açıklayınız. Cisme göre büyük görüntü elde etmek için cismin yerleştirilmesi gereken bölgeyi belirtiniz.

Cevap: İnce kenarlı mercekle odak uzaklığı içindeki cisimlere baktığımızda cisimleri olduğundan büyük ve düz görebiliriz. Bu amaçla kullanılan ince kenarlı merceğe büyüteç denir. Eğer cisim merceğin odak uzaklığının dışında ise ters görünür. Odağın dışındaki cisim merceğe yaklaştıkça görüntü büyüyerek mercekten uzaklaşır. Odaktaki cismin görüntüsü sonsuzda olacağı için görünmez.Cisim merceğe yaklaştıkça görüntü de büyüyerek mercekten uzaklaşır. Cisim odaktan sonra merceğe yaklaştıkça zahiri görüntü küçülerek merceğe yaklaşır

1. I. Çukur ayna II. Tümsek ayna
III. Yakınsak mercek IV Iraksak mercek
Yukarıdaki cisimlerden kaç tanesi cisim ile aynı boyutta bir görüntü elde etmek için kullanılabilir? Bunun için cismin konumu neresi olmalıdır?

Cevap: 2 tanesi. Bunun için cisim merkeze ya da 2ƒ noktasına konulmalıdır.

2. I. Düzlem ayna II. Çukur ayna
III. Tümsek ayna IV Yakınsak mercek
V Iraksak mercek
Yukarıdaki optik araçlardan kaç tanesi cisme göre büyük bir görüntü elde etmek için kullanılabilir? Bunun için cisim nereye konulmalıdır?

Cevap: 2 tanedir. Bunun için cisim merkezle tepe noktası arasına ya da 2ƒ ile optik merkez arasına konulmalıdır.

3. Görüntünüz aynada oluştuğu hâlde duvarda neden oluşmaz?

Cevap: Dağınık yansıma oluştuğu için duvarlar görüntü vermez.

4. Arkanızdaki duvarda asılı bir resmi karanlık bir odada karşınızdaki aynadan göremediğiniz hâlde aydınlık bir odada görebilirsiniz. Bu durumda resmi görmenizi sağlayan ışığın yolunu çiziniz.

Cevap:

5.I ışını A ve B merceklerinden oluşan sistemde nasıl kırılır? Kırılmayı çizerek gösteriniz (Merceklerin odak uzaklığı f’dir.).

Cevap:

6. Aşağıdaki kavram haritasını tümsek ayna, düz görüntü, ters görüntü, gerçek görüntü ve sanal görüntü ifadelerini kullanarak tamamlayınız.

Cevap:

Sayfa 240 Cevabı

Işık prizmasının özellikleri nelerdir? Işık prizması üzerine ulaşan ışık nasıl davranır?

Cevap: Birbirine paralel olmayan üçgen kesitli saydam ortamlara ışık prizması denir. Işık prizmasının özellikleri şu şekildedir; renkler ışık prizması üzerinde oluşur. Beyaz ışığın ışık prizması üzerine düşürülmesi sonucu ışık spektrumu oluşur. Bu ışık spektrumundan renkler kırmızıdan mor renge doğru ilerler. Işık prizmaları saydam maddelerden yapılırlar. Işığın kırılma kanunlarına uygun kırılmaya uğrarlar.

Işık prizmalar günlük hayatta bir çok alanda kullanılırlar. Özellikle göz kusurlarından olan şaşılığın derecesinin ölçümünde ışık prizmalarından faydalanılır. Periskoplarda, bisikletlere takılan kedi gözünde, dürbünlerde, reflektörlerde de yine prizmalardan faydalanılır. Reflektörlerin içinde küçük ışık prizmaları vardır ve ışık bu prizmalardan geçip göze gelir. Arabalar yol kenarındaki reflektörlerin yanından geçince reflektörden ışık yansır. Bazı teleskoplarda yine ışık prizması kullanırlar. Prizmalı teleskoplar astronomi alanında kullanılarak en doğru görüntüyü vermektedir. Motorlu araçların arka lambalarında da ışık prizmaları vardır. Optik laboratuvarlarında yine prizmalardan faydalanılır.
Varlıklar ve ışıklar; gözleri, beyni ve duyguları uyaran binlerce renk tonunda görünür. Renk, bilimsel açıdan ne demektir? Varlıkların renkli görünmesi onları oluşturan maddenin mi yoksa ışığın mı bir özelliğidir?

Cevap: Renk göz ile yakalanan bir ışık tesiridir. Işığın eşya üzerine çarpmasıyla, yansıyan ışınlardan gözümüzde meydana gelen duyumların her birine “renk” denir. Renk anlamı; ışık, göz ve beyinle idrak edilir. Bu sebeple renk anlamı üç sistemde ele alınmalıdır.

Lambaların değişik renklerde ışık yaymasının sebebi nedir? Beyaz ışık altında kırmızı görünen bir cisim yeşil ışık altında neden siyah görünür?

Cevap:

Sayfa 252 Cevabı

1. Bir ev kırmızı ve mavi ışığı yansıtan, ancak diğer tüm renkleri soğuran renge boyanmıştır. Ev, beyaz ışıkla aydınlatıldığında hangi renkte görünür? Kırmızı ışık altında hangi renkte görünür?

Cevap: Kırmızı + mavi (magenta) renginde görünür. Kırmızı ışık altında ise kırmızı görünür.

2. Aşağıda verilen filtre sisteminde göze ulaşan ışığın rengini belirleyiniz?

Cevap:

3. Aşağıdaki tam yansımalı prizmaların önüne birer kalem şekillerdeki gibi yerleştirilmiştir. Buna göre;
a) Prizmalarda kalemlerin görüntüsü nasıl oluşur? Çizerek gösteriniz.
b) Her bir prizmanın verdiği görüntünün yerini ve yönelimini cisme göre açıklayınız.

Cevap:

4. Sarı (kırmızı+yeşil) rengi geçirmeyen bir ışık filtresi üzerine beyaz ışık gönderiliyor. Filtreyi geçen ışığın rengi ne olur?

Cevap: Mavi olur.

5. Tablodaki boşlukları kullanılan ışığın rengini ve cismin beyaz ışık altında göründüğü rengi dikkate alarak doldurunuz.

Cevap:

Sayfa 256 Cevabı

Aşağıdaki ifadelerden doğru olanların başına “D”, yanlış olanların başına “Y” yazınız.

Cevap:

1. (D) Boşlukta aydınlanma olmaz.
2. (Y) Tamamen karanlık bir odada beyaz bir kâğıt parçası görülebilir.
3. (D) Odanızın duvarı ışığı yansıtır.
4. (Y) Cisimler ışıksız ortamda biraz görünür.
5. (Y) Bir cismin görüntüsünün büyüklüğü düzlem aynanın büyüklüğüne bağlıdır.
6. (Y) Işığın yayıldığı saydam ortamın optik yoğunluğu (kırılma indisi) arttıkça yayılma hızı da artar.
7. (D) Bir yüzeydeki ışık akısının yoğunluğuna aydınlanma şiddeti denir.
8. (D) Bir çukur aynaya odakla merkez arasındaki bir K noktasından farklı doğrultularda gönderilen ışınlar yansıdıktan sonra asal eksen üzerinde aynı noktadan geçer.
9. (D) İnce kenarlı mercekte odağa yaklaşmakta olan bir cismin görüntüsü giderek büyür.
10. (Y) Işıkta ana renkler kırmızı mavi ve sarıdır.
Aşağıdaki cümleleri kutucuklarda verilen ifadeleri kullanarak uygun şekilde tamamlayınız.

Cevap:

1. Yansıma olayında ışığın sadece……hareket yönü…….. değişir.
2. Işık…..pürüzsüz……… yüzeylerden düzgün yansır.
3. Sonsuzdan kalın kenarlı merceğe yaklaşan cismin görüntüsü….büyüyerek……merceğe yaklaşır.
4. İnce kenarlı mercekte, odak noktasından merceğe yaklaşan cismin görüntüsü ……küçülerek……merceğe yaklaşır.
5. Bir saydam cismin kırılma indisi….ışığın rengine………göre farklılık gösterir.
6. Havadan suya 60°’lik açı ile gelen iki rengin karışımı paralel ışın demeti…….farklı doğrultularda…….kırılır.
7. Bir küresel aynanın odak uzaklığı……eğrilik yarıçapına……bağlıdır.
8. Bir ince kenarlı merceğin odak uzaklığı merceğin içinde bulunduğu ortamın kırılma indisi …..artarsa…….büyür.
9. Kırmızı, yeşil ve mavi ışığın……ana…….renkleridir.
10. Tek renkli bir ışık havadan cama girince……frekansı……değişmez.

Sayfa 257 Cevabı

Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.
1. Mercekler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
(Merceklerin camdan yapıldığını varsayınız.)
A) En iyi dijital kameralar en küçük objektife sahiptir.
B) İnce bir mercek büyük bir odak uzunluğuna sahip olacaktır.
C) Bir merceğin odak uzaklığı, merceğin merkezinden odak noktasına olan mesafenin iki katıdır.
D) Camdan yapılan prizma ile mercek aynı odak uzaklığına sahiptir.
E) Merceklerin odak uzaklığı küresel yüzeylerin yarıçapının yarısı kadardır.

Cevap: B

2. Bir cisim 30 cm odak uzaklığına sahip bir ince kenarlı mercekten 45 cm uzağa yerleştiriliyor. Ortaya çıkan görüntünün özellikleri nelerdir?
A) Gerçek, ters, küçük B) Sanal, düz, aynı boyda
C) Gerçek, düz, büyük D) Gerçek, ters, büyük
E) Sanal, düz, büyük

Cevap: D

3.Can saat 10.10’da karşısında duran düzlem aynaya bakıyor. Can’ın yanda resmi verilen saati arkasındaki duvarda asılı olsaydı Can bu saati nasıl görürdü?

Cevap: A

4. Merve, karanlık bir ortamda kurduğu Şekil-I’deki gibi bir düzenekte A, B, C, D ve E harfleri ile belirtilen noktaların hangisinden ışıklı küresel cisme bakarsa küresel cismi Şekil II’deki gibi görür?

Cevap: E

5. I. Düzlem ayna II. Çukur ayna
III. Tümsek ayna IV. Yakınsak mercek
V. Iraksak mercek
Yukarıdaki optik araçlardan kaç tanesi düz bir görüntü elde etmek için kullanılabilir?

Cevap: E

Sayfa 258 Cevabı

6.Yandaki şekil, düzlem aynadaki bir yansıma olayını göstermektedir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
A) A açısının ölçüsü B açısının ölçüsünden büyüktür.
B) A açısının ölçüsü B açısının ölçüsüne eşittir.
C) K açısının ölçüsü L açısının ölçüsünden küçüktür.
D) L açısının ölçüsü B açısının ölçüsünden küçüktür.
E) A açısı ile B açısının ölçüleri toplamı 90° den büyüktür.

Cevap: B

7.I1 ve I2 noktasal kaynaklardan d kadar uzağa saydam olmayan küresel cisim, cisimden d kadar uzağa ise beyaz bir ekran yerleştirilmiştir. Kaynaklar arasındaki mesafe 2r olduğuna göre opak cismin ekrandaki gölgesi aşağıdakilerden hangisi gibi oluşur (Engelin yarıçapı r’dir.)?

Cevap: V

8.Su kenarında dinlenmekte olan kirpinin görüntüsünün oluşmasının sebebi aşağıdaki olaylardan hangisidir?
A) Işığın soğurulması B) Işığın kırılması
C) Işığın yansıması D) Işığın renklerine ayrılması
E) Işığın sapması

Cevap: C

9. “MURAT” kelimesini oluşturan harflerden hangisinin dikey durumda bulunan düz aynadaki görüntüsü harfin kendisiyle aynı olmaz?
A) M B) U C) R D) A E)T

Cevap: C

10. Aynı ortamda görseldeki gibi yan yana duran, aynı boyut ve şekle sahip iki yakınsak mercek üzerlerine gelen güneş ışığını kırarak bir kâğıt üzerine ulaştırıyor. Bir süre sonra sadece 1. mercekte kırılan ışınların kâğıdın yanmasına yol açtığı gözleniyor. Buna göre mercekler hakkında verilen,
I. Mercekler aynı camdan yapılmıştır.
II. Merceklerin odak uzaklıkları birbirine eşittir.
III. Merceklerin kırılma indisleri birbirinden farklıdır.
Yargılarından hangisi ya da hangileri kesinlikle doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) I ve III

Cevap: C

Sayfa 259 Cevabı

11. Mert güneş ışığı altında çıplak gözle gözlüğünün camlarını magenta (kırmızı+mavi) renginde görüyor. Güneş ışığı altında sırasıyla sarı, mavi, yeşil ve kırmızı görünen dört topa ayrı ayrı bu gözlükle bakıyor. Mert, topların hangi ikisini güneş ışığı altında çıplak gözle gördüğü renkte algılar? (Mert renk körü değildir.)

Cevap: B

12. Şekildeki kalın kenarlı merceğe gelen beyaz ışık kırılarak renklerine ayrılıyor. Buna göre I, II, III ve IV numaralı ışınların renkleri için hangi seçenekte verilen eşleştirme doğru olabilir?

Cevap: D

1. Kahverengi, sarı ile az miktarda kırmızı ve yeşil karışımıdır. Kahverengi bir battaniye kırmızı ışık ile aydınlatılırsa battaniye hangi renkte görünür? Beyaz ışık altında göründüğünden daha mı açık daha mı koyu renkte görünür? Açıklayınız.

Cevap: Battaniye kırmızı ışıkla aydınlatıldığında kırmızı görünür. Beyaz ışık altında ise daha açık renkte görünür.

2. Güneşli bir günde bir adada kaybolsaydınız sizi aramakta olan uçağa yanınızdaki aynayla sinyal göndermek için aynayı nereye yöneltirdiniz? Açıklayınız.

Cevap: Aynayı ağaç veya kara parçası gibi maddesel yüzeylere yöneltmek gerekir. Bu durumda yansıtıldığı için
görünür hâle gelir.

3. Gece yürüyüşünde fener ışığını önünüzde yere doğru tuttuğunuzda yerdeki ışığı görürsünüz. Buna karşılık feneri havaya tutuğunuzda havadaki ışığı göremezsiniz. Neden?

Cevap: Işık maddeye çarptığında görünür hâle gelir. Boşlukta yansıtacak madde olmadığı için görünmez.

Sayfa 260 Cevabı

4. Şiddeti I olan kaynağın K, L, M ve N noktaları çevresinde oluşturduğu aydınlanma şiddetlerini karşılaştırınız.

Cevap:

5. Bir eğlence parkındaki labirentin bütün duvarları ayna ile kaplıdır. Labirentte Mert’in Tolga’yı görmesini sağlayan ışığın yolu şekilde verilmiştir. Buna göre Tolga’dan I. aynaya ulaşan ışığın gelme açısı kaç derece olmalıdır?

Cevap: Yansıma kanunları göz önüne alınarak gerekli çizimler yapılırsa ışığı birinci aynaya gelme açısı 20° bulunur.

dağınık yansıma, kalın kenarlı ,küresel aynalar, renklerine ayrılma, saydam olmayan maddeler ,pürüzsüz yüzeyler Aşağıdaki kavram haritasında boş bırakılan yerleri kutucuklardaki uygun olanlar ile tamamlayınız.